Οι θέσεις εργασίας με τη μεγαλύτερη έκθεση στην τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) είναι πιθανότερο να επηρεαστούν περισσότερο — ωστόσο, παραμένει ασαφές ποιος θα είναι ο αντίκτυπος. Η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη (GenAI) υπόσχεται να απαλλάξει τους ανθρώπους από επαναλαμβανόμενες εργασίες και αυτό, θεωρητικά, έχει πολλά οφέλη για την αγορά εργασίας. Ωστόσο, υπάρχουν φόβοι για τον αντίκτυπο που θα έχει στις θέσεις εργασίας.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι ειδικοί εξετάζουν επίσης πώς η τεχνητή νοημοσύνη θα επηρεάσει τη δυναμική της απασχόλησης των δυο φύλων. Το χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών παραμένει μεγάλο σε πολλούς σημαντικούς δείκτες. Σύμφωνα με την Eurostat, το 2024 το ποσοστό απασχόλησης στην ΕΕ ήταν 80,8% για τους άνδρες και 70,8% για τις γυναίκες, ενώ η ανεργία ήταν 6,1% στις γυναίκες και 5,7% για τους άνδρες. Επιπλέον, το 2023 οι γυναίκες στην ΕΕ κέρδιζαν κατά μέσο όρο 12% λιγότερο από τους άνδρες.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι σχεδόν κάθε εργασία θα επηρεαστεί από την ΤΝ κάποια στιγμή, αλλά το θετικό είναι ότι η ανθρώπινη νοημοσύνη θα παραμείνει απαραίτητη», δήλωσε στο Euronews Next ο Πάβελ Άντριαν, διευθυντής οικονομικών ερευνών στην παγκόσμια πλατφόρμα προσλήψεων Indeed.
Πολύπλευρος αντίκτυπος για τις γυναίκες
Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχουν εξετάσει το πώς η τεχνητή νοημοσύνη είναι πιθανό να επηρεάσει τις γυναίκες στον χώρο εργασίας. Ωστόσο, το ζήτημα είναι πολύπλοκο και πολυδιάστατο, χωρίς σαφείς απαντήσεις. Πολλές χώρες του ΟΟΣΑ έχουν σημειώσει πρόοδο τις τελευταίες δεκαετίες στη μείωση των έμφυλων ανισοτήτων.
«Δεδομένης αυτής της προόδου, είναι λογικό να αναρωτηθεί κανείς γιατί οι εμπειρίες των ανδρών και των γυναικών με την ΤΝ στον χώρο εργασίας διαφέρουν», δήλωσε η Μαργκερίτα Λέιν, οικονομολόγος της αγοράς εργασίας στον ΟΟΣΑ.
Οι θέσεις με τη μεγαλύτερη έκθεση στην ΤΝ είναι εκείνες που αναμένεται να επηρεαστούν περισσότερο και να υποστούν τις μεγαλύτερες αλλαγές. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, άνδρες και γυναίκες εκτίθενται περίπου στο ίδιο επίπεδο συνολικά, όμως οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στα επαγγέλματα με την υψηλότερη έκθεση, όπως οι επιστήμονες, οι μηχανικοί και τα ανώτατα στελέχη. Για παράδειγμα, 82% των καθαριστών και βοηθών είναι γυναίκες, και αυτό το επάγγελμα έχει την χαμηλότερη έκθεση στην ΤΝ (0,25 σε κλίμακα 1). Αντίθετα, μόνο το 19% των επαγγελματιών της πληροφορικής είναι γυναίκες, και αυτό το επάγγελμα έχει την υψηλότερη έκθεση (0,88).
Ο δείκτης έκθεσης στην τεχνητή νοημοσύνη αντικατοπτρίζει τη δυνατότητα της ΤΝ να εκτελεί συγκεκριμένες εργασίες σε μια θέση εργασίας. Η αυτοματοποίηση ορισμένων εργασιών δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι θέσεις εργασίας θα εξαφανιστούν ή ότι οι μισθοί θα μειωθούν. Η έκθεση του ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι δεν υπάρχει τίποτα στην κατασκευή αυτών των μέτρων επαγγελματικής έκθεσης στην ΤΝ που να επιτρέπει στους ερευνητές να προβλέψουν εάν ένα επάγγελμα με υψηλή έκθεση στην ΤΝ θα επηρεαστεί θετικά ή αρνητικά. Ωστόσο, αναφέρει πως δεν υπάρχουν ενδείξεις- μέχρι στιγμής- ότι η χρήση της εν λόγω τεχνολογίας έχει οδηγήσει σε συνολική μείωση απασχόλησης ή μισθών.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, οι επαγγελματίες της τεχνολογίας πληροφορικής (0,88), οι επαγγελματίες των επιχειρήσεων (0,87), οι διευθυντές (0,86), οι διευθύνοντες σύμβουλοι (0,85), οι επαγγελματίες επιστημών και μηχανικής (0,84), οι επαγγελματίες επιχειρήσεων και διοίκησης (0,84), οι επαγγελματίες νομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών επιστημών (0,82) και οι διευθυντές παραγωγής (0,82), είναι οι θέσεις εργασίας με την υψηλότερη έκθεση στην τεχνητή νοημοσύνη.
Η Λέιν σημείωσε ότι άνδρες και γυναίκες τείνουν να έχουν διαφορετικά επαγγέλματα, τα οποία ενδέχεται να επηρεαστούν διαφορετικά από την τεχνητή νοημοσύνη. Για παράδειγμα, οι γυναίκες αποτελούν μειονότητα στο εργατικό δυναμικό του τομέα της τεχνητής νοημοσύνης– δηλαδή στους ανθρώπους που αναπτύσσουν και συντηρούν τα συστήματα, μια κατηγορία εργαζομένων με μεγάλη ζήτηση. Αντίθετα, οι γυναίκες αποτελούν πλειοψηφία σε διοικητικές και γραμματειακές θέσεις, οι οποίες κινδυνεύουν με αυτοματοποίηση με την πρόοδο της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης.
«Ενδέχεται να προκύψει ένα έμφυλο χάσμα ανάμεσα σε όσους λαμβάνουν τις κρίσιμες αποφάσεις για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και σε εκείνους των οποίων τα επαγγέλματα κινδυνεύουν να επηρεαστούν σημαντικά», πρόσθεσε.
Να μην μείνει κανείς πίσω
Όταν η Λέιν και οι συνεργάτες της διεξήγαγαν έρευνα σε εργαζόμενους στον χρηματοπιστωτικό και βιομηχανικό τομέα πριν από τρία χρόνια, διαπίστωσαν ότι οι χρήστες της τεχνητής νοημοσύνης ήταν κυρίως άνδρες με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο. Ακόμα και όταν εργάζονται στον ίδιο κλάδο ή επάγγελμα, οι άνδρες φαίνεται να αλληλεπιδρούν περισσότερο με την τεχνολογία.
«Αυτό εγείρει το ερώτημα αν τα χαμηλότερα επίπεδα εξοικείωσης των γυναικών με την τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να τις αφήσει πίσω. Είναι σημαντικό τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης να μην περιοριστούν σε συγκεκριμένες ομάδες του πληθυσμού», τόνισε η Λέιν.
Αύξηση της γυναικείας απασχόλησης σε επαγγέλματα που εκτίθενται στην τεχνητή νοημοσύνη
Μια έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) με τίτλο «Η τεχνητή νοημοσύνη και γυναικεία απασχόληση στην Ευρώπη» εξέτασε τη σχέση μεταξύ της εξάπλωσης των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης και των αλλαγών στη γυναικεία απασχόληση σε 16 ευρωπαϊκές χώρες την περίοδο 2011–2019. Η έρευνα διαπίστωσε ότι, κατά μέσο όρο, η απασχόληση των γυναικών αυξήθηκε σε επαγγέλματα με μεγαλύτερη έκθεση στην τεχνητή νοημοσύνη.
Σύμφωνα με τη Στεφάνια Αλμπανέζι από το Miami Herbert Business School (και πρώτη συγγραφέα της μελέτης της ΕΚΤ), τα επαγγέλματα στα οποία κυριαρχούσαν οι γυναίκες ήταν περισσότερο εκτεθειμένα στις τεχνολογίες αυτοματισμού που εισήχθησαν τη δεκαετία του 1990, όπως οι μηχανές στα εργοστάσια, οι οποίες επέτρεπαν στους εργοδότες να μειώσουν την απασχόληση σε εργασίες ρουτίνας. Παρ’ όλα αυτά, οι γυναίκες κατάφεραν να βελτιώσουν τις δεξιότητές τους και να προσαρμοστούν, επωφελούμενες από υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης.
«Οι μεγαλύτερες επενδύσεις των γυναικών στην εκπαίδευση σε σύγκριση με τους άνδρες είναι πιθανό να μετριάσουν τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης στην απασχόληση», ανέφερε η Αλμπανέζι στο Euronews Next.
Η έκθεση της ΕΚΤ υπογράμμισε ότι η εκπαίδευση και η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας αποτελούν βασικούς παράγοντες που τις βοηθούν να επωφεληθούν από την εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη.
«Οι χώρες όπου οι γυναίκες έχουν σημειώσει μεγαλύτερη πρόοδο στον τομέα της εκπαίδευσης και συμμετέχουν πιο ενεργά στην αγορά εργασίας, η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης έχει ισχυρότερες θετικές επιπτώσεις στην απασχόλησή τους», καταλήγει η μελέτη.
πηγή ertnews.gr
Φωτογραφία: Institute of Employment Rights
