Στρυμόνας: Ο ποταμός των τριών χωρών που στα νερά του πνίγηκε ένας αρχαίος βασιλιάς
Date:
O ατελείωτος Στρυμόνας, ο ποταμός των τριών χωρών, διακρίνεται για τον πλούτο της βιοποικιλότητας που φυλάσσει στους πολυάριθμους βιοτόπους που δημιουργεί στο διάβα του. Οι αρχαίοι Έλληνες τον αποκαλούσαν Στρυμών, οι Βούλγαροι τον ονομάζουν Στρούμα, ενώ κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν γνωστός με την ονομασία Καρά-Σού (Μαύρο Νερό).
Πηγάζει από το όρος Βίταζα, νοτιοδυτικά της Σόφιας σε υψόμετρο 2.200μ. Ρέει προς Νότο, αρχικά πολύ ορμητικός μέσα από απότομες χαράδρες, ενώ στη συνέχεια σχηματίζει μια εύφορη κοιλάδα ανάμεσα στα όρη Ρούγιεν και Ρίλα. Συνεχίζοντας την πορεία του προς την Ελλάδα, διανοίγει μια δίοδο ανάμεσα στα όρη Μάλες και Πιρίν και λίγο πριν την είσοδό του στο ελληνικό έδαφος δέχεται τα νερά του σημαντικότερου παραποτάμου του, του Στρούμιτσα , που πηγάζει από το όρος Πλακοβίτσα, που βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Γιουγκοσλαβίας.
Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η ρίζα του ονόματος, η οποία χάνεται στα βάθη των αιώνων.Σύμφωνα με την Britannica, το όνομα του ποταμού έχει θρακική ρίζα και προέρχεται από τη λέξη «sru» που σημαίνει ρέμα, απ’ όπου προέρχονται και η αγγλική λέξη «stream», η λέξη «sruaimm» που σημαίνει ποταμός στα αρχαία ιρλανδικά, η λιθουανική λέξη «straumuoe» που σημαίνει χείμαρρος, η ελληνική «ρεύμα» και η αλβανική «rrymë» που σημαίνει νερό που κυλάει.
Η ελληνική μυθολογία αναφέρει ότι ο Στρυμόνας ήταν βασιλιάς της Θράκης και γιος του Άρη. Όταν ο γιος του Ρήσος σκοτώθηκε στον Τρωικό πόλεμο, ο βασιλιάς Στρυμόνας έπεσε από το καημό του στο ποτάμι που μέχρι τότε ονομαζόταν Παλαιστίνος και από τότε αυτό πήρε το όνομα του. Κατά την αρχαιότητα ο ποταμός ήταν πλωτός, σε ένα μεγάλο τμήμα του, από τις εκβολές του στο Θρακικό πέλαγος κοντά στο λιμάνι Ηιών μέχρι και την τεράστια αρχαία λίμνη Κερκινίτιδα που απλωνόταν σε όλη σχεδόν την πεδιάδα των Σερρών
Ο Στρυμόνας σε όλη του την πορεία δημιουργεί μία από τις πιο πλούσιες σε βιοποικιλότητα περιοχές της Ευρώπης. Γύρω του έχουν καταγραφεί πάνω από 1.300 είδη φυτών. Υδροχαρείς ιτιές, σκλήθρα, φραξοί, λεύκες, πλατάνια και αλμυρίκια στεφανώνουν τις όχθες του από τα σύνορα μέχρι τις εκβολές. Η υδρόβια και υδροχαρής βλάστηση περιλαμβάνει πολλά σπάνια είδη, όπως τα λευκά και τα κίτρινα νούφαρα (Nymphaea alba και Nymphoides peltata), την Salvinia natans, το Carex acuta, την Spirodela polyrhiza, την Trapa nutans, τον Potamogeron fluitans, το Myriophyllum spictatum, τον Cyperus michelianus, τον Ranunculus fluitans, το Ceratophyllum demersum, την Marsilea quadrifolia, την Najas gracillima αλλά και την εντυπωσιακή κίτρινη ίριδα Iris pseudacorus. Άλλα ενδιαφέροντα είδη είναι το Leymus racemosus sabulosus που βγαίνει στις αμμοθίνες των εκβολών, η Amorpha fruticosa, το ορνιθόγαλο Ornithogalum bοucheanum, η Atropa bella-donna, το αγριογαρύφαλλο Dianthus viscidus και το Cirsium appendiculatum.
Ο Στρυμόνας μαζί με την Κερκίνη είναι μία από τις σημαντικότερες περιοχές για την ορνιθοπανίδα της Ευρώπης. Στη περιοχή έχουν καταγραφεί πάνω από 300 είδη από τα οποία τα 70 είναι προστατευόμενα. Οι εκβολές του ποταμού στη θάλασσα δημιουργούν ένα πλήθος διαφορετικών βιοτόπων στους οποίους βρίσκουν τροφή και προστασία είδη, όπως πετροτουρλίδες, λασποσκαλίδρες, δρεπανοσκαλίδρες, βαλτόκιρκοι, σπάνιοι θαλασσαετοί, μαυροκέφαλοι γλάροι, φοινικόπτερα, καλαμοκανάδες, στρειδοφάγοι και πολλοί σφυριχτές. Από τα αρπακτικά πτηνά συναντά κανείς στικταετούς, βασιλαετούς, κραυγαετούς, σπιζαετούς, τσίφτηδες, σφηκιάρηδες, σαΐνια, φιδαετούς, ξεφτέρια, πετρίτες, χρυσογέρακα, κιρκινέζια, βαλτόμπουφους, μπούφους, νανόμπουφους, χουχουριστές και κουκουβάγιες. Πιο ψηλά, γύρω από την Κερκίνη, απαντώνται κοπάδια από αργυροπελεκάνους και ροδοπελεκάνους, λαγγόνες, εκατοντάδες κορμοράνοι, πολλά είδη ερωδιών (σταχτοτσικνιάδες, πορφυροτσικνιάδες, νυχτοκόρακες, λευκοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, κρυπτοτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες), χουλιαρομύτες, χαλκόκοτες, αβοκέτες, λευκοί πελαργοί και μαυροπελαργοί, μαυροβουτηχτάρια, σκουφοβουτηχτάρια, χειμωνοβουτηχτάρια, κοκκινοβουτηχτάρια και πολλά είδη από γλαρόνια. Άλλα σημαντικά πουλιά που μπορεί κανείς να συναντήσει στον Στρυμόνα είναι η χαλκοκουρούνα, η αλκυόνη, ο κούκος, ο μελισσοφάγος, η υφάντρα, το αηδόνι, η σχοινοποταμίδα και η τσιχλοποταμίδα.
Η ερπετοπανίδα περιλαμβάνει 25 είδη, όπως νεροχελώνες, βαλτοχελώνες, γραικοχελώνες, πρασινόσαυρες, τοιχογουστέρες, τυφλίτες, νερόφιδα, λιμνόφιδα, σπιτόφιδα, αγιόφιδα, έφιους, δεντρογαλιές, σαΐτες, στεφανοφόρους και οχιές. Τα αμφίβια αντιπροσωπεύονται με 11 είδη, μεταξύ των οποίων ο σπάνιος πηλοβάτης, η κιτρινομπομπίνα, ο κοινός τρίτωνας, ο φρύνος, ο πρασινόφρυνος, ο δεντροβάτραχος, ο λιμνοβάτραχος, ο πηδοβάτραχος, κ.ά. Τα θηλαστικά επίσης περιλαμβάνουν πολλά και σπάνια είδη. Στον Στρυμόνα ζει ένας από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς από βίδρες στην Ελλάδα, ενώ στα γύρω λιβάδια απαντώνται οι σπάνιοι σπερμόφιλοι. Στα ψηλά και στους λόφους ζούνε λύκοι και αγριόγατες, στις παρόχθιες περιοχές απαντώνται τσακάλια, στα γύρω δάση ζούνε ζαρκάδια και αγριόχοιροι, ενώ η πανίδα των θηλαστικών συμπληρώνεται από λαγούς, αλεπούδες, ασβούς, κουνάβια, νυφίτσες, δασομυωξούς, σκίουρους και μυγαλές. Κοντά στις εκβολές του ποταμού στην Κερκίνη υπάρχει o μεγαλύτερoς αριθμός βoυβαλιώv στην Ελλάδα που βόσκουν στις όχθες και στα πλημμυρισμένα λιβάδια του ποταμού.
Η ιχθυοπανίδα του ποταμού είναι από τις πλουσιότερες στην Ελλάδα. Εδώ ζουν 42 είδη, από τα οποία ξεχωρίζουν η μπριάνα του Στρυμόνα (Barbus strumicae), η θρακοβελονίτσα (Cobitis strumicae), το ενδημικό ελληνικό γκαβόχελο (Eudontomyzon hellenicus), το τσιρωνάκι του Στρυμόνα (Alburnoides strymonicus) και ο στρυμονόγαστρος (Phoxinus strymonicus). Άλλα είδη είναι το γλήνι (Tinca tinca), η τούρνα (Esox lucius), ο γουλιανός (Silurus glanis), ο θρακικός ποταμοκέφαλος (Squalius orpheus), η πέρκα (Perca fluviatilis), η σπάνια πλέον σαρδελομάνα (Alosa fallax), η λεστιά (Abramis brama), ο σύρτης (Chondrostoma vardarense), η στικτοβελονίτσα (Cobitis punctilineata), ο βουλγαρογωβιός (Gobio bulgaricus), ο ποντογωβιός (Knipowitschia caucasica), το μικρόσιρκο (Leucaspius delineatus), το τσαϊλάκι (Petroleuciscus borysthenicus), το τσιρώνι (Rutilus rutilus), η μαλαμίδα (Vimba melanops) αλλά και αλλόχθονα είδη, όπως ο ασημοκυπρίνος (Hypophthalmichthys molitrix), το ηλιόψαρο (Lepomis gibbosus) και η αμερικανική πέστροφα (Oncorhynchus mykiss).
Πως θα πάτε
Η Στρυμόνας διατρέχει σχεδόν κάθετα όλο το νομό Σερρών. Το πιο ενδιαφέρον σημείο του που είναι οι εκβολές του ποταμού στην Κερκίνη βρίσκονται 45 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης των Σερρών, 100 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και 604 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Οι διαδρομές γύρω από το ποτάμι είναι δεκάδες και οι εικόνες ατελείωτες. Διαλέξτε την πόλη των Σερρών για διαμονή, καθώς βρίσκεται κοντά στο μέσον της πορείας του ποταμού.
