Όταν δύο πρόεδροι των ΗΠΑ μιλούσαν σε καθοριστικές περιόδους σε Έλληνα δημοσιογράφο

Σε δέκα μέρες από σήμερα ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αναλαμβάνει επίσημα τα καθήκοντα του ως ο 46ος πρόεδρος των ΗΠΑ, με αντιπρόεδρο την Κάμαλα Χάρις.

Σε δύο εντελώς διαφορετικές χρονικές περιόδους, πριν και μετά το δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο 32ος πρόεδρος των ΗΠΑ Φραγκλίνος Ρουζβελτ και ο 34ος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντουάιτ Αιζενχαόυερ, λίγες εβδομάδες πριν εκλεγεί, μιλούσαν στο δημοσιογράφο Αλέκο Λιδωρίκη για την Ελλάδα και τα μεγάλα ζητήματα της εποχής.

Ο Αλέκος Λιδωρίκης συνάντησε τον 32ο πρόεδρο των ΗΠΑ Φραγκλίνο Ρούζβελτ στον Λευκό Οίκο, στα μέσα της πρώτης του θητείας, το 1935, στο πλαίσιο της τακτικής ενημέρωσης σε αμερικανούς δημοσιογράφους και ευρωπαίους ανταποκριτές. Όταν ο Μακ Ντέρμον, διευθυντής του Γραφείου Τύπου του προέδρου των ΗΠΑ, συστήνει τον Αλέκο Λιδωρίκη στον πρόεδρο των ΗΠΑ, ο Φραγκλίνος Ρουζβελ αναφέρει στο νεαρό τότε Έλληνα δημοσιογράφο: «Ακρόπολις… Αθήναι. Προ τριών ετών επρόκειτο να έλθω. Αλλά η εκλογή μου ματαίωσε το ωραίο πρόγραμμα που είχα καταρτίσει. Εν τούτοις ίσως έλθω γρήγορα. Σε ένα, δύο χρόνια. Πάντως θα έλθω, οπωσδήποτε».

«Πως ήλθατε εις την Αμερική; Δεν βλέπω συχνά Έλληνες δημοσιογράφους», αναφέρει ο πρόεδρος των ΗΠΑ και συνεχίζει: «Ξέρετε ότι ένας από τους πιο αγαπητούς μου συμμαθητάς είναι ο πρεσβευτής μας στην Αθήνα; Ο Μάκ Βή. Είναι θερμός λάτρης της χώρα σας και μου έχει επανειλημμένος μιλήσει με αγάπη για την ωραία σας πατρίδα».

«Στον ευρωπαϊκό ορίζοντα φαίνονται σύννεφα απειλητικά. Ο πόλεμος μοιάζει να απειλεί την ανθρωπότητα και πάλι. Σε μια τέτοια περίπτωση τι θα κάνει η Αμερική;», ρωτάει ο Αλ. Λιδωρίκης.

«Αυτή η ερώτησης μοιάζει λιγάκι με… αιφνιδιασμό, απαντά ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ. Χρειάζεται συζήτηση για να αποδειχθεί πώς και υπό ποιούς όρους θα εδημιουργείτο μια νέα σύρραξη πανευρωπαϊκή. Εν τούτοις, αυτό που μου επιτρέπεται να πω για να ικανοποιήσω την ερώτηση σας είναι ότι η Αμερική δεν θα ήτο διατεθειμένη να εμπλακεί σε νέες πολεμικές περιπέτειες. Θέλει την ησυχία της και εάν προτιμάτε ακόμη δεν της συμφέρει να καταπονείται ως ένοπλος διαιτητής ξένων λογαριασμών αφού προέχει σήμερα για αυτή ζήτημα ασφάλειας προσωπικής»

«Διάβασα και άκουσα κύριε πρόεδρε ότι η Αμερική κάνει τεράστιες πολεμικές προετοιμασίες. Είναι αλήθεια και σε ποιο βαθμό;» «Είναι γεγονός ότι δεν παραμελούμε ένα προληπτικό στρατιωτικό εξοπλισμό. Έχουν δαπανηθεί τελευταία 600 εκατ. δολάρια για την ανασυγκρότηση του στρατού και του στόλου. Και 250 εκατ. δολάρια για διάφορα λιμενικά και οχυρωματικά έργα στις νήσους της Χαβαής», αναφέρει μεταξύ άλλων ο πρόεδρος των ΗΠΑ.

Ντουάιτ Αιζενχαόυερ: «Είναι προνόμιο για ένας άνθρωπο να μπορέσει να σταθεί για λίγο ανάμεσα στ’ αθάνατα αρχαία σας».

Ο Ντουάιτ Αιζενχαόυερ υποψήφιος πρόεδρος των Ρεπουμπλικάνων, με αντίπαλο τον Αντλαι Στήβενσον, δέχτηκε τον Αλέκο Λιδωρίκη το 1952, σε ένα ειδικά διαμορφωμένο σαλόνι σε ειδική αμαξοστοιχία που περιόδευε την Αμερική. Λίγο αργότερα κέρδιζε τις εκλογές και γινόταν ο 34ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (από το 1953 μέχρι το 1961).

«Ήμουνα προ μηνών στην χώρα σας. Ήταν το πρώτο μου ταξίδι στην Ελλάδα και ήταν μια από τις πιο γόνιμες και αισθητικές χαρές που ένιωσα στη ζωή μου. Όταν ανέβηκα στο λόφο της Ακροπόλεως και είδα την τόση ομορφιά εκεί πάνω και από εκεί πάνω, κατάλαβα γιατί αξίζει να αγωνίζεται κανείς. Είναι προνόμιο για έναν άνθρωπο να μπορέσει να σταθεί για λίγο ανάμεσα στ’ αθάνατα αρχαία σας», αναφέρει ο Ντουάιτ Αιζενχαόυερ.

«Ποιες ήταν οι εντυπώσεις σας από τον ελληνικό στρατό», τον ρωτά ο Λιδωρίκης. «Επήγα προς Βορράν και είδα και αντελήφθην πως λειτουργεί η στρατιωτική σας μηχανή. Έμεινα ικανοποιημένος. Ο ελληνικός στρατός έχει επιτελέσει αξιοσημείωτες προόδους και δίκαια θεωρείται σημαντικό στοιχείο μέσα στο αμυντικό προπύργιο της Ευρώπης».

«Είστε βέβαια εν γνώσει της μειώσεως της θητεία», αναφέρει ο Λιδωρίκης. «Είμαι εν γνώσει. Μια χώρα ταλαιπωρημένη και μικρή, όπως η Ελλάς, με περιορισμένες τις οικονομικές της δυνατότητες, αντιλαμβάνομαι γιατί περιόρισε τη στρατιωτική θητεία. Πιστεύω ότι και τα δύο τρίτα αυτού του στρατού, που εγνώρισα όταν ήμουν στην Ελλάδα, είναι περίπου ό,τι χρειάζεται για να εξυπηρετηθεί η χώρα σας. Δεν είναι πάντοτε ο αριθμός που παίζει αποφασιστικό ρόλο. Είναι το σθένος. Και αυτό ευτυχώς υπάρχει».

«Τι θα έπρεπε ο Ελληνικός λαός να περιμένει από εσάς, αν αύριο είσθε ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών;». «Βεβαίως τη φιλική, συμμαχική μου ενίσχυση», απαντά ο Ντουάιτ Αιζενχαόυερ

«Θρυλείται ότι θα είσθε φειδωλότερος στο ζήτημα της οικονομικής βοήθειας», αναφέρει ο Λιδωρίκης. «Δεν πρόκειται να είμαι φειδωλός εκεί που υπάρχει άμεσα και πραγματική ανάγκη. Αλλά δεν είμαι οπαδός της θεωρίας ότι η Αμερική πρέπει να καταστήσει τους συμμάχους της ισόβια «συνταξιούχα» έθνη. Καμία αμφιβολία δεν υπάρχει ότι πρέπει να βρεθεί ένα υποκατάστατον για την προσωρινή αυτή υπόθεση της διαβιβάσεως χρυσού στα ελεύθερα έθνη. Δεν νομίζω ότι το σημερινό «στάτους» δημιουργεί μόνιμα κα σταθερά αποτελέσματα, ούτε μας προσπορίζει αληθινούς φίλους. Αυτό που πρέπει να γίνει για την Ελλάδα θα γίνει. Αλλά, μιλώντας γενικότερα, φρονώ ότι, τόσο για το καλό της Αμερικής όσο και για το καλό των συμμάχων της, θα πρέπει να ευρεθεί καλύτερος τρόπος ανασυγκροτήσεως από την συνεχή ερωτοτροπία στα ταμεία της Αμερικής».

(φωτογραφία: Ο Ντουάιτ ‘Αινζενχάουρ με το δημοσιογράφο Αλέκο Λιδωρίκη, Ουάσιγκτον 1952)

 
πηγή ΑΠΕ-ΜΠΕ