Σε ένα οξύτατο κοινωνικό πρόβλημα, αυτό της παιδικής κακοποίησης, με βαθιές και μακροχρόνιες συνέπειες, όχι μόνο για τα θύματα, αλλά και για τον συνολικό κοινωνικό ιστό, αλλά και στην ανάγκη για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού ήταν αφιερωμένη η συζήτηση με τίτλο «Υπάρχει τρόπος να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από την κακοποίηση», που διοργάνωσε το Σωματείο ΕΛΙΖΑ – Εταιρεία κατά της Κακοποίησης του Παιδιού την Πέμπτη 13 Νοεμβρίου, στην Αίθουσα «Γεώργιος Καράντζας» του Μεγάρου της ΕΣΗΕΑ.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε ιδιαίτερα στην παρουσίαση των τρόπων πρόληψης, έγκαιρης αναγνώρισης και αντιμετώπισης της παιδικής κακοποίησης, καθώς και στην ανάδειξη του ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν τα ΜΜΕ ως συν-θεματοφύλακες της προστασίας των παιδιών.
Στην εκδήλωση και τον διάλογο που ακολούθησε και συντόνιζε ο δημοσιογράφος Γιώργος Παπαδάκης, συμμετείχαν η δημοσιογράφος και αντιπρόεδρος της ΕΣΗΕΑ ‘Αρια Αγάτσα, η ηθοποιός Μαρία Κίτσου, η διευθύντρια του σωματείου ΕΛΙΖΑ Ξένια Παπασταύρου, η δρ Δικαιωμάτων του Παιδιού, νομικός κι επιστημονικά υπεύθυνη του ΕΛΙΖΑ Ηλέκτρα Κουτσούκου και η παιδίατρος στη Μονάδα Φροντίδας για την Ασφάλεια των Παιδιών στη Δ’ Παιδιατρική Κλινική του ΑΠΘ στο Νοσοκομείο Παπαγεωργίου Όλγα Νικολαΐδου.
Ανοίγοντας την εκδήλωση η κ. Παπασταύρου αναφέρθηκε στις τραγικές συνθήκες, με τον θάνατο της μικρής Ελίζας, που ενέπνευσαν τη δημιουργία του σωματείου ΕΛΙΖΑ, από τον πρίγκιπα Μιχαήλ και τη σύζυγό του Μαρίνα Καρέλλα πριν 17 χρόνια, με απώτερο στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παιδικής κακοποίησης. Όπως υπογράμμισε η κ. Παπασταύρου είναι υψίστης σημασίας η συνεργασία κι η συνεννόηση όλων μας, όχι απλώς σε θεσμικό επίπεδο, αλλά κυρίως στις συνθήκες της καθημερινότητας, «να σπάμε, όπως τόνισε, «τη σιωπή, να ρίχνουμε φως στο σκοτάδι και όταν δεν αδιαφορούμε στις φωνές που ακούμε όταν αλλά λαμβάνουμε δράση, όταν θεραπεύουμε, όταν ενδιαφερόμαστε, όταν φροντίζουμε και στηρίζουμε τα παιδιά, τότε παράγουμε κι άλλο φως και έτσι προλαμβάνουμε τα χειρότερα μια κακοποίηση».
Όπως πρόσθεσε η κ. Παπασταύρου η συνεργασία ανάμεσα στις αρμόδιες υπηρεσίες κι η δημιουργία συνδέσεων μέσα στην ίδια την κοινωνία βοηθά και να διαπιστώνουμε τα προβλήματα και τις ελλείψεις, ανταλλάσσουμε τεχνογνωσία κι εμπειρίες και βοηθάμε ανθρώπους και οικογένειες να έχουν πρόσβαση σε αυτές τις υπηρεσίες. «Τι νόημα έχουν οι υπηρεσίες και οι γραμμές βοήθειες όταν κανείς δεν τις γνωρίζει;» αναρωτήθηκε η ίδια, προσθέτοντας πως «δεν μπορούμε να μένουμε άπραγοι όταν βλέπουμε κοινωνικά προβλήματα να διαλύουν παιδιά και οικογένειες και πόσο μάλλον όταν αυτά τα προβλήματα είναι αποτρέψιμα».
Για τον λόγο τούτο, επεσήμανε «χρειαζόμαστε τη βοήθεια όλων για να μπορούμε να φτάσουμε σε κάθε χωριό που δεν έχει την ίδια πρόσβαση σε υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και υγείας, οφείλουμε να βοηθήσουμε κάθε παιδί, κάθε οικογένεια που καθημερινά αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω διαφορετικών καταστάσεων που βιώνουν λόγω της ανεργίας, λόγω χαμηλού εισοδήματος, αναπηρίας, λόγω έλλειψης υποστηρικτικού περιβάλλοντος, λόγω χρόνιων παθήσεων γιατί έτσι αυξάνουμε τις πιθανότητες να προλάβουμε την κακοποίηση πριν και την παραμέληση μετά».
Σε αυτό το σημείο στάθηκε ιδιαίτερα στον ρόλο των Μέσων Ενημέρωσης για την ευαισθητοποίηση, ενημέρωση για τη συνολική εικόνα και τις συνθήκες, όπως και για να αναγνωρίζονται τα σημάδια της κακοποίησης καθώς και για τη συμβολή στον διάλογο για τη διαμόρφωση των μηχανισμών πρόληψης κι αντιμετώπισης της παιδικής κακοποίησης.
Από την πλευρά της, η αντιπρόεδρος της ΕΣΗΕΑ παρέθεσε τα αμείλικτα κι επώδυνα στοιχεία της ΕΕ, που καταγράφουν πως ένα στα πέντε παιδιά στην Ευρώπη πέφτει θύμα κάποιας μορφής σεξουαλικής βίας, 18 εκατομμύρια παιδιά στην Ένωση είναι θύματα σεξουαλικής κακοποίησης πριν ενηλικιωθούν, τρία στα τέσσερα παιδιά ηλικίας 2 έως 4 ετών υφίστανται τακτικά σωματική τιμωρία ή και ψυχολογική βία από γονιό ή φροντιστή, καθιστώντας την κακοποίηση των παιδιών «μία από τις πιο σκοτεινές και επώδυνες όψεις της σύγχρονης κοινωνίας», τονίζοντας πως «κάθε φορά που ένα παιδί κακοποιείται παραβιάζεται και ένα ανθρώπινο δικαίωμα, το δικαίωμα στην αθωότητα, στην ασφάλεια, στην αγάπη».
Όπως τόνισε η κ. Αγάτσα, η προστασία των παιδιών δεν είναι υπόθεση μόνο ενός θεσμού, της οικογένειας, του σχολείου και του κράτους, αλλά όλων ημών, συμπεριλαμβανομένων και των Μέσων Ενημέρωσης, τα οποία, «διαθέτουν τη δύναμη να ενημερώνουν να κινητοποιούν, να αφυπνίζουν, να εστιάζουν στα προβλήματα, να φέρνουν στο φως ξεχασμένες υποθέσεις» και κυρίως δε, «να ασκούν πίεση, απαιτώντας θεσμικές αλλαγές, κινητοποιώντας τη δικαιοσύνη» και κυρίως σπάζοντας τη σιωπή.
Η κ. Αγάτσα αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην ευθύνη που έχουν τα ΜΜΕ να στέκονται με προσοχή, ήθος και ευθύνη ενώπιον της κάλυψης τέτοιων γεγονότων, σεβόμενα την ιδιαιτερότητα του θέματος και την προσωπικότητα των παιδιών. Ο ρόλος των μέσων, τόνισε οφείλει να είναι διαφορετικός, πρέπει με την πέννα και την εικόνα μας να γίνουμε η φωνή των αδυνάτων, να αφυπνίζουμε την κοινωνία και να καλλιεργήσουμε ταυτόχρονα μία αντίληψη μηδενικής ανοχής σε τέτοια φαινόμενα.
Στην ανάγκη να εκπαιδευθούν οι εκπαιδευτικοί, οι αρμόδιοι επαγγελματίες και φορείς μέσα από κατάλληλα προγράμματα και δράσεις, απαιτήσεις που δημιούργησαν τους λόγους για τη σύσταση του ΕΛΙΖΑ, αναφέρθηκε στη συνέχεια η κ. Κουτσούκου. Ο θάνατος της μικρής Ελίζας πυροδότησε τις εξελίξεις, όσον αφορά τους μηχανισμούς πρόληψης και κυρίως έσπασε τα ταμπού στην παραδοχή, «επικοινώνηση» και διαχείριση της παιδικής κακοποίησης, συμβάλλοντας στην αλλαγή παραδείγματος στο σύστημα πρόληψης κι αντιμετώπισης, αλλά και στη νομοθεσία.
Με την επικουρία της παιδιάτρου κ. Νικολαΐδου, η κ. Κουτσούκου παρουσίασε μέσα από την περίπτωση του μικρού Νικ, τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται τα πρωτόκολλα για την έγκαιρη αναγνώριση, την αποκωδικοποίηση, στις σχολικές μονάδες της κακοποίησης, την ενημέρωση των αρμόδιων αρχών κι υπηρεσιών, την ιατρική και ψυχολογική περίθαλψη και τη νομική διαδικασία που ακολουθούν στη συνέχεια για την προστασία του παιδιού-θύματος. Αναφέρθηκε επίσης στην ευεργετική για την ενίσχυση της πρόληψης κι αντιμετώπισης διάταξη του ακαταδίωκτου για όποιον αποκαλύπτει ή επισημαίνει, έστω και την υποψία κάποιας κακοποίησης, καθώς και της συμβολής του «σπιτιού του παιδιού», για την περίθαλψη του θύματος σε ένα ασφαλές περιβάλλον έως ότου η υπόθεση φθάσει στο ακροατήριο. Επίσης επεσήμανε τις μονάδες φροντίδας που έχουν συσταθεί από το EΛΙΖΑ (δύο στην Αττική, στην Θεσσαλονίκη, την Πάτρα και την Αλεξανδρούπολη) και κυρίως αναφέρθηκε στην επιμόρφωση κι ενημέρωση, όχι μόνον των εκπαιδευτικών, αλλά και των ψυχολόγων, των κοινωνικών λειτουργών, των προπονητών, των γιατρών, αλλά και των ίδιων των δημοσιογράφων, ιδίως στην αναγκαιότητα να αναφέρουν τις περιπτώσεις παιδικής κακοποίησης, οι οποίες χωρίς τον φόβο της δίωξης, βοηθούν να ακουστεί η φωνή των θυμάτων και να τιμωρηθούν δικαστικά οι ένοχοι.
Όπως τόνισαν οι κ.κ. Κουτσούκου και Νικολαΐδου, από το 2023 για πρώτη φορά ένα πανελλήνιο πρόγραμμα για την επιμόρφωση των νηπιαγωγών, που διαμορφώθηκε από το ΕΛΙΖΑ, με τη στρατηγική συνεργασία της Τράπεζας Πειραιώς και την αρωγή του υπουργείου Παιδείας, έχει καταλυτική σημασία. Όπως υπογράμμισε η κ. Κουτσούκου, χρειάζεται κυρίως να δοθεί προτεραιότητα στην προστασία του παιδιού και στην προσωρινή φιλοξενία παιδιών που καταθέτουν κι η απομάκρυνση από το σπίτι και το επικίνδυνο οικογενειακό περιβάλλον. Χρειάζεται επίσης υποχρεωτική και πιστοποιημένη επιμόρφωση για όλους τους επαγγελματίες, ένα σύστημα παρακολούθησης το οποίο θα μετριάσει τον πραγματικό χρόνο που απαιτείται για να εντοπιστούν τα περιστατικά των παιδιών που κακοποιούνται, ποια είναι η ανταπόκριση των υπηρεσιών, πώς διασυνδέονται αυτές οι υπηρεσίες μεταξύ τους και χρειάζονται επίσης σοβαρά προγράμματα πρόληψης.
Από τη δική της πλευρά, η κ. Κίτσου παρέθεσε, με εμφατικό και συγκινησιακά φορτισμένο λόγο, το δικό της βίωμα του προβλήματος της παιδικής κακοποίησης μέσα από την τηλεοπτική σειρά «Να με λες μαμά», στην οποία πρωταγωνιστεί κι αφορά ένα σχετικό περιστατικό.
Η ίδια μετέφερε την ανταπόκριση που η θεματική της σειράς είχε στον απλό κόσμο, αλλά και σε πρώην θύματα κάθε είδους κακοποίησης και που έφεραν σε υψηλή θεαματικότητα τη σειρά, παρ’ όλο που το θέμα της ήταν άβολο. Παρέθεσε, μάλιστα και μία δική της προσωπική εμπειρία με ένα κοριτσάκι, που χάρις στο θάρρος να μιλά για το πρόβλημά του, κατόρθωσε να το ξεπεράσει.
Παράλληλα, εξήρε το έργο του ΕΛΙΖΑ, κυρίως για το γεγονός ότι αποτελεί έναν φορέα στον οποίο μπορεί κάποιος να προσφύγει, όταν στα παλαιότερα χρόνια κανένα θύμα οποιασδήποτε βίας ή κακοποίησης δεν γνώριζε και δεν είχε σε ποιον να απευθυνθεί. Ιδίως, επεσήμανε, όταν το παιδί, που αναγνωρίζει τιτάνιες ιδιότητες στους γονείς του και τους θεοποιεί, θεωρεί πως το σφάλμα είναι δικό του. Έκλεισε προτρέποντας πως πέρα από την ενημέρωση των ειδικών και των εκπαιδευτικών, ίσως πιο σημαντικό θα ήταν να επιμορφώνονται για τη μελλοντική συμπεριφορά τους και να διαμορφώνουν την προσήκουσα νοοτροπία οι ίδιοι οι γονείς πριν φέρουν παιδιά στον κόσμο.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Ένωσης Ιδιωτικών Τηλεοπτικών Σταθμών Εθνικής Εμβέλειας (ΕΙΤΗΣΕΕ), ο αντιπρόεδρος της οποίας Κώστας Κιμπουρόπουλος επεσήμανε τη συμπόρευση της Ένωσης στον σκοπό του ΕΛΙΖΑ, τονίζοντας πως τα μέλη της έχουν ενσωματώσει πλήρως τους κώδικες δεοντολογίας και τις συνταγματικές επιταγές για την προστασία της παιδικής ηλικίας. Πρόσθεσε πως οφείλουμε όλοι να εγγυώμεθα και να διευρύνουμε συνεχώς χωρίς παρεμβάσεις το έργο για την προστασία και τον σεβασμό των θυμάτων, την επιμόρφωση και την ευαισθητοποίηση των συντακτικών ομάδων στα μέσα ενημέρωσης και να γίνουν αυτά οι θεματοφύλακες των δικαιωμάτων των παιδιών.
Κλείνοντας την εκδήλωση, η κ. Παπασταύρου τόνισε πως πέρα από την επιμόρφωση των δημοσιογράφων και όλων μας, χρειάζεται μία αποφασιστικότητα ώστε να μη δεχθούμε και να αφήσουμε αυτό το πρόβλημα άλυτο, σε εποχές που θεραπεύουμε ασθένειες, πάμε στο φεγγάρι, έχουμε την τεχνική νοημοσύνη «Αν θέλουμε να λέμε ότι είμαστε άνθρωποι, πρέπει να προστατέψουμε τα παιδιά. Αυτό είναι το αυτονόητο. Δεν νομίζω ότι στην εποχή μας, όπου υπάρχουν όλα αυτά, δεν μπορεί αυτό να γίνει κάτι ώστε εμείς να βρούμε τον τρόπο (να καταπολεμήσουμε την παιδική κακοποίηση) και νομίζω ότι όλοι μαζί μπορούμε να τα καταφέρουμε».
πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ
φωτογραφία: ΑΠΕ-ΜΠΕ (Γ-Β.Δάβος)
