Από τον Μάιο του 2022 κι έπειτα, οι στιγμές ανάπαυλας για την ομάδα των τεσσάρων ερευνητών και των συνεργατών τους ήταν ελάχιστες.
«Ήταν Τσικνοπέμπτη και ήμασταν καρφωμένοι στα τηλέφωνα, γιατί στήναμε το σύστημα για πάρκα φωτοβολταϊκών στον Έβρο μέχρι τις 9.30 το βράδυ. Ήταν Πάσχα και την ώρα που σουβλίζαμε το αρνί, υποστηρίζαμε τεχνικά πελάτες. Μας αρέσει πολύ αυτό που κάνουμε και έτσι αντέχουμε τις υπερωρίες, κάποιες φορές μέχρι τα μεσάνυχτα -επί μήνες αυτό συνέβαινε καθημερινά»: με τα λόγια αυτά, η 37χρονη ερευνήτρια ηλεκτρολόγος μηχανικός Αγγελίνα Μπιντούδη περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τον μόχθο, αλλά και την αφοσίωση, την επιμονή και τον ενθουσιασμό, που κρύβεται πίσω από τη διαρκώς ανοδική πορεία της «Optimems», μιας εταιρείας-τεχνοβλαστού του ΕΚΕΤΑ, η οποία με αφετηρία τη Θεσσαλονίκη κατόρθωσε να βρεθεί στην κορυφή της ελληνικής αγοράς στον κλάδο της, με μερίδιο 25%, να απασχολεί σχεδόν 20 άτομα υψηλής εξειδίκευσης και να «ξεκλειδώνει» απαιτητικές αγορές του εξωτερικού, κερδίζοντας τις εντυπώσεις ακόμη και στην Ιαπωνία.
Κι όλα αυτά, ενώ η αγορά στην οποία απευθύνεται δεν είναι βατή, ούτε «εύκολη». Κάθε άλλο. Η spin-off, μία από τους συνολικά 23 τεχνοβλαστούς του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), δραστηριοποιείται στον χώρο του σχεδιασμού και παροχής προϊόντων και υπηρεσιών για τα έξυπνα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, το λεγόμενο «Smart Grid 2.0». Το 2024-2025, τα περισσότερα έσοδά της προήλθαν από το προϊόν «+SolarControl», το οποίο «χτίζει» πάνω στη νομοθεσία που υποχρεώνει τους ιδιοκτήτες πάρκων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), ισχύος άνω των 400 kW, να εγκαταστήσουν εξοπλισμό τηλεποπτείας και τηλεδιαχείρισης στις επενδύσεις τους. Αυτό κρίθηκε απαραίτητο, ώστε όταν ο διαχειριστής του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας (ο ΔΕΔΔΗΕ) κρίνει ότι υπάρχει πρόβλημα για την ευστάθειά του λόγω υπερπαραγωγής, να μπορούν να γίνουν περικοπές στην παραγόμενη ενέργεια. Λαμβάνοντας το μήνυμα, η Optimems κατάφερε -μέσα σε λίγους μήνες- να λανσάρει το νέο προϊόν της (το +SolarControl), στην αγορά, χτίζοντας πάνω σε τεχνογνωσία που διέθετε ήδη μέσω του λογισμικού +Mind, που είχε αναπτύξει. Στην πορεία αυτή, η Optimems αναμετριέται με γίγαντες: βρίσκεται σε μια αγορά με αμείλικτο διεθνή ανταγωνισμό. Μόνο στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται περισσότεροι από 50 κατασκευαστές RTUs (Μονάδες Τηλεμετρίας και Τηλεχειρισμού), μεταξύ των οποίων εταιρείες-κολοσσοί.
Ελληνική τεχνολογία, από τη βίδα μέχρι το cloud
Το πρόβλημα που λύνει η τεχνολογία της Optimems -η οποία αναπτύχθηκε εξολοκλήρου στη Θεσσαλονίκη, «από τη βίδα μέχρι το cloud»- δεν είναι μόνο ελληνικό. Το αντιμετωπίζουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και η Ιαπωνία, που ως νησιωτική χώρα έχει σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας ευάλωτο σε μπλακάουτ, φυσικές καταστροφές, αλλά και «spikes», δηλαδή παροδική υπερπαραγωγή ενέργειας. Δεν είναι λοιπόν απορίας άξιον, που κατά την πρόσφατη επίσκεψη στελεχών της Optimems στο Τόκιο, στο πλαίσιο αποστολής 47 εταιρειών, που διοργάνωσε το EU Business Hub for Japan and Korea, η τεχνολογία της ελληνικής εταιρείας προσήλκυσε ισχυρό ενδιαφέρον. «Μέσα σε δυόμισι ημέρες κάναμε 29 αναλυτικές συζητήσεις, μεταξύ άλλων με εταιρείες όπως οι Panasonic Energy και Τoshiba, όταν οι υπόλοιπες συμμετέχουσες εταιρείες, ανάμεσα στις οποίες κολοσσοί, είχαν κατά μέσο όρο 14. Για να κάνεις δουλειά στην Ιαπωνία, χρειάζεται πολλή επιμονή και πρώτα από όλα να σε εμπιστευτούν ως άνθρωπο, οπότε θα εργαστούμε πάνω σε αυτό» λέει η Αγγελίνα Μπιντούδη, CEO της Optimems, η οποία προετοιμάζει άνοιγμα σε συνολικά έξι νέες αγορές (πέραν της Σουηδίας, όπου ήδη δραστηριοποιείται), μεταξύ άλλων στα Βαλκάνια (πιθανώς μέσα στο 2025), αλλά και σε χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και της Ιβηρικής (από τα μέσα του 2026 και μετά), ενώ επιδιώκει να αντλήσει κεφάλαια από ελληνικά και ξένα κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών, για να τροφοδοτήσει την περαιτέρω ανάπτυξή της (βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με venture capital fund στην Ιβηρική, ενώ αντίστοιχες συνομιλίες για άντληση χρηματοδότησης γίνονται και σε άλλη χώρα).
«Καλά, θα εμπιστευτείτε τα μικρά»;
Η Optimems ιδρύθηκε το 2022 από τους Αγγελίνα Μπιντούδη, Λάμπρο Ζυγλάκη, Χρήστο Τιμπλαλέξη και Δημήτρη Καρανάσσο, που αποτελούν τον τεχνολογικό πυρήνα της ομάδας, καθώς και από τους Δημοσθένη Ιωαννίδη και Δημήτριο Τζοβάρα -«τους “γκουρού” μας»- και τον Σπύρο Κόπολα, με πολυετή εμπειρία στην αγορά ενέργειας και «πολύτιμο σύμβουλο για την επιχειρηματική μας ανάπτυξη». Ο δρόμος της όμως, δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα, παρότι μπήκε στην αφετηρία κατέχοντας ήδη μια πολύτιμη προίκα τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, οι βάσεις της οποίας είχαν μπει μέσα από τη συμμετοχή των συνιδρυτών της σε προγράμματα του ΕΚΕΤΑ. «Στην αρχή κανείς δεν μας έδινε σημασία. Και υπήρξε πόλεμος. “Καλά, θα εμπιστευτείτε τα μικρά;”, έλεγαν (σ.σ. ο μέσος όρος ηλικίας της ομάδας είναι γύρω στα 30 χρόνια). Μας πόνεσε, αλλά επιμείναμε στο “you do you”, θα κάνουμε καλά αυτό που ξέρουμε, θα κονταροχτυπηθούμε στα σημεία και θα αποδείξουμε ότι η τεχνολογία μας “τραγουδάει”. Αποφασίσαμε ότι θα παρέχουμε υπηρεσίες και μετά την εγκατάσταση. Ποτέ δεν κλείσαμε το τηλέφωνο» θυμάται η Αγγελίνα.
Αποφάσισαν ακόμη ότι δεν θα πουλήσουν στην αγορά απευθείας, αλλά μέσω επίσημων διανομέων με χρόνια εμπειρίας. «Οι διανομείς έχουν την αγορά στα χέρια τους, γνωρίζουν τις κακοτοπιές. Εμείς είμαστε ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, που γνωρίζουν από τεχνολογία. Δεν υπήρχε λόγος να είμαστε άπληστοι» λέει. Τον Ιούλιο του 2022 ήρθε ο πρώτος μεγάλος πελάτης. Και δεν ήταν Έλληνας, αλλά Σουηδός. Επρόκειτο για την «Checkwatt», τον μεγαλύτερο Φορέα Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ) της Σουηδίας. Στο ερώτημα πώς κατάφεραν να γίνουν ορατοί σε μια τέτοια αγορά και έναν τέτοιο πελάτη, η Αγγελίνα παραπέμπει στην προίκα από το ΕΚΕΤΑ. «Οι Σουηδοί γνώριζαν τη δουλειά μας από τη συμμετοχή μας σε ευρωπαϊκά προγράμματα. Η προίκα μιας spin-off δεν είναι μόνο η τεχνολογία, αλλά και οι διασυνδέσεις» παρατηρεί.
Η συνεργασία όμως δεν χτίζεται μόνο στη βάση της καλής φήμης. Απαιτεί διαρκή αφοσίωση και η ομάδα «αφιέρωσε άπειρο χρόνο σε dedicated calls», δηλαδή αναλυτικές συνομιλίες με υποψήφιους πελάτες, όπως εξηγεί η Αγγελίνα, συμπληρώνοντας ότι ένα άλλο βασικό ατού της Optimems ήταν το γεγονός πως πρόκειται για τη μοναδική εταιρεία του χώρου με ανεξάρτητη πιστοποίηση για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της, από το ΑΠΘ.
Ιδιαίτερη μνεία κάνει και στην κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική αγορά των ΑΠΕ. Όπως λέει, παρότι οι απαιτούμενες τεχνολογίες είναι διαθέσιμες και θα μπορούσαν να έχουν άμεση εφαρμογή, βοηθώντας στον μετασχηματισμό των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, η καθυστέρηση στην κατάρτιση του κανονιστικού πλαισίου κάνει ζημιά, τόσο στο περιβάλλον, όσο και στους ανθρώπους που επενδύουν στον κλάδο και την τσέπη των καταναλωτών. Για παράδειγμα, λέει, στην ελληνική αγορά καθυστερεί σημαντικά η εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, προκαλώντας αβεβαιότητα στους επενδυτές και ροκανίζοντας την ευστάθεια του δικτύου. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν κενά ως προς τις αποζημιώσεις για τις περικοπές, αλλά και η αίσθηση ότι αυτές δεν γίνονται ισομερώς, αλλά σε βάρος κάποιων γεωγραφικών περιοχών και των μικρότερων επενδυτών. «Όσοι λαμβάνουν τις αποφάσεις για το πλαίσιο, ελπίζω να έχουν τα αυτιά τους ανοιχτά, για να ακούσουν το πρόβλημα, γιατί αλλιώς θα σταματήσουν να μπαίνουν στην αγορά μικρομεσαίες ΑΠΕ και θα γεμίσουμε πάρκα-θηρία, που δεν είναι η ενδεικνυόμενη λύση» εκτιμά.
Οι τεχνοβλαστοί δεν χρηματοδοτούνται εύκολα από τα VCs στην Ελλάδα
Η μέχρι στιγμής ανάπτυξη της Optimems -η οποία, σημειωτέον, έχει μηδενικό χρέος και σωρευτικά έσοδα 3 εκατ. ευρώ κατά τη διάρκεια της ζωής της- έχει γίνει χωρίς εξωτερική χρηματοδότηση. Στην τωρινή ώριμη φάση της, η ομάδα αναζητά πλέον ενεργά επενδυτή. Ωστόσο, δεν είναι εύκολο για μια spin-off να βρει χρηματοδότηση από ελληνικά κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών (VC funds), λέει και προσθέτει ότι αυτά προτιμούν να χρηματοδοτούν νεοφυείς επιχειρήσεις (startups), ακόμα και αν δεν βρίσκονται σε ώριμο τεχνολογικό επίπεδο, για να βγάλουν προϊόν. Αυτό πρέπει να αλλάξει και να χρημαδοτούνται και οι spinoff, παρατηρεί η συνιδρύτρια της Optimems, που τον Ιούνιο του 2025 έφτασε στο Top-10 του παγκόσμιου startup event «Web Summit» στο Βανκούβερ, ενώ αναδείχθηκε πρώτη στον 15ο διαγωνισμό NBG Business Seeds της Εθνικής Τράπεζας.
«Ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό μου ότι θα κάνουμε μια εταιρεία με τους κολλητούς μου» λέει χαμογελώντας η Αγγελίνα. Μοναχοπαίδι χειρουργών, έλαβε νωρίς μια συμβουλή από τη μητέρα της. «Παιδί μου, η δουλειά σου να έχει να κάνει με όρθιους και χαμογελαστούς ανθρώπους, όχι με ξαπλωμένους και λυπημένους». Αρχικά θέλησε να γίνει αστροφυσικός και όταν συνειδητοποίησε ότι μάλλον δεν θα είναι εύκολο να βιοποριστεί σε αυτό το επάγγελμα, επέλεξε τις σπουδές της ηλεκτρολόγου μηχανικού. Ωστόσο, η πρώτη της δουλειά ήταν στον τομέα της αεροδιαστημικής -στην παροχή ενέργειας σε μικροδορυφόρους. Ακολούθησαν το ινστιτούτο ΙΠΤΗΛ του ΕΚΕΤΑ και η ομάδα της Optimems, ανοίγοντας τελικά τον δρόμο που την οδήγησε στην καινοτόμο επιχειρηματικότητα._
*Τη φωτογραφία παραχώρησε η Αγγελίνα Μπιντούδη
πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ
