Η αποστολή sms και e-mail με τα οποία μας «βομβαρδίζουν» οι υποψήφιοι βουλευτές ενόψει των εκλογών, εκτός από ενοχλητική είναι και παράνομη.
Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα εξέδωσε οδηγίες και ενημέρωσε σχετικά τα κόμματα, όπως όμως φαίνεται χωρίς αποτέλεσμα.
Οι πολίτες έχουν δυνατότητα άμυνας και υπάρχουν κινήσεις στις οποίες μπορούν να προχωρήσουν για να αντιμετωπίσουν τις «επιθέσεις» και τις οχλήσεις που υφίστανται.
Υπενθυμίζεται ότι η Αρχή Προστασίας των Προσωπικών Δεδομένων, εν όψει των επικειμένων εθνικών-βουλευτικών εκλογών της 7ης Ιουλίου 2019, έχει επαναλάβει τις κατευθυντήριες οδηγίες της, στις οποίες περιγράφονται οι κανόνες για τη σύννομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων μέσω τηλεφωνικών κλήσεων, αλλά και με χρήση ηλεκτρονικών μέσων (SMS, MMS, email, εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων υπηρεσιών «της κοινωνίας των πληροφοριών» και αυτόματες τηλεφωνικές κλήσεις με προηχογραφημένο μήνυμα και φωνητικά μηνύματα που αποθηκεύονται μέσω υπηρεσίας αυτόματου τηλεφωνητή).
Με τις οδηγίες της Αρχής εξειδικεύονται οι κανόνες για τη σύννομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων στην πολιτική επικοινωνία, η οποία πραγματοποιείται με ποικίλους τρόπους και σε οποιαδήποτε χρονική περίοδο, συμπεριλαμβανομένης της προεκλογικής, από πολιτικά κόμματα, βουλευτές, ευρωβουλευτές, παρατάξεις και κατόχους αιρετών θέσεων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση ή υποψηφίους στις βουλευτικές εκλογές, τις ευρωεκλογές και τις εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (νομαρχιακές, δημαρχιακές και δημοτικές).
Ειδικότερα, η Αρχή αναφέρει τους κανόνες για τη σύννομη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων μέσω τηλεφωνικών κλήσεων με ανθρώπινη παρέμβαση, αλλά και με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση (όπως είναι SMS, MMS, email, εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων υπηρεσιών «της κοινωνίας των πληροφοριών», αυτόματες τηλεφωνικές κλήσεις με προηχογραφημένο μήνυμα και φωνητικά μηνύματα που αποθηκεύονται μέσω υπηρεσίας αυτόματου τηλεφωνητή).
Αναλυτικότερα, η Αρχή αναφέρει για την πολιτική επικοινωνία μέσω τηλεφωνικών κλήσεων με ανθρώπινη παρέμβαση, δηλαδή, ότι επιτρέπεται, με συγκατάθεση όμως των υποκειμένων (καλουμένου) για την επεξεργασία δεδομένων τους για το συγκεκριμένο σκοπό.
Ακόμη, σύμφωνα πάντα με την Αρχή, οι τηλεφωνικές κλήσεις πολιτικού περιεχομένου με ανθρώπινη παρέμβαση που πραγματοποιούνται μέσω δημοσίων δικτύων επικοινωνιών επιτρέπονται και χωρίς συγκατάθεση του υποκειμένου, εκτός αν ο καλούμενος έχει προηγουμένως δηλώσει ότι δεν επιθυμεί να δέχεται τέτοιες κλήσεις (σύστημα «opt-out»).
Ως προς την πολιτική επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικών μέσων χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση και χωρίς τη συγκατάθεση του υποκειμένου, δηλαδή (α) SMS και μηνύματα πολυμέσων (MMS), (β) Μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail), (γ) Ηλεκτρονικά μηνύματα που αποστέλλονται μέσω εφαρμογών ανταλλαγής μηνυμάτων υπηρεσιών «της κοινωνίας των πληροφοριών» π.χ Viber, Whatsapp, Skype, Facebook Messenger, FaceΤime, κ.τλ., (δ) Επικοινωνία μέσω τηλεομοιοτυπίας (φαξ), (ε) Αυτόματες τηλεφωνικές κλήσεις, κατά τις οποίες με την αποδοχή της κλήσης ακούγεται μαγνητοφωνημένο μήνυμα και (στ) Φωνητικά μηνύματα που αποθηκεύονται μέσω υπηρεσίας αυτόματου τηλεφωνητή, σύμφωνα με την Αρχή, επιτρέπεται μόνο εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
1) Tα στοιχεία επικοινωνίας έχουν αποκτηθεί νομίμως στο πλαίσιο προηγούμενης, παρόμοιας επαφής με τα υποκείμενα των δεδομένων, και το υποκείμενο κατά τη συλλογή των δεδομένων ενημερώθηκε για τη χρήση τους με σκοπό την πολιτική επικοινωνία και δεν εξέφρασε αντίρρηση για αυτή τη χρήση.
Η προηγούμενη επαφή δεν είναι απαραίτητο να έχει αμιγώς πολιτικό χαρακτήρα, π.χ. είναι νόμιμη η αποστολή μηνυμάτων όταν τα στοιχεία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου συλλέχθηκαν στο πλαίσιο προηγούμενης πρόσκλησης για συμμετοχή σε κάποια εκδήλωση ή δράση, ανεξαρτήτως του πολιτικού χαρακτήρα της.
Αντιθέτως, δεν θεωρείται ότι συνιστά παρόμοια επαφή και δεν είναι νόμιμη η χρήση των ηλεκτρονικών στοιχείων επικοινωνίας προς το σκοπό της πολιτικής επικοινωνίας όταν τα στοιχεία αυτά αποκτήθηκαν στο πλαίσιο επαγγελματικής σχέσης, όπως για παράδειγμα η χρήση του αρχείου πελατών από υποψήφιο βουλευτή.
2) O υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να παρέχει στο υποκείμενο των δεδομένων τη δυνατότητα να ασκεί το δικαίωμα αντίρρησης με τρόπο εύκολο και σαφή, και αυτό σε κάθε μήνυμα πολιτικής επικοινωνίας.
Αναφορικά, με την πολιτική επικοινωνία μέσω των ΕΛΤΑ, η Αρχή επισημαίνει ότι νομική βάση μπορεί να αποτελέσει:
α) Η συγκατάθεση των υποκειμένων για την επεξεργασία δεδομένων τους για το συγκεκριμένο σκοπό και
β) Tο έννομο συμφέρον του υπευθύνου επεξεργασίας, εφόσον πρόκειται για απλά δεδομένα τα οποία προέρχονται από νόμιμες πηγές, δηλαδή, συλλέχθηκαν με νόμιμο τρόπο και η χρήση τους δεν είναι ασυμβίβαστη με το σκοπό της πολιτικής επικοινωνίας.
Τέτοιες πηγές είναι οι δημόσια προσβάσιμοι κατάλογοι, τηλεφωνικοί (π.χ.: ο κατάλογος του ΟΤΕ), επαγγελματικοί κατάλογοι (π.χ.: ο Χρυσός Οδηγός), οι κατάλογοι εμπορικών εκθέσεων, καθώς και μητρώα που καθίστανται εκ του νόμου δημόσια προσβάσιμα.
Αντίθετα, δεν θεωρούνται δημόσια προσβάσιμοι κατάλογοι αυτοί που έχουν συγκροτηθεί χωρίς να συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις ακόμα και αν είναι διαθέσιμοι μέσω του διαδικτύου (π.χ.: κατάλογοι με στοιχεία επικοινωνίας που έχουν συλλεχθεί χωρίς τη συγκατάθεση των υποκειμένων).
Οι εκλογικοί κατάλογοι αποτελούν νόμιμη πηγή υπό τις εξής προϋποθέσεις: Τα κόμματα λαμβάνουν πλήρη σειρά των εκλογικών καταλόγων, οι βουλευτές, ευρωβουλευτές, κάτοχοι αιρετών θέσεων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και οι υποψήφιοι λαμβάνουν απόσπασμα για την εκλογική περιφέρεια, στην οποία έχουν εκλεγεί ή είναι υποψήφιοι.
Οι κατάλογοι χορηγούνται αποκλειστικώς για εκλογική χρήση, ενώ η παραχώρηση και η χρήση τους για άλλο σκοπό ή από οποιονδήποτε τρίτο, απαγορεύεται.
Κατά συνέπεια,
α) Απαγορεύεται η διαβίβαση των εκλογικών καταλόγων ή των αποσπασμάτων τους σε τρίτα πρόσωπα και
β) Επιβάλλεται η καταστροφή τους σε εύλογο χρονικό διάστημα, το οποίο να μην υπερβαίνει τους τρεις μήνες μετά τη λήξη της προεκλογικής περιόδου.
Τέλος, η συγκατάθεση για πολιτική επικοινωνία πρέπει να παρέχεται με σαφή θετική ενέργεια η οποία να συνιστά ελεύθερη, συγκεκριμένη, ρητή και εν πλήρει επιγνώσει ένδειξη της συμφωνίας του υποκειμένου των δεδομένων υπέρ της επεξεργασίας των δεδομένων που το αφορού
