Όταν η Τεχνητή Νοημοσύνη κάνει εκτιμήσεις για τα εκλογικά αποτελέσματα

Δεκαετίες πριν, ήταν οι συνεργάτες των κομματαρχών, που πήγαιναν στα καφενεία ή στα σπίτια των χωριών πόρτα-πόρτα, για να ακούσουν τα θετικά ή αρνητικά σχόλια των ψηφοφόρων και να τα μεταφέρουν στα επιτελεία των κομμάτων, ώστε -αν χρειάζεται- να αλλάξουν στρατηγική και πορεία. Σήμερα η …Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να κάνει δωρεάν και πολύ γρήγορα την ίδια δουλειά, αξιοποιώντας τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτό κάνει το Πολιτικό Βαρόμετρο, ένα σύστημα που αναπτύχθηκε από το Εργαστήριο Τεχνητής Νοημοσύνης και Aνάλυσης Πληροφοριών του Τμήματος Πληροφορικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), τα αποτελέσματα του οποίου διατίθενται εντελώς δωρεάν.

«Το Πολιτικό Βαρόμετρο αξιοποιεί μια “μοντέρνα πολιτική αγορά”, δηλαδή το Χ (πρώην Twitter) και μπορεί να υποκαταστήσει τις δημοσκοπήσεις, προσφέροντας τα παρακάτω οφέλη: πρώτον, η ανάλυση της κοινής γνώμης είναι καθημερινή, με άμεση απόκριση στα πολιτικά ερεθίσματα. Δεύτερον, το κόστος είναι σχεδόν μηδενικό και, τρίτον, η απόκλιση από τα επίσημα αποτελέσματα μπορεί να είναι πολύ μικρή. Πρόκειται για ένα λογισμικό εκτίμησης της πολιτικής κοινής γνώμης, με χρήση ανάλυσης πολιτικών tweets που αναφέρονται σε πολιτικά κόμματα, τα οποία συλλέγονται και αναλύονται καθημερινά. Πέρα από την εκτίμηση των εκλογικών αποτελεσμάτων, το Πολιτικό Βαρόμετρο παρέχει χρήσιμες πολιτικές πληροφορίες, λειτουργώντας ως κύριο εργαλείο πολιτικής ανάλυσης» εξηγεί ο καθηγητής του Τμήματος Πληροφορικής του ΑΠΘ, Ιωάννης Πήτας, πρόεδρος της Διεθνούς Ακαδημίας Διδακτορικών Σπουδών στην Τεχνητή Νοημοσύνη (AIDA) και συμπληρώνει: «Το Πολιτικό Βαρόμετρο αποτελεί διεθνή πρώτη. Δεν υπάρχει άλλο τέτοιο σύστημα που τα αποτελέσματα του να διατίθενται δωρεάν σε όλους, καθημερινά».

Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ επισημαίνει ότι το σύστημα έχει ήδη δοκιμαστεί έναν χρόνο, από τον Μάιο του 2022 έως τον Ιούνιο του 2023 και η ακρίβεια των προβλέψεών του αποδείχτηκε στις τελευταίες εθνικές εκλογές, στις 25/6/2023. «Τότε το σύστημά μας είχε μόνον 1,09% απόκλιση κατά μέσο όρο από τα επίσημα αποτελέσματα για τα έξι κοινοβουλευτικά κόμματα της προηγούμενης τετραετίας. Συνεπώς, η ακρίβειά του είναι πάνω και από αυτή των δημοσκοπήσεων, για τις οποίες η απόκλιση κυμαινόταν από 1,54% έως 2,17%». Πώς λειτουργεί το σύστημα; «Πέρυσι “κατεβάζαμε” δωρεάν όλα τα tweets με πολιτικό περιεχόμενο, περίπου 5000 ημερησίως. Στη συνέχεια ο Elon Musk άλλαξε την πολιτική για τη χρέωση και πλέον κατεβάζουμε περίπου 1000 tweets την ημέρα, τα οποία μας παρέχει το Χ, με βάση τα “hashtags” που του δίνουμε. Υποθέτω πως και τα 1000 tweets θα δώσουν ακριβή αποτελέσματα, αλλά αυτό απομένει να φανεί στην πράξη» υποστηρίζει ο κ. Πήτας, ενώ επισημαίνει ότι οι αλγόριθμοι εκπαιδεύονται και στη συναισθηματική ανάλυση κειμένου, ώστε να μπορούν να διακρίνουν αν ένα tweet εμπεριέχει ειρωνία ή μεταφορικό λόγο.

Κατά τον καθηγητή, το Πολιτικό Βαρόμετρο παράγει καθημερινά εκτιμήσεις ψήφου και πρόθεσης ψήφου για τις επικείμενες Ευρωεκλογές. «Η εκτίμηση ψήφου είναι σε γενική συμφωνία με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, με πρώτη την ΝΔ, και τον ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ να διαγκωνίζονται για τη δεύτερη θέση. Μάλιστα, την τελευταία εβδομάδα, φαίνεται ότι το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ τείνει να κερδίσει την μάχη αυτή. Το Πολιτικό Βαρόμετρο θα συνεχίσει να δίνει προβλέψεις μέχρι μεθαύριο Παρασκευή και ξανά μετά το κλείσιμο της κάλπης στις 9 Ιουνίου» σημειώνει ο κ. Πήτας.

Το Πολιτικό Βαρόμετρο λειτουργεί ξανά από τον Απρίλιο του 2024, έπειτα από διακοπή της λειτουργίας του για λίγους μήνες, η οποία οφειλόταν σε δυσκολία συλλογής δεδομένων, λόγω αλλαγών στην πολιτική του «Χ». Η εκπαίδευση της Τεχνητής Νοημοσύνης που βρίσκεται στην «καρδιά» του Πολιτικού Βαρόμετρου γίνεται, σύμφωνα με τον κ. Πήτα, εκτός των πολιτικών tweets, με βάση και την πρόσφατη «αντικειμενική αλήθεια» (ήτοι τα αποτελέσματα των εκλογών της 25ης Ιουνίου του 2023) αλλά και με βάση τις παλαιότερες (της περιόδου Ιουνίου 2022- Ιουνίου 2023) και τρέχουσες δημοσκοπήσεις (Απριλίου-Μαΐου 2024).

«Η μέθοδος του Πολιτικού Βαρόμετρου ήρθε για να μείνει: όσο τροφοδοτείται με σωστά και πολλά δεδομένα (και όσο ο κόσμος χρησιμοποιεί τα κοινωνικά μέσα ως πλατφόρμα πολιτικού διαλόγου), τόσο καλύτερη θα γίνεται. Ήρθε επομένως το τέλος των κλασικών δημοσκοπήσεων; Όχι ακόμα, έχουν πολλά να προσφέρουν, αν αξιοποιηθούν κατάλληλα. Όμως οι δημοσκοπήσεις είναι χρονοβόρες και κοστοβόρες και πρέπει να αποδείξουν ότι αξίζουν τα λεφτά τους, σε σχέση με πολύ φθηνότερα συστήματα όπως το Πολιτικό Βαρόμετρο» καταλήγει σχετική ανακοίνωση του καθηγητή._