Date:
Η πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων που ήδη τρέχουν για τους μικρούς ορεινούς δήμους της χώρας, μαζί με τις ανάγκες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, αλλά και τις προοπτικές ανάπτυξης των περιοχών αυτών, βρέθηκαν στην ατζέντα της σύσκεψης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τους 33 δημάρχους του Δικτύου Ορεινών Δήμων, «Το κοινό των Ορεινών», που πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι στο Μέγαρο Μαξίμου. Συνολικά, ο πρωθυπουργός πρότεινε τη διαδημοτική συνεργασία για την εφαρμογή των αναπτυξιακών εργαλείων που υπάρχουν στη διάθεση των δήμων και ανακοίνωσε και τη δημιουργία μιας πολύ μικρής ομάδας εργασίας, που εντός 6 μηνών θα εκπονήσει ένα master plan για την ορεινή Ελλάδα.
Στη συνάντηση έγινε παρουσίαση της χρηματοδότησής τους, συνολικού ύψους 375 εκατ. ευρώ που λαμβάνουν οι συγκεκριμένοι δήμοι (με πληθυσμό κάτω των 10.000 κατοίκων) από το υπουργείο Εσωτερικών (243,36 εκατ. ευρώ) και από προγράμματα άλλων υπουργείων (125,6 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, 6,05 εκατ. από το Πράσινο Ταμείο και 367 χιλ. ευρώ από το ΠΑΑ Αγροτικής Ανάπτυξης).
Στην αρχή της συνάντησης, ο πρωθυπουργός τόνισε: «Σκοπός της σημερινής συνάντησης είναι περισσότερο να ακούσω τους δικούς σας προβληματισμούς, τις δικές σας ανησυχίες και να μπορέσουμε να χαρτογραφήσουμε μία πορεία μιας πιο σταθερής συνεργασίας, η οποία θα μπορέσει να μετατρέψει ενδεχόμενα μειονεκτήματα της ορεινής Ελλάδος σε συγκριτικά μας πλεονεκτήματα». Επίσης κατέγραψε τις τοποθετήσεις των δημάρχων, αναγνώρισε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και τόνισε τις δυνατότητες ανάπτυξής των περιοχών τους.
«Είμαστε μία κυβέρνηση που δίνουμε έμφαση στα έργα και όχι στα λόγια και θέλουμε τελικά να κάνουμε απολογισμό αποτελέσματος και όχι ρητορικής δεινότητας», επεσήμανε στο τέλος της σύσκεψης ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος, αφού αναφέρθηκε αναλυτικά σε κάθε ζήτημα που τέθηκε, πρότεινε τη διαδημοτική συνεργασία για την εφαρμογή των αναπτυξιακών εργαλείων που υπάρχουν στη διάθεση των δήμων, ακόμη και με την αξιοποίηση σχεδίων Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων, όπως αυτό που εφαρμόζει η Επιτροπή Μπένου στη Βόρεια Εύβοια.
Παράλληλα, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε και τη δημιουργία μιας πολύ μικρής ομάδας εργασίας, που εντός 6 μηνών θα εκπονήσει ένα master plan για την ορεινή Ελλάδα, το οποίο θα αποτελέσει έναν οδικό χάρτη αξιοποιήσιμο από όλους τους δήμους.
Υλοποίηση των προγραμμάτων και αναπτυξιακή δυναμική
Στις δύο ώρες που διήρκεσε η συνάντηση, από τους 33 δημάρχους που μετείχαν πήραν το λόγο οι 21, εκφράζοντας τις ευχαριστίες τους προς την κυβέρνηση για τη συνεργασία που υπάρχει με τα υπουργεία και την άμεση ανταπόκριση και στήριξη στα ζητήματα που αντιμετωπίζουν.
Παράλληλα, οι δήμαρχοι αναφέρθηκαν σε τρόπους τόνωσης και ενίσχυσης του τουριστικού προϊόντος για να καλύπτει και τις τέσσερις εποχές του χρόνου, καθώς και στις αναπτυξιακές δυνατότητες των περιοχών αυτών, που μπορούν να προσελκύσουν ως μόνιμους κατοίκους, ακόμη και «ψηφιακούς νομάδες» και να οδηγήσουν πολλούς να επιστρέψουν για εργασία στον τόπο καταγωγής τους.
Ανάμεσα στα θέματα προς επίλυση που έθεσαν οι επικεφαλής των ορεινών δήμων της χώρας, ήταν αυτά της υποστελέχωσης των υπηρεσιών τους, της έλλειψης μηχανημάτων για την κάλυψη των αναγκών του ορεινού ανάγλυφου, των μελετών και της προετοιμασίας έργων, της οδοποιίας στα εσωτερικά τους δίκτυα, της λειτουργίας των σχολείων και των κέντρων υγείας, της κάλυψης με δίκτυο 5G, της ύπαρξης έστω και ενός τραπεζικού υποκαταστήματος στην έδρα τους, των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και του ενεργειακού κόστους, της αποσύνδεσης της χρηματοδότησής τους από το πληθυσμιακό κριτήριο και της σύνδεσής της με την έκταση που καταλαμβάνουν, και της θεσμοθέτησης της «ορεινότητας» με νομοθετικό πλαίσιο που θα διαχωρίζει τους ορεινούς από τους νησιωτικούς δήμους.
«Αυτό που έχει μεγάλη σημασία, πέρα από τις χρηματοδοτήσεις και τα νούμερα που θα παρουσιάσουμε, είναι ότι όλα αυτά εμπερικλείουν το πολύ μεγάλο προσωπικό σας ενδιαφέρον. Και όσον αφορά όλους εμάς στην κυβέρνηση, την αγάπη για τους ορεινούς δήμους της χώρας, γιατί δεν ξεχωρίζουμε μεγάλους ή μικρούς δήμους. Βλέπουμε παντού δημότες, ευκαιρίες για τη χώρα μας να πάει πιο μπροστά. Θα προσπαθήσω να διατρέξω την παρουσίαση όσο πιο γρήγορα μπορώ. Η μεγάλη εικόνα δείχνει ότι υπάρχουν διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια στη διάθεσή μας. Συνολικά 375 εκατομμύρια ευρώ διατίθενται για διάφορες παρεμβάσεις από τακτικές και έκτακτες χρηματοδοτήσεις ή αναπτυξιακά εργαλεία διαφόρων υπουργείων» τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Στέλιος Πέτσας.
«Εμείς οι ορεινοί μικροί δήμοι, που μπορεί να μας βλέπετε σήμερα κουστουμαρισμένους αλλά φοράμε φόρμα εργασίας στους δήμους μας, έχουμε επικοινωνία με τους υπουργούς σας και πολύ καλή επικοινωνία. Και να πούμε την αλήθεια μας, αρκετά έργα τα οποία λόγω της υποστελέχωσης δεν μπορούμε ενδεχομένως να απορροφήσουμε» σημείωσε ο Δήμαρχος Ανωγείων και Πρόεδρος του Δικτύου Ορεινών Δήμων «Το κοινό των Ορεινών», Σωκράτης Κεφαλογιάννης.
«Αλλά θα ήθελα να καταθέσω την προσωπική μου εμπειρία, λοιπόν – συνέχισε ο κ. Κεφαλογιάννης – ότι πριν κάποιους μήνες είχαμε στείλει μία επιστολή, ως επιτροπή Ορεινών Δήμων Ελλάδος, στον κ. Γεραπετρίτη, στον κ. Σκέρτσο, στον κ. Κοντογεώργη, με κατεύθυνση σε σας κ. πρωθυπουργέ, όπου λέμε ότι ‘όντως τα προβλήματα των μικρών ορεινών δήμων δεν είναι τα προβλήματα των μεγάλων Δήμων σε μικρή κλίμακα. Θέλουν μία άλλη προσέγγιση, θέλουν μια ορεινή πολιτική’. Και καλούσαμε, αν ήταν δυνατόν, να είχαμε αυτή τη συνάντηση. Με έκπληξη λοιπόν σήμερα βλέπω αυτή την όμορφη συνάντηση με την παρουσία τόσων υπουργών και μάλιστα των αρμόδιων υπουργών επί των θεμάτων που άπτονται των ορεινών δήμων. Κύριε πρωθυπουργέ, η οικονομία των ορεινών όγκων κυρίως είναι ο πρωτογενής τομέας και προσπαθούμε να δομήσουμε ένα τουριστικό προϊόν το οποίο θα αποτελέσει έναν δεύτερο σταθερό πυλώνα, ώστε να μπορούν αυτές οι κοινωνίες και να ζήσουν και να αναπτυχθούν».
Για τα θέματα που αναφέρθηκαν από τους δημάρχους στη συνάντηση, τοποθετήθηκαν επίσης ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιώργος Γεωργαντάς, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Αμυράς και ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών Μιχάλης Σταυριανουδάκης.
Από την κυβέρνηση μετείχαν ακόμη, ο υπουργός Επικρατείας ‘Ακης Σκέρτσος, ο υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Τσακίρης, ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αρμόδιος υφυπουργός για Ειδικά Ψηφιακά Έργα και το Κτηματολόγιο Θοδωρής Λιβάνιος, ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, αρμόδιος για θέματα Κρατικής Αρωγής και Αποκατάστασης από Φυσικές Καταστροφές Χρήστος Τριαντόπουλος και ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Εσωτερικών Πολιτικών Θανάσης Κοντογεώργης.
Στη σύσκεψη έλαβαν μέρος οι δήμαρχοι Θέρμου Σπύρος Κωνσταντάρας, Επιδαύρου Τάσος Χρόνης, Νότιας Κυνουρίας Χαράλαμπος Λυσίκατος, Γεωργίου Καραϊσκάκη Περικλής Μίγδος, Κεντρικών Τζουμέρκων Χρήστος Χασιάκος, Ερυμάνθου Θεόδωρος Μπάρης, Διστόμου – Αράχοβας – Αντίκυρας Γιάννης Σταθάς, Δεσκάτης Δημήτρης Κορδίλλας, Κάτω Νευροκοπίου Γιάννης Κυριακίδης, Παρανεστίου Αναστάσιος Καγιάογλου, Αγράφων Αλέξανδρος Καρδαμπίκης, Βιάννου Μηνάς Σταυρακάκης, Φιλιατών Σπύρος Παππάς, Βορείων Τζουμέρκων Γιάννης Σεντελές, Δωδώνης Χρήστος Ντακαλέτσης, Ζαγορίου Γιώργος Σουκουβέλος, Κόνιτσας Νίκος Εξάρχου, Μετσόβου Κωνσταντίνος Τζαφέας, Πωγωνίου Κωνσταντίνος Καψάλης, Αργιθέας Ανδρέας Στεργίου, Λίμνης Πλαστήρα Παναγιώτης Νάνος, Νεστορίου Χρήστος Γκοσλιόπουλος, Βελβεντού Μανώλης Στεργίου, Νεμέας Κωνσταντίνος Φρούσιος, Οροπεδίου Λασιθίου Γιάννης Στεφανάκης, Ζαγοράς – Μουρεσίου Παναγιώτης Κουτσάφτης, Δυτικής Μάνης Δημήτρης Γιαννημάρας, Αγίου Βασιλείου Γιάννης Ταταράκης, Αμαρίου Παντελής Μουρτζάνος, Ανωγείων Σωκράτης Κεφαλογιάννης, Πρεσπών Παναγιώτης Πασχαλίδης, Καντάνου – Σελίνου Αντώνης Περράκης και Σφακίων Μανούσος Χιωτάκης.
Ολόκληρη η εισαγωγική τοποθέτηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη έχει ως εξής:
«Γεια σας. Ήρθα για να ακούσω τα μηνύματα τα οποία φέρνετε από τους μικρούς ορεινούς μας δήμους. Βέβαια σας αποκαλούμε μικρούς λόγω μεγέθους και πληθυσμού, αλλά είστε πάρα πολύ μεγάλοι, αν σκεφτεί κανείς τη σημασία σας, την κοινωνική σας συνοχή και φυσικά την αναζωογόνηση της περιφέρειας.
Πριν εκλεγώ πρωθυπουργός, είχα διατυπώσει την άποψη ότι η χώρα μας πρέπει να έχει μία στρατηγική για την ορεινή ύπαιθρο, η οποία φυσικά θα εδράζεται και θα έχει κύριο πυλώνα συνεργασίας τους εκπροσώπους των ορεινών μας δήμων. Και ο σκοπός της σημερινής συνάντησης είναι περισσότερο να ακούσω τους δικούς σας προβληματισμούς, τις δικές σας ανησυχίες – γι’ αυτό και έχουμε εδώ μία σημαντική εκπροσώπηση από το υπουργικό συμβούλιο – και να μπορέσουμε να χαρτογραφήσουμε μία πορεία μιας πιο σταθερής συνεργασίας η οποία θα μπορέσει να μετατρέψει ενδεχόμενα μειονεκτήματα της ορεινής Ελλάδος σε συγκριτικά μας πλεονεκτήματα.
Θα έχει την ευκαιρία στη συνέχεια να μιλήσει και ο Στέλιος Πέτσας και να σας παρουσιάσει σε μεγαλύτερη ανάλυση τα έργα τα οποία δρομολογούνται. Προφανώς ο καθένας από σας γνωρίζει τα δικά του, αλλά ίσως δε γνωρίζετε όλη την έκταση των έργων που δρομολογούνται στην ορεινή Ελλάδα μέσα από το Πρόγραμμα «Τρίτσης».
Είναι πολύ σημαντικές παρεμβάσεις – όπως τουλάχιστον είχα την ευκαιρία κι εγώ να τις διατρέξω – που βελτιώνουν κρίσιμες υποδομές: δίκτυα αποχέτευσης, επεξεργασίας λυμάτων, πολλά σημαντικά έργα αγροτικής οδοποιίας, παρεμβάσεις που έχουν να κάνουν με την ποιότητα των σχολείων μας, αθλητικές πρωτοβουλίες όσον αφορά τις αθλητικές υποδομές, επενδύσεις που έχουν να κάνουν με την αλληλεγγύη, ίδρυση κοινωνικών παντοπωλείων. Είδα με πολύ ενδιαφέρον ότι αρκετοί από τους δήμους που συμμετέχουν έχουν κινηθεί σε αυτή την κατεύθυνση.
Και βέβαια μία ξεχωριστή φροντίδα για τον τουρισμό μας. Πιστεύω ακράδαντα ότι η επόμενη πρόκληση και η επόμενη μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας είναι ο ορεινός τουρισμός, η επέκταση της τουριστικής περιόδου όλο το 12μηνο. Έχουμε γωνιές της Ελλάδος που όσοι τις γνωρίζουν μένουν άφωνοι και θέλουν όλοι να επιστρέφουν. Πολλοί δήμοι που συμμετέχουν σήμερα στη συνάντησή μας έχουν κινηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση.
Προκειμένου, όμως, να αναπτύξουμε οργανωμένα το τουριστικό μας προϊόν και να προστατεύσουμε το φυσικό μας περιβάλλον, κάτι το οποίο είναι πια απαράβατος όρος για οποιαδήποτε βιώσιμη αναπτυξιακή πρωτοβουλία, χρειάζεται καλύτερη συνεργασία και καλύτερος συντονισμός.
Πιστεύω ότι αναγνωρίζουμε τις οργανωτικές και διοικητικές δυσκολίες των μικρών ορεινών δήμων. Και θέλω από καρδιάς να σας συγχαρώ γιατί ξέρω ότι δεν είναι εύκολο, υπό τις συνθήκες αυτές, με συχνά προβλήματα υποστελέχωσης, να διοικείτε τους δήμους σας και να μπορείτε να ανταποκρίνεστε στις προσδοκίες των δημοτών σας.
Και γι’ αυτό και είμαι έτοιμος να συζητήσω και παρεμβάσεις στο θεσμικό πλαίσιο, έτσι ώστε να μπορούμε οργανωμένα να παρέχουμε υπηρεσίες οι οποίες να σας είναι χρήσιμες οριζόντια, όπως ενδεχομένως ένα νέο πλαίσιο διαχείρισης αποβλήτων προς μικρούς ορεινούς και νησιωτικούς οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, το οποίο να είναι προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες ανάγκες σας, με έμφαση στη διαχείριση των βιοαποβλήτων, στη διαχείριση των βλαστικών αποβλήτων, στη σωστή επεξεργασία των οργανικών αποβλήτων. Και σύντομα το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα είναι έτοιμο να κάνει ανακοινώσεις σε αυτή την κατεύθυνση.
Σας ζητώ, λοιπόν, να μην περιορίσουμε τη συζήτηση αυτή μόνο στην αναζήτηση πόρων. Υπάρχουν πόροι διαθέσιμοι σημαντικοί, αλλά να σκεφτούμε πως και αυτούς τους πόρους μπορούμε να τους αξιοποιήσουμε με παραγωγικό τρόπο και να τους μετατρέψουμε σε έργα τα οποία θα είναι πολλαπλώς χρήσιμα, έτσι ώστε να μπορέσουν οι μικροί ορεινοί μας δήμοι να γίνουν πραγματικοί πρωταγωνιστές της Ελλάδος που αλλάζει.
Να κλείσω αυτή τη σύντομη εισήγηση – και θα επανέλθω κατά την διάρκεια της συζήτησης και στο τέλος, επιχειρώντας να κωδικοποιήσω τα συμπεράσματα από αυτή τη συνάντηση – επαναλαμβάνοντας πόσο πιστεύω ακράδαντα μέσα μου στην ανάγκη στήριξης της υπαίθρου. Και ως ένας άνθρωπος ο οποίος αγαπάει πάρα πολύ το βουνό, έχω και ένα ιδιαίτερο λόγο, ένα ιδιαίτερο προσωπικό ενδιαφέρον να κάνω πράξεις ιδέες και σχέδια που είχα εδώ και πολύ καιρό για το πως μπορούμε να στηρίξουμε τους ορεινούς δήμους.
Τώρα νομίζω ότι έχουμε την δυνατότητα, τη διάθεση, τους πόρους αλλά και το πλαίσιο συνεργασίας για να μπορούμε να κάνουμε τέτοιες πολιτικές πράξεις.
