“Πανσέληνος του λύκου”: Γιατί ονομάζεται έτσι – Τι είναι η έκλειψη παρασκιάς

Το βράδυ της Παρασκευής σημειώνεται η πρώτη πανσέληνος του έτους και της δεκαετίας, που, σύμφωνα με τους Αυτόχθονες Αμερικανούς, ονομάζεται “το φεγγάρι του λύκου”, από τους λύκους που αλυχτούν. Κάποιοι θεωρούν ότι αυτήν η ονομασία έχει αγγλοσαξονική προέλευση.

Σε κάποιους πολιτισμούς ονομάζεται Παλαιά Πανσέληνος, Παγωμένη Πανσέληνος, Χιονισμένη Πανσέληνος ή και “Moon after Yule”.

“Yule” είναι ένα παραδοσιακό, τριήμερο χειμερινό φεστιβάλ με ρίζες στη βόρεια Ευρώπη του 10ου αιώνα, το οποίο διοργανωνόταν κοντά στο χειμερινό ηλιοστάσιο, που τώρα συσχετίζεται με τα Χριστούγεννα, ενώ αυτό το ολόγιομο φεγγάρι που σημειώνεται στις 10 Ιανουαρίου είναι μετά τη γιορτή του Yule, οπότε μετά τα Χριστούγεννα.

Η πρώτη πανσέληνος του 2020 θα συνδυαστεί παράλληλα με μια έκλειψη παρασκιάς του φεγγαριού, η οποία θα είναι ορατή και από την Ελλάδα.

Σε μια έκλειψη παρασκιάς, η πανσέληνος μπαίνει μέσα στη σκιά της γήινης παρασκιάς, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα η Σελήνη να σκοτεινιάζει εν μέρει, αλλά όχι τελείως, όπως σε μια κανονική έκλειψη, όταν το φεγγάρι εισέρχεται στο εσωτερικό τμήμα της σκιάς του πλανήτη μας.

Το φαινόμενο θα διαρκέσει περίπου τέσσερις ώρες και το αποκορύφωμα του θα είναι γύρω στις δέκα ώρα Ελλάδας το βράδυ της Παρασκευής. Το φεγγάρι θα αλλάξει λίγο χρώμα από άσπρο σε ελαφρώς κιτρινωπό και σχεδόν το 90% του δίσκου του θα καλυφθεί από την παρασκιά της Γης.

Η έκλειψη Σελήνης παρασκιάς θα είναι ορατή από την Ευρώπη, την Αφρική, την Ασία, τον Ινδικό Ωκεανό και τη Δυτική Αυστραλία, σύμφωνα με τη NASA. Συνολικά το 2020 θα υπάρξουν τέσσερις σεληνιακές εκλείψεις, όλες παρασκιάς. Οι εκλείψεις αυτού του είδους πάντως είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτές με γυμνά μάτια.

Ασχέτως από την προέλευση της ονομασίας “φεγγάρι του λύκου”, οι λύκοι ουρλιάζουν για να επικοινωνήσουν όταν τους χωρίζουν μεγάλες αποστάσεις τόσο στη Βόρεια Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Είναι ένας τρόπος να πουν “εδώ είμαι” στην υπόλοιπη αγέλη ή και τρόπος να απειλήσουν ενδεχόμενο εισβολέα.

Στη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού οι λύκοι ουρλιάζουν απευθυνόμενοι μόνο στα μέλη της αγέλης τους. Όσο το καλοκαίρι προχωρεί στο τέλος και μπαίνουμε στο φθινόπωρο και τον χειμώνα οι λύκοι αλυχτούν προς γειτονικές αγέλες ή εχθρούς. Αν και το σύνηθες ουρλιαχτού ενός λύκου μπορεί να διαρκέσει από 3-7 δευτερόλεπτα, το ουρλιαχτό ολόκληρης αγέλης μπορεί να διαρκέσει έως και 120 δευτερόλεπτα και ακόμη περισσότερο την εποχή του ζευγαρώματος τον Φεβρουάριο. Άρα οι λύκοι είναι ιδιαίτερα θορυβώδεις τους πρώτους μήνες του έτους και μάλλον γι’ αυτό έχουμε συνδυάσει τους λύκους που ουρλιάζουν με τον Ιανουάριο.

Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει κάποια ένδειξη για το αν οι φάσεις της σελήνης διαδραματίζουν κάποιον ρόλο στο ουρλιαχτό των λύκων αλλά αυτοί είναι νυχτερινά ζώα και πιο δραστήρια στη διάρκεια της νύχτας. Και πάντα ουρλιάζουν με κατεύθυνση στο φεγγάρι γιατί έτσι το ουρλιαχτό ακούγεται καλύτερα και πιο μακριά.

Πηγή ΑΠΕ