Οι πηγές αστάθειας που απειλούν την οικονομία- του Κωνσταντίνου Μουτσιάνα

του Κωνσταντίνου Μουτσιάνα
Διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών Α.Π.Θ.
Λέκτορας Χρηματοοικονομικών City College, University of York Europe Campus

Οι πηγές αστάθειας που έχουμε μπροστά μας είναι πολλές και οι αβεβαιότητες που «παράγουν» είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες. Εξακολουθούμε, δυστυχώς, να μετράμε ακόμη «ημέρες πολέμου» στην Ουκρανία και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τη λήξη του πολέμου. Αντιθέτως, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο κλιμάκωσης ενώ δεν έχει αποφευχθεί οριστικά το σενάριο αυτός ο πόλεμος να λάβει παγκόσμιες διαστάσεις. Οι οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου και οι συνέπειες των κυρώσεων δεν μπορούν να υπολογιστούν με ακρίβεια αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι θα είναι μεγάλες. Εκεί οφείλεται και η αμφιθυμία κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την επιβολή νέων οικονομικών μέτρων εναντίον της Ρωσίας. Πόσο μπορούν να αντέξουν οι οικονομίες της Ευρώπης την ακρίβεια που τροφοδοτεί ο πόλεμος και πόσο ακόμη θα είναι σε θέση οι κυβερνήσεις να τις στηρίζουν οικονομικά ενώ το χρέος ολοένα αυξάνεται;

Ο κίνδυνος του στασιμοπληθωρισμού έχει αρχίσει να εμφανίζεται στην Ευρώπη. Ο συνδυασμός της υγειονομικής κρίσης και του πολέμου στην Ουκρανία δημιουργούν τις «τέλειες» συνθήκες για την ανάπτυξη του στασιμοπληθωρισμού, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο το κόστος ζωής. Η ελληνική οικονομία θα βιώσει επιβράδυνση χωρίς ωστόσο να απειληθεί η δυναμική ανάκαμψης που είχε δημιουργηθεί . Προϋπόθεση για να παραμείνουμε τουλάχιστον σε φάση επιβράδυνσης είναι η απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάπτυξης και η υλοποίηση επενδύσεων σε συνδυασμό με την ανάκτηση επενδυτικής βαθμίδας. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η υλοποίηση δημοσίων έργων κινδυνεύει από την αύξηση των τιμών των υλικών κατασκευής. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα υλικά έχουν αυξηθεί έως 75%. 

Η πολιτική αστάθεια αποτελεί, επίσης, έναν παράγοντα αβεβαιότητας που λαμβάνουν σοβαρά υπόψη οι επενδυτές στην υλοποίηση των επενδυτικών τους σχεδίων. Οι συζητήσεις για το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών έχουν ξεκινήσει και το ερώτημα “πότε θα γίνουν εκλογές” διατυπώνεται ολοένα και πιο συχνά. Η χώρα θα οδηγηθεί σε εκλογές είτε πραγματοποιηθούν στη λήξη της τετραετίας είτε νωρίτερα. Προφανώς, το πρόβλημα δεν είναι αυτό στην περίπτωση μας. Η αστάθεια συνίσταται στην απλή αναλογική που ισχύει  και στα αδιέξοδα που απ’ ότι φαίνεται θα δημιουργήσει. Αν αποκλείσει κάποιος την επίτευξη αυτοδυναμίας στην πρώτη αναμέτρηση αυτό σημαίνει ότι θα οδηγηθούμε σε διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις. Οι διπλές εκλογές φαίνεται πως είναι μονόδρομος για την κυβέρνηση προκειμένου η δεύτερη αναμέτρηση να γίνει με τον εκλογικό νόμο της ενισχυμένης αναλογικής που δίνει μπόνους εδρών στο πρώτο κόμμα.

Ένας άλλος κίνδυνος στον οποίο, μάλιστα, έχουμε «ροπή» ως χώρα είναι ο «αυτόματος πιλότος». Πρόκειται για μια κατάσταση όπου ο κρατικός μηχανισμός εισέρχεται σε φάση αναμονής (stand by) εν μέσω απροσδιόριστης χρονικά προεκλογικής περιόδου. Οι πηγές αστάθειας αποτελούν τα πρώτα στοιχεία  που αναλύουν εκείνοι που θέλουν να τοποθετήσουν τα κεφάλαια τους σε μια οικονομία. Δεδομένου ότι η παγκόσμια οικονομία εμφανίζεται ιδιαίτερα ευμετάβλητη και οι επιπτώσεις ενός πολέμου που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη δεν έχουν αποτυπωθεί πλήρως, δεν αποκλείεται οι επενδυτές να κρατήσουν προσωρινά μια απόσταση ασφαλείας μέχρι να ξεκαθαρίσει η εικόνα στη χώρα μας. Ως εκ τούτου, είναι πλέον επιτακτικό η κυβέρνηση να στέλνει μηνύματα σταθερότητας της οικονομίας, προσήλωσης στους επενδυτικούς της στόχους και στήριξης της πραγματικής οικονομίας. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι απολύτως λογική αλλά και απαραίτητη η δημοσιονομική συγκράτηση που εφαρμόζει ο Υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας στην παροχή ενισχύσεων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.

Δημοσιεύτηκε στην «Μακεδονία της Κυριακής» στις 28.03.2022