Date:
Τον κίνδυνο να μπλέξει για τα καλά το θέμα της επιτραπέζιας ελιάς, ποικιλίας Καλαμών που καλλιεργείται με επιτυχία σε όλη την Ελλάδα και φέρνει στη χώρα συνάλλαγμα πάνω από 200 εκατομμύρια ευρώ,
συνιστά ο επιπόλαιος χειρισμός του θέματος από την υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Φωτεινή Αραμπατζή, τουλάχιστον όπως αυτός αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια ερώτησης βουλευτή, με συγκεκριμένη τοπική αναφορά, στη Βουλή.
Ανοίγοντας ένα κεφάλαιο φθηνής πολιτικής αντιπαράθεσης με την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του υπουργείου και υιοθετώντας άκριτα τις εισηγήσεις συγκεκριμένων συμβούλων, επίσης με ξεκάθαρες τοπικές αναφορές, η υφυπουργός, Φωτεινή Αραμπατζή, ούτε λίγο ούτε πολύ, διακινδύνευσε να θέσει έξω από τα όρια της κοινοτικής νομιμότητας το καθεστώς για την επιτραπέζια ελιά το οποίο ισχύει με τη γνωστή απόφαση Αποστόλου από τον Φεβρουάριο του 2018.
Υπενθυμίζεται ότι επί της εν λόγω απόφασης (331/20735/07.02.2018) πρόκειται να αποφανθεί μετά από δικάσιμο η οποία έχει ορισθεί για τις 3 Μαρτίου 2020, το Συμβούλιο της Επικρατείας, μετά από προσφυγή την οποία έχουν καταθέσει το σωματείο «Σύλλογος υπέρ των Μεσσηνιακών Ελαιοκομικών Προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης» , ο οποίος υπερασπίζεται ως γνωστόν στενά τοπικά συμφέροντα, παραβλέποντας την ευρύτερη οικονομική και εθνική διάσταση που έχει πάρει η καλλιέργεια της ποικιλίας Καλαμών.
Μια πρώτη απάντηση στο πολιτικό ατόπημα Αραμπατζή, έρχεται όπως είναι φυσικό από την Διεπαγγελματική Οργάνωση Επιτραπέζιας Ελιάς (ΔΟΕΠΕΛ) στην οποία τονίζεται ότι η υφυπουργός με τους χειρισμούς της υπερασπίζεται τους 300 τόνους ελιάς της Καλαμάτας, θέτοντας σε κίνδυνο τους 65.000 τόνους επιτραπέζιας ελιάς ποικιλίας Καλαμών που παράγονται σε όλη τη χώρα, προσπορίζοντας στη χώρα, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, περισσότερα από 200 εκατομμύρια ευρώ.
Η ανακοίνωση της ΔΟΕΠΕΛ έχει ως ακολούθως:
Ένας “Γόρδιος δεσμός” που λύθηκε με μια “Σολομώντια λύση”
Τη σύγχυση (“Γόρδιος δεσμός”) που επικρατούσε μεταξύ:
της ονομασίας των επιτραπέζιων ελιών της ποικιλίας Καλαμών/Καλαμάτα της χώρας μας που εξάγονται (65.000 τόνοι) με την ονομασία “Kalamata olives” από 90ετίας, προσπορίζοντας στην χώρα €200+ εκατ.,
με την πρόσφατη (από το 1996) ονομασία των επιτραπέζιων ελιών της προέλευσης (Ν.Μεσσηνίας) ΠΟΠ “Ελιά Καλαμάτας” / PDO “Elia Kalamatas” που δεν εξάγονται και που επί 24 χρόνια δεν ξεπέρασαν τους 300 τόνους ετησίως,
ήρθε να επιλύσει η Υ.Α.331/20735/26.2.2018/ΦΕΚ648/Τ.Β’ (“Σολομώντια λύση”).
Μέχρι την παραπάνω Υπουργική Απόφαση, από το 2000 και μετά επικρατούσε στις εξαγωγές του προϊόντος το χάος με αποκορύφωμα την απόσυρση συσκευασιών καταναλωτού με την ονομασία “Kalamata olives” απο τα Ευρωπαϊκά ράφια, μετά από καταγγελίες ντόπιων παραγόντων.
Η Υπουργική αυτή Απόφαση απέτρεψε τελευταία στιγμή:
την οικονομική καταστροφή των ελαιοπαραγωγών που καλλιεργούν την ποικιλία Καλαμών/Καλαμάτα και που παράγουν το 97% της παραγωγής της χώρας (εκτός Ν.Μεσσηνίας που παράγει το 3%) και
την απώλεια εξαγωγών αξίας €200+ εκατ., επ΄ωφελεία τρίτων ανταγωνιστριών χωρών (Τουρκίας, Αιγύπτου, κ.λ.π.)
Μετά απ΄αυτή την πραγματικότητα, είναι απορίας άξιον ποιοι ήταν οι λόγοι που ώθησαν την Αξιότιμη Υφυπουργό Κυρία Φ. Αραμπατζή να θεωρήσει την “Σολομώντια λύση” της Υ.Α. 331/20735/26.2.2018/ΦΕΚ648/Τ.Β’ ότι δημιούργησε προβλήματα.
Ποια προβλήματα;
Το κείμενο απάντησης της υφυπουργού Φωτεινής Αραμπατζή στη Βουλή έχει ως ακολούθως:
Η Ερώτηση 2761/19-12-2019
Απαντώντας στην παραπάνω Ερώτηση που κατέθεσε ο Βουλευτής κ. Ι. Λαμπρόπουλος, για τα θέματα της αρμοδιότητάς μας, σας πληροφορούμε τα εξής:
Οι επιτραπέζιες ελιές υπάγονται στο καθεστώς της κοινής οργάνωσης των γεωργικών αγορών [Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Συμβουλίου]. Συνεπώς τα διάφορα μέτρα για τη στήριξή τους αποφασίζονται από τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν είναι επιτρεπτή η λήψη εθνικών παρεμβατικών μέτρων. Οι τιμές των επιτραπέζιων ελιών διαμορφώνονται ελεύθερα στην αγορά με βάση την προσφορά και τη ζήτηση, τους κανόνες ανταγωνισμού και την ποιοτική κατηγορία τους.
Σημειώνεται ωστόσο ότι, για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής δύναμης των ελαιοπαραγωγών, ισχύει ό,τι και για τους υπόλοιπους παραγωγούς του πρωτογενούς αγροτικού τομέα, ήτοι η δυνατότητα δημιουργίας με ιδία πρωτοβουλία ισχυρών Οργανώσεων Παραγωγών, μέσω των οποίων πραγματοποιείται, μεταξύ άλλων, συλλογικά η διαπραγμάτευση των τιμών των προϊόντων. Προς αυτήν την κατεύθυνση σαφώς συμβάλλει και η δημιουργία Συνεταιρισμών.
Εξ αυτού προκύπτει και η ιδιαίτερη σημασία που δίνει η Κυβέρνησή μας για την ενίσχυση της διαπραγματευτικής δύναμης των ελαιοπαραγωγών αφ’ ενός με τη δημιουργία ισχυρών Οργανώσεων Παραγωγών, μέσω των οποίων πραγματοποιείται,
μεταξύ άλλων, συλλογικά η διαπραγμάτευση των τιμών των προϊόντων, αφ’ ετέρου δε με την ενίσχυση των Αγροτικών Συνεταιρισμών.
Προς αυτήν την κατεύθυνση το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, εβρισκόμενο σε συνεχή διάλογο με τους εκπροσώπους των διεπαγγελματικών οργανώσεων και στο πλαίσιο της καλοπροαίρετης συνεργασίας, που έχει ήδη εγκαθιδρύσει, προέβη στη λήψη καίριων μέτρων.
Διαμορφώσαμε λοιπόν το νέο θεσμικό πλαίσιο (ν.4647/2019 ,ΦΕΚ Α’ 204)για τη σύσταση και λειτουργία των Διεπαγγελματικών Οργανώσεων (με βασικότερα σημεία τη μείωση του ποσοστού αντιπροσωπευτικότητας και τη σύσταση μιας Εθνικής και δυνατότητα σύστασης περιφερειακών) που διευκολύνει την αναγνώρισή τους καθιστώντας με αυτό τον τρόπο τις διεπαγγελματικές οργανώσεις έναν ανοικτό χώρο συζητήσεως και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των παραγωγών, των μεταποιητών και των εμπόρων του κλάδου που καλύπτουν με βάση την εθελοντική συμμετοχή των μελών τους. Με τη δημιουργία συλλογικών σχημάτων οι παραγωγοί μας θα μπορούν να πετύχουν οικονομίες κλίμακος, υψηλότερη τιμή στο προϊόν και μειωμένες τιμές στις εισροές. Θα μπορούν να αποκτήσουν καλύτερες συμβουλευτικές υπηρεσίες και να κλείσουν συμφέρουσες συμβάσεις με τους προμηθευτές. Αποτελεί εξάλλου πεποίθηση της Κυβέρνησης ότι χωρίς τη συγκέντρωση της παραγωγής, που εξασφαλίζει μέγεθος, προγραμματισμό, οικονομίες κλίμακος, άμεση και ποιοτική ανταπόκριση στις αυξημένες ανάγκες των αγορών, δεν υπάρχει σοβαρό μέλλον στη διάθεση των προϊόντων ούτε μέλλον στις εξαγωγές.
Νομοθετήσαμε τη μείωση φορολογίας από το 13% στο 10% για τα συλλογικά σχήματα, ως κίνητρο διατήρησης και βιωσιμότητας των υφισταμένων και παρότρυνσης για τη δημιουργία νέων συλλογικών σχημάτων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, προσφέρονται γενναία φορολογικά κίνητρα για το χτίσιμο συλλογικοτήτων. Με τη σύσταση συλλογικών σχημάτων και οι ελαιοπαραγωγοί θα μπορούν να πετύχουν καλύτερη οικονομία κλίμακος, υψηλότερη τιμή στο προϊόν και μειωμένες τιμές στις εισροές. Μπορούν να αποκτήσουν καλύτερες συμβουλευτικές υπηρεσίες και να κλείσουν συμφέρουσες συμβάσεις με τους προμηθευτές.
Επιπρόσθετα, με το νομοσχέδιο για τους Συνεταιρισμούς, που μετά το τέλος της διαβούλευσης οδεύει προς νομοθέτηση,. παρέχονται μεταξύ άλλων αυξημένες δυνατότητες στα μέλη των αγροτικών συνεταιρισμών ώστε, μέσω των διατάξεων του καταστατικού, που εκείνα θα ορίσουν, να διαμορφώσουν το κατάλληλο γι’ αυτούς πλαίσιο λειτουργίας του αγροτικού συνεταιρισμού ως ιδιωτικής και αυτόνομης επιχείρησης, η οποία θα έχει πρόσβαση σε όλες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, που δεν αλλοιώνουν τον αγροτικό χαρακτήρα της. Παράλληλα, προς επίλυση του παγίου προβλήματος χρηματοδότησης της λειτουργίας των αγροτικών συνεταιρισμών, το νομοσχέδιο ενισχύει τη δυνατότητα συμμετοχής μελών
επενδυτών, χωρίς όμως ο αγροτικός συνεταιρισμός να αλλοτριώνεται ως θεσμός της αγροτικής οικονομίας. Ταυτόχρονα δε, το νομοσχέδιο ρυθμίζει και το ρόλο του κράτους, ο οποίος θα περιορίζεται στις διαδικασίες καταχώρησης στο μητρώο, στον έλεγχο νόμιμης λειτουργίας και στην μέριμνα για την ανάπτυξη των αγροτικών συνεταιρισμών. Βασικοί στόχοι του εν λόγω νομοσχεδίου αποτελούν η βιωσιμότητα και η επίτευξη μεριδίου αγοράς από υγιείς συλλογικότητες.
Εκ των ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι η στήριξη του αγροδιατροφικού τομέα αποτελεί στρατηγική επιλογή για την Κυβέρνηση. Επιλογή που στοχεύει στον εκσυγχρονισμό του παραγωγικού μοντέλου της χώρας και στην ενίσχυση της καινοτομίας, της εξωστρέφειας και της αγροτικής επιχειρηματικότητας.
Αποτελεί δε εδραία θέση της ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ ότι ο κλάδος του ελληνικού ελαιολάδου και της επιτραπέζιας ελιάς διαθέτει ισχυρή δυναμική και μπορεί να διεκδικήσει με την κατάλληλη στρατηγική το μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς που του αξίζει.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της σημασίας που αποδίδει η Κυβέρνηση στην ελαιοκομία συνιστά το ότι με συντονισμένες προσπάθειες κατάφερε το ελληνικό ελαιόλαδο και οι ελληνικές βρώσιμες ελιές να μην επιβαρυνθούν με πρόσθετους δασμούς από τις ΗΠΑ, γεγονός που συμβάλλει στην απρόσκοπτη εξαγωγή των δύο αυτών κορυφαίων αγροτικών προϊόντων στη μεγάλη αμερικανική αγορά αλλά και στην απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος έναντι αντίστοιχων προϊόντων άλλων χωρών της Ε.Ε..
Επιπλέον το θέμα της προστασίας των ελληνικών Γεωγραφικών Ενδείξεων στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες της Ε.Ε. με Τρίτες Χώρες αποτελεί υψηλή προτεραιότητα μας. Κυρίαρχη επιδίωξη της νέας Κυβέρνησης αποτελεί η πλήρης προστασία όλων των Ελληνικών Γεωγραφικών Ενδείξεων για το ελαιόλαδο και τις επιτραπέζιες ελιές, αλλά και όλων των 107 γεωργικών προϊόντων και τροφίμων που φέρουν τις ονομασίες ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) και ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη). Η πρόσφατη ιστορική Συμφωνία Γεωγραφικών Ενδείξεων μεταξύ Ε.Ε. και Κίνας αποτελεί μεγάλη επιτυχία για την Ελλάδα και τους Έλληνες παραγωγούς καθώς προστατεύει 6 σημαντικά ελληνικά προϊόντα, μεταξύ των οποίων οι ελιές Καλαμάτας και το ελαιόλαδο Σητείας, ενώ υπάρχει η δυνατότητα περαιτέρω ενσωμάτωσης και άλλων ποιοτικών προϊόντων.
Περαιτέρω, αξιοσημείωτεα είναι τα Προγράμματα Εργασίας των Οργανώσεων Παραγωγών Ελαιουργικών Φορέων – Ο.Ε.Φ. συνολικού ενωσιακού προϋπολογισμού
€, τα οποία κατόρθωσε να εξασφαλίσει η Κυβέρνηση για την τριετία 2018-2021. Αναλυτικότερα, τα εν λόγω προγράμματα, τα οποία βρίσκονται σε εξέλιξη, εγκρίθηκαν και υλοποιούνται σύμφωνα με τους Καν. (ΕΕ) 611/2014 και 615/2014 και την Απόφαση Υπ.Α.Α.Τ. 61/16616/2018, αφορούν σε περίπου
παραγωγούς σε όλη τη χώρα και περιλαμβάνουν δράσεις στον τομέα της παρακολούθησης και διαχείρισης της αγοράς στον κλάδο του ελαιολάδου και της επιτραπέζιας ελιάς , στον τομέα της βελτίωσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της ελαιοκαλλιέργειας (ανάπτυξη ορθών γεωργικών πρακτικών, τεχνικών αντικατάστασης των χημικών προϊόντων κ.ά.), στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελαιοκαλλιέργειας μέσω του εκσυγχρονισμού (κατάρτιση παραγωγών , αντικατάσταση μη παραγωγικών δένδρων με νέα κ.ά. ), βελτίωσης της ποιότητας του ελαιολάδου (βελτίωση των συνθηκών καλλιέργειας ,συγκομιδής, παράδοσης και αποθεματοποίησης, παροχή τεχνικής βοήθειας στην παραγωγή και στην μεταποιητική διαδικασία , αξιοποίηση καταλοίπων παραγωγής ελαιολάδου κ.ά.) και τέλος στον τομέα της ιχνηλασιμότητας, της πιστοποίησης και της προστασίας της ποιότητας του ελαιολάδου και της επιτραπέζιας ελιάς.
Επιπλέον, στο πλαίσιο του Καν (ΕΕ) 2014/ 1144 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και των Καν(ΕΕ) 2015/1829 και 2015/1831 της Επιτροπής σχετικά με τις ενέργειες προβολής και προώθησης αγροτικών προϊόντων στην εσωτερική αγορά της Ε.Ε. και στις αγορές τρίτων χωρών, εγκρίθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και υλοποιούνται 19 τριετή χρηματοδοτούμενα προγράμματα προώθησης αγροτικών προϊόντων συνολικού προϋπολογισμού περίπου 46.000.000 ευρώ. Στόχος των εν λόγω προγραμμάτων είναι η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών για τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά των γεωργικών προϊόντων, για τις φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους παραγωγής τους και τα συστήματα ποιότητας που εφαρμόζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η προβολή της σημασίας των κοινοτικών συστημάτων που αφορούν ΠΟΠ, ΠΓΕ και βιολογικά προϊόντα. Ειδικότερα, όσον αφορά στην προώθηση της επιτραπέζιας ελιάς, επισημαίνεται ότι υλοποιούνται τέσσερα (4) προγράμματα με φορέα υλοποίησης την ΠΕΜΕΤΕ (1 πρόγραμμα στην εσωτερική αγορά και τρία προγράμματα σε τρίτες χώρες) συνολικού προϋπολογισμού 11.106.660 €. Το δε ελαιόλαδο προωθείται σε ένα (1) πρόγραμμα , μαζί με άλλα προϊόντα με φορέα υλοποίησης την Αγροδιατροφική Σύμπραξη της Περιφέρειας Κρήτης, συνολικού προϋπολογισμού 1.174.765 €.
Εξάλλου, το πρώτο μέλημα της Κυβέρνησης είναι το στοίχημα της χαμένης ανταγωνιστικότητας. Αρχικά μέσα από τη μείωση του κόστους παραγωγής. Επισημαίνεται ότι με τον νέο φορολογικό νόμο, ήτοι τον ν.4646/2019 (ΦΕΚ Α’ 201), με θέμα «Φορολογική μεταρρύθμιση με αναπτυξιακή διάσταση για την Ελλάδα του αύριο», μειώνεται ο συντελεστής φορολόγησης των αγροτών από το 22 στο 9 % για εισόδημα από το όριο του αφορολόγητου, που διατηρείται, έως τις 10.000, με 1000 ευρώ αφορολόγητο για κάθε παιδί. Επισημαίνεται ότι με τον εν λόγω νόμο επιτυγχάνεται και η ανωτέρω αναφερθείσα μείωση της φορολογίας των συλλογικών σχημάτων από το 13 στο 10%.
Στο δε πλαίσιο της μεταρρύθμισης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) μετά το 2020, η οποία συζητείται σήμερα, σκοπεύουμε αφενός και μέσα από διαβούλευση με όλους τους φορείς να συμπεριλάβουμε και νέες τομεακές παρεμβάσεις στον τομέα του ελαιολάδου και της βρώσιμης ελιάς, στο πλαίσιο του εθνικού στρατηγικού σχεδίου της χώρας μας, αφετέρου να ενισχύσουμε τις συνδεδεμένες ενισχύσεις στον τομέα.
Ήδη, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αναγνωρίζοντας τις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ελαιοπαραγωγοί ολόκληρης της χώρας, με παρέμβασή του στην τακτική σύνοδο του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας που πραγματοποιήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 2019 στις Βρυξέλλες:
ανέδειξε τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ελαιοκαλλιεργητές της Ελλάδας εξαιτίας, μεταξύ άλλων, των ακραίων καιρικών φαινομένων, απόρροια της κλιματικής αλλαγής,
υπογράμμισε ότι «οι ελαιοπαραγωγοί βλέπουν το εισόδημά τους να αφανίζεται για δεύτερη συνεχή χρονιά» και
κάλεσε την Επιτροπή να συνεκτιμήσει τα δεδομένα και να εξετάσει εναλλακτικές ενίσχυσης του τομέα για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητά του.
Τέλος, επισημαίνεται όχι αναφορικά με το πρόβλημα της ρευστότητας που αντιμετωπίζουν οι ελαιοπαραγωγοί και στο οποίο εν μέρει οφείλεται η πώληση του χύμα λαδιού στους Ιταλούς χονδρέμπορους, η Κυβέρνηση σε λιγότερο από δύο μήνες, «ξεπάγωσε» τα λιμνάζοντα για πέντε χρόνια χρηματοδοτικά εργαλεία από την προηγούμενη Κυβέρνηση.
Μία νέα περίοδος δημιουργίας για τους Έλληνες ελαιοπαραγωγούς ξεκίνησε με την υπογραφή της Συμφωνίας μεταξύ του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων για τη σύσταση του Ταμείου Εγγυήσεων Αγροτικής Ανάπτυξης. Πρόκειται για το πρώτο στην Ελλάδα και ένα από τα πρώτα και μεγαλύτερα στην Ευρώπη χρηματοδοτικά εργαλεία αυτού του είδους στον αγροτικό τομέα το οποίο στοχευμένα έρχεται να καλύψει μέρος του χρηματοδοτικού κενού στον πρωτογενή τομέα συμπεριλαμβανομένου και του ελαιοκομικού. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήσαμε ένα εργαλείο μόχλευσης 400 εκατομμυρίων ευρώ με συνεισφορά 80 εκατομμυρίων ευρώ ως παροχή εγγυήσεων από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, «ξεκλειδώνοντας» επιτέλους τα
χρηματοδοτικά εργαλεία, που είχαν μείνει αναξιοποίητα τα τελευταία χρόνια. Έτσι διασφαλίστηκε η πρόσβαση των αγροτών μας σε χαμηλότοκα, ευνοϊκά δάνεια μακράς ωρίμανσης και λήξης.
Ως προς δε το ζήτημα της ονομασίας «Ελιά Καλαμάτας», όπως είναι γνωστό, είναι καταχωρισμένη ως προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) από το 1996. Η ονομασία αναφέρεται στις επιτραπέζιες ελιές που παράγονται σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή από την ποικιλία «Καλαμών». Η δε απόφαση της προηγούμενης Κυβέρνησης, ένταξης στον εθνικό κατάλογο ποικιλιών της «Ελιάς Καλαμάτας» ως συνώνυμο της ποικιλίας «Καλαμών» που προϋπήρχε, δημιούργησε πληθώρα προβλημάτων και μεγάλη αναστάτωση σε όλους τους φορείς.
Οι ονομασίες των ποικιλιών και τα συνώνυμά τους, για φυτά όπως οι ελιές, είναι καταγεγραμμένα στο μητρώο ποικιλιών Frumatis της ΕΕ, στο οποίο η Ελλάδα έχει καταχωρίσει τον όρο «Καλαμάτα» ως συνώνυμο του όρου «Καλαμών». Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τους ενωσιακούς κανόνες που απορρέουν από την Οδηγία 2014/97/ΕΕ, με έναρξη ισχύος την 1η Ιανουαρίου 2017, τα κράτη μέλη οφείλουν να ενημερώνουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το συντομότερο δυνατό, για τυχόν μεταβολές στα μητρώα ποικιλιών, ενώ στη συνέχεια επικαιροποιούνται οι πληροφορίες του Frumatis. Το Frumatis (Fruit Reproductive Material Information System), αποτελεί Πληροφοριακό σύστημα της ΕΕ, σχετικά με το αναπαραγωγικό υλικό οπωροφόρων.
Το σωματείο «Σύλλογος υπέρ των Μεσσηνιακών Ελαιοκομικών Προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης» (Σ.Υ.Μ.Ε.ΠΟΠ) με την ασκηθείσα με αριθμό κατάθεσης Ε1301/2018 αίτηση ακύρωσης ενώπιον του Δ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, έχει ζητήσει να ακυρωθεί η αριθ. 331/20735/07.02.2018 απόφαση του Υπουργού και Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων “Τροποποίηση της υπ’ αριθμ. 3401/144590/22-12-2016 απόφασης του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων “Αντικατάσταση της υπ’αριθμ. 3247/137259/6-12-2016 απόφασης του Υφυπουργού Αγροτικής
Ανάπτυξης και Τροφίμων «Μητρώο ποικιλιών, σύμφωνα με το άρθρο 4 της αρ.
2955/120333/26-10-2016 απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Β’3603)» (Β’4460)” (Β’ 648/26.02.2018). Ως δικάσιμος για τη συζήτηση της εν λόγω υπόθεσης από το ΣτΕ ορίσθηκε η 3^ Μαρτίου 2020.
Σημειώνεται ότι σε κάθε περίπτωση, σε αντίθεση με την προηγούμενη ηγεσία του
ΥΠΑΑΤ, η νέα ηγεσία ακολουθεί και εφαρμόζει τις ρυθμίσεις της ΕΕ, σχετικά με τον
τρόπο χρήσης των όρων και με γνώμονα ότι η ονομασία της ποικιλίας μπορεί να
χρησιμοποιηθεί υπό τις εξής προϋποθέσεις:
α) ότι το προϊόν προέρχεται από την εν λόγω ποικιλία,
β) ότι δεν παραπλανώνται οι καταναλωτές,
γ) ότι η χρήση δεν συνιστά αθέμιτο ανταγωνισμό και
δ) ότι η χρήση δεν εκμεταλλεύεται τη φήμη της ΠΟΠ.
Ως προς δε το ειδικότερο μείζον ζήτημα των ελληνοποιήσεων, μεταξύ άλλων και των ελιών ποικιλίας Καλαμών, σημειώνεται ότι ο ΕΛΓΟ- ΔΗΜΗΤΡΑ ελέγχει τις επιχειρήσεις με έδρα την Ελλάδα οι οποίες έχουν υποβάλει αίτηση για τη χρήση του Ελληνικού σήματος στα προϊόντα που παράγουν και διακινούν προκειμένου να διαπιστώσει την ελληνική προέλευση της πρώτης ύλης. Ο Οργανισμός εφαρμόζει τις εκάστοτε διατάξεις, όπως κάθε φορά ισχύουν, έχοντας ως βασική προτεραιότητα τη θωράκιση της διαφάνειας και της αξιοπιστίας των ελέγχων και του συστήματος πιστοποίησης, με στόχο την προστασία των συμφερόντων των παραγωγών, την εδραίωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στο προϊόν, την αποφυγή φαινομένων παραπλάνησής τους, την αποφυγή του φαινομένου των ελληνοποιήσεων, καθώς και άλλων παράνομων πρακτικών.
Ειδικότερα, από τους ελέγχους που πραγματοποίησε εντός του 2019, αλλά και από ελέγχους των προηγούμενων ετών δεν διαπιστώθηκε ελληνοποίηση εισαγόμενων επιτραπέζιων ελιών από τις επιχειρήσεις που έχουν κάνει αίτηση για τη χρήση του Ελληνικού σήματος.
Ειδικότερα το 2019 ο ΕΛΓΟ πραγματοποίησε ελέγχους σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:
ΕΤΟΣ
ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ
(ΠΟΠ/ΠΓΕ, ΕΛ. ΣΗΜΑ)
ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΕΣ ΕΛΙΕΣ (ΠΟΠ/ΠΓΕ, ΕΛ. ΣΗΜΑ)
2019
158 επιχειρήσεις (252 προϊόντα)*
15 επιχειρήσεις (24 προϊόντα)*
*Κάθε επχείρηση μπορεί να λάβει πιστοποίηση ή να λάβει το Ελληνικό Σήμα για περισσότερα του ενός προϊόντα
Για την προάσπιση των συμφερόντων των καταναλωτών, καθώς και την αποτροπή και την αντιμετώπιση φαινομένων παραπλανητικής επισήμανσης που αφορούν ελληνοποιήσεις βρώσιμων ελιών, ο ΕΦΕΤ διενεργεί στοχευμένους ελέγχους βάσει καταγγελιών/αναφορών.
Επιπρόσθετα, σημειώνεται ότι, τα στοιχεία για το εξωτερικό εμπόριο της χώρας (εισαγωγές και εξαγωγές) συλλέγονται, επεξεργάζονται και ανακοινώνονται με
αποκλειστική αρμοδιότητα και ευθύνη της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.). Όλα τα προϊόντα παρακολουθούνται, σύμφωνα με εκτελεστικό κανονισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ως προς την εμπορική τους ροή, βάσει κωδικών της συνδυασμένης ονοματολογίας προϊόντων-εμπορευμάτων της Ε.Ε. (CN=Combined Nomenclature). Για τις ελιές υπάρχουν διάφοροι κωδικοί που αφορούν για παράδειγμα σε ελιές νωπές, ελιές κατεψυγμένες, παρασκευασμένες ελιές με ή χωρίς με ξύδι κτλ. Δεν υπάρχει ξεχωριστός κωδικός στη συνδυασμένη ονοματολογία που να αφορά αποκλειστικά στις ελιές ποικιλίας καλαμών και ως εκ τούτου δεν υφίστανται επίσημα στοιχεία εισαγωγών και εξαγωγών της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για το εν λόγω προϊόν.
Δυστυχώς με ευθύνη της απελθούσας Κυβέρνησης, υπήρξαν λιγότεροι έλεγχοι σε όλα τα εμβληματικά προϊόντα μας. Όπως τονίζεται και στο από 22 Νοεμβρίου 2019 Δελτίο Τύπου της Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η αντιμετώπιση των ελληνοποιήσεων είναι διακηρυγμένη πολιτική βούληση της Κυβέρνησης με εργαλεία την εντατικοποίηση και τη δημοσιοποίηση των ελέγχων, την αυστηριοποίηση του κυρωτικού πλαισίου σε ό,τι αφορά στους παραβάτες και ειδικά στους παραβάτες οι οποίοι ελληνοποιούν προϊόντα, παραβιάζοντας το πλαίσιο που διέπει τα Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Για τους παραβάτες αυτούς στόχευση της νέας πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι να επιβάλλονται κυρώσεις για τρία έως τέσσερα αδικήματα αντί του ενός και συγκεκριμένα για παραβίαση του ΠΟΠ, αθέμιτο ανταγωνισμό, παραπλάνηση του καταναλωτή και ενδεχομένως νοθεία.
Περαιτέρω, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, επανέλαβε κατά τη διάρκεια της τελετής παράδοσης – παραλαβής της διοίκησης του ΕΛΓΟ – Δήμητρα τον Νοέμβριο, τη στόχευσή του να αυστηροποιηθούν οι έλεγχοι προκειμένου να εκλείψουν φαινόμενα παράνομων ελληνοποιήσεων και νοθείας των αγροτικών προϊόντων, μέσω της δημιουργίας ενός αυστηρότερου κυρωτικού πλαισίου. Διευκρίνισε μάλιστα ότι σε περιπτώσεις παραβατικότητας θα επιβάλλονται κυρώσεις για τρία έως τέσσερα αδικήματα αντί του ενός και συγκεκριμένα για παραβίαση του ΠΟΠ, αθέμιτο ανταγωνισμό, παραπλάνηση του καταναλωτή και ενδεχομένως νοθεία.
Αποτελεί, πράγματι, σαφής βούληση της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΑΤ οι διενεργούμενοι έλεγχοι -ιδίως- στους συνοριακούς σταθμούς να ενταντικο ποιηθούν, να γίνουν στοχευμένοι και συνδυασμένοι. Η δε νέα διοίκηση του ΕΛΓΟ- ΔΗΜΗΤΡΑ πρόκειται να προχωρήσει στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να υλοποιηθούν το συντομότερο δυνατό οι κεντρικές πολιτικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Ειδικότερα, το άμεσο επόμενο διάστημα δρομολογείται:
-η θέσπιση ενός νέου θεσμικού πλαισίου, το οποίο θα διασφαλίζει την αποτελεσματικότητα των διανεργούμενων ελέγχων, την άρση των αλληλοεπικαλύψεων αρμοδιοτήτων μεταξύ των ελεγκτικών αρχών και την αυτσηροποίηση των επαπειλούμενων κυρώσεων και διοικητικών μέτρων στους παραβάτες, ειδικά δε στους παραβάτες οι οποίοι ελληνοποιούν προϊόντα παραβιάζοντας το πλαίσιο που διέπει τα Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ),
-η διάθεση του συνόλου των τελών που εισπράττει ο ΕΛΓΟ- ΔΗΜΗΤΡΑ αποκλειστικά για τη διενέργεια ελέγχων,
-η ανά τακτά χρονικά διαστήματα δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων των ελέγχων στον ιστότοπο του οργανισμού,
η ενιαιοποίηση των βάσεων δεδομένων σε μια πλατφόρμα, η οποία να είναι διασυνδεδεμένη με το taxisnet προκειμένου να διασταυρώνονται τα δηλωθέντα και να δημιουργηθεί σύστημα καταγραφής των υποτροπών και
η συνεχής και σύμφωνη με τις ευρωπαϊκές επιταγές εκπαίδευση των ελεγκτών ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στις ολοένα αυξημένες απαιτήσεις του έργου τους. Επισημαίνεται ότι υπάρχει δέσμευση να εξεταστούν με τα συναρμόδια Υπουργεία προτάσεις για την αύξηση του προσωπικού του ΕΛΓΟ -ΔΗΜΗΤΡΑ, δεδομένου ότι η υποστελέχωσή του Οργανισμού επηρεάζει αρνητικά το ελεγκτικό του έργο.
Επισημαίνεται, τέλος, ότι στην τακτική σύνοδο του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας που πραγματοποιήθηκε στις 16 και 17 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες, στην οποία συμμετείχε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τέθηκε και το θέμα της απάτης στα τρόφιμα και επισημάνθηκε η αναγκαιότητα διασυνοριακής συνεργασίας των Αρχών, προκειμένου να αντιμετωπίσουν εγκλήματα που σχετίζονται με τα τρόφιμα και των οποίων η εγκληματική δράση υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα. Στο ανωτέρω Συμβούλιο, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στο θέμα της επισήμανσης (labelling) των προϊόντων και στην ανάγκη αναγραφής της προέλευσης στα τρόφιμα, καθώς αυτή συνδέεται με την απαίτηση των καταναλωτών για ακριβέστερη πληροφόρηση, αλλά και με τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά μιας σειράς ευρωπαϊκών προϊόντων, ιδιαίτερα των παραδοσιακών.
πηγή agronews.gr
