Τ. Χατζηβασιλείου στον Ελεύθερο Τύπο: Το Διεθνές Δίκαιο, πυξίδα διευθέτησης της διαφοράς μας με την Τουρκία

Η ανάκτηση της εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι ο στόχος της επικείμενης συνάντησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν, εκτιμά με συνέντευξή του στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο βουλευτής Σερρών της Ν.Δ., γραμματέας της Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων και διεθνολόγος Τάσος Χατζηβασιλείου.

Τονίζει ότι η επιτυχία του Κυριάκου Μητσοτάκη να συνδεθούν τα ευρωτουρκικά με τα ελληνοτουρκικά προκαλεί εκνευρισμό στην Άγκυρα, το πρόβλημα της οποίας είναι ότι αποκλίνει από τις δυτικές αξίες. Τέλος, ξεκαθαρίζει ότι η στάση της Τουρκίας στη Μεσόγειο βρίσκεται υπό παρακολούθηση, ως αποτέλεσμα της στρατηγικής που εφαρμόζει η ελληνική κυβέρνηση, υπογραμμίζοντας ότι η Τουρκία εξελίχθηκε σε αναθεωρητικό πόλο που επιδιώκει την αύξηση του γεωπολιτικού της αποτυπώματος με μεθόδους που είναι ασύμβατες με το Διεθνές Δίκαιο.

Η διπλωματική «σκακιέρα» στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκεται σε αναταραχή για περισσότερο από ένα χρόνο. Πόσο ενεργός είναι ο ρόλος της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής και τι θέση αναζητά η Ελλάδα στην τεταμένη περιοχή;

Τάσος Χατζηβασιλείου: Η Ανατολική Μεσόγειος είναι μια περιοχή με μεγάλο γεωστρατηγικό ενδιαφέρον. Η απόσυρση των ΗΠΑ, την περίοδο Τραμπ, έφερε νέους ανταγωνισμούς. Η Ελλάδα, όμως, αποτελεί νησίδα σταθερότητας στην περιοχή. Εργάζεται παραδοσιακά υπέρ της ειρήνης και του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου. Οι συμμαχίες της, οι εξαιρετικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, τα συνεργατικά σχήματα με κράτη της περιοχής και το σχέδιό της για την περιφερειακή σταθερότητα την αναδεικνύουν σε πάροχο ασφαλείας. Όπως φάνηκε και στην πρόσφατη κρίση Ισραήλ-Χαμάς, η Ελλάδα μπορεί να παίξει τον ρόλο του έντιμου διαμεσολαβητή, προσφέροντας καλές υπηρεσίες.

Στις 14 Ιουνίου είναι προγραμματισμένη η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ. Τι προσδοκά η ελληνική πλευρά από τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν;

Τάσος Χατζηβασιλείου: Το ΝΑΤΟ έχει έναν σημαντικό σκοπό να υπηρετήσει στην περιοχή, μετά τα γεγονότα στη Λευκορωσία. Στη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στόχος μας είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο χώρες. Η Ελλάδα είναι πάντα οπαδός των διαύλων επικοινωνίας. Είναι καλύτερο να μιλάμε με τους γείτονες. Επιθυμούμε συνεννόηση, χωρίς όμως να απεμπολούμε τα δικαιώματά μας και να εγκαταλείπουμε τις θέσεις μας. Το Διεθνές Δίκαιο είναι η πυξίδα για τη διευθέτηση της διαφοράς μας με την Τουρκία. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει.

Η Τουρκία δείχνει ότι επιχειρεί να ισορροπήσει ανάμεσα στο τεντωμένο σχοινί Ανατολής-Δύσης. Θα το καταφέρει; Και ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η κατάληξη του καθεστώτος Ερντογάν;

Τάσος Χατζηβασιλείου: Η Τουρκία εξελίχθηκε σε αναθεωρητικό πόλο που επιδιώκει την αύξηση του γεωπολιτικού της αποτυπώματος με μεθόδους που είναι ασύμβατες με το Διεθνές Δίκαιο. Εχει μέτωπα ανοιχτά, από τη Λιβύη μέχρι τη Συρία και τον Καύκασο. Σήμερα, δέχεται ισχυρές πιέσεις από τη Δύση. Ο κ. Ερντογάν φαίνεται να αντιλαμβάνεται την αλλαγή στάσης της Ε.Ε. και των ΗΠΑ. Εν όψει της συνάντησης Ερντογάν-Μπάιντεν, η Άγκυρα επιχειρεί να διευθετήσει τις εκκρεμείς υποθέσεις της για να αποφύγει την περαιτέρω απομόνωση. Τα μηνύματα των ΗΠΑ για τους S-400 και το κράτος δικαίου στην Τουρκία, η πίεση της Ε.Ε. για τα ζητήματα που αφορούν την Ελλάδα και την Κύπρο, η αναγνώριση του πυροσβεστικού ρόλου της Αιγύπτου στη Μέση Ανατολή δυσκολεύουν τη θέση των γειτόνων. Παράλληλα, η επιτυχία του Κυριάκου Μητσοτάκη να συνδεθούν τα ευρωτουρκικά με τα ελληνοτουρκικά προκαλεί εκνευρισμό στην Άγκυρα, η οποία πλέον ξέρει ότι χρειάζεται να βρει modus vivendi με τη Δύση. Πάντως, είναι αλήθεια ότι ο κ. Ερντογάν περνάει μια δύσκολη πολιτική φάση, λόγω της οικονομικής κατάστασης στη γείτονα και των πολλών μετώπων που παραμένουν ανοιχτά. Σε κάθε περίπτωση, το πολιτικό φάσμα στην Τουρκία έχει μετατοπιστεί προς τον ακραίο συντηρητισμό και τον εθνικισμό. Το πρόβλημα είναι ότι η Τουρκία αποκλίνει από τις δυτικές αξίες.

Η Ε.Ε. έδειξε άμεσα αντανακλαστικά στο ζήτημα της Λευκορωσίας. Γιατί δεν είχε την ίδια στάση και στις προκλήσεις της Τουρκίας; 

Τάσος Χατζηβασιλείου: Η αλήθεια είναι ότι η Ε.Ε. αντέδρασε τάχιστα στην περίπτωση της Λευκορωσίας. Ο πρωθυπουργός συνέβαλε αποφασιστικά, ώστε το μήνυμα της Ε.Ε. να γίνει αυστηρό για το Μινσκ. Ομως, δεν πρέπει να συγχέουμε τις περιπτώσεις. Στην περίπτωση Λουκασένκο συζητάμε για ένα καθεστώς σε εκτροπή, με σειρά από διεθνείς καταδίκες και για μια πράξη πειρατείας αεροσκάφους. Αντιθέτως, η Τουρκία έχει μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, είναι σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και υποψήφια για ένταξη στην Ε.Ε. Σε κάθε περίπτωση, η Ε.Ε. αντέδρασε στα ελληνοτουρκικά, έστω και με καθυστέρηση. Η στάση της Τουρκίας στη Μεσόγειο βρίσκεται υπό παρακολούθηση. Η Ευρώπη κατέστησε σαφές ότι η βελτίωση των ευρωτουρκικών σχέσεων περνάει από την Αθήνα. Ακόμα, η θετική ατζέντα της Ευρώπης θα απελευθερώνεται τμηματικά, υπό αυστηρούς όρους, εφόσον η Άγκυρα τηρεί τις δεσμεύσεις της. Ολα αυτά δεν έγιναν τυχαία. Είναι αποτέλεσμα της στρατηγικής που εφαρμόζει η ελληνική κυβέρνηση.

Η αντιπολίτευση κάνει λόγο για καθυστέρηση στην κύρωση των μνημονίων συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία. Γνωρίζετε πότε η κυβέρνηση θα προχωρήσει τη διαδικασία και εκτιμάτε ότι θα περάσει «αναίμακτα» για τη Ν.Δ. η κύρωση;

Τάσος Χατζηβασιλείου: Η αντιπολίτευση, επειδή αδυνατεί να κάνει ουσιαστική αντιπολίτευση, προσπαθεί να προβοκάρει. Ο φόρτος των κοινοβουλευτικών εργασιών λόγω των ειδικών συνθηκών και τα έκτακτα μέτρα της πανδημίας επέφεραν καθυστερήσεις στην κοινοβουλευτική διαδικασία. Όμως, η κυβέρνηση έχει κάνει σαφές ότι τα μνημόνια θα έρθουν στην Βουλή σύμφωνα με τον κοινοβουλευτικό προγραμματισμό. Η Νέα Δημοκρατία είχε από την αρχή χαρακτηρίσει τη Συμφωνία των Πρεσπών κακή. Και είχε ξεκαθαρίσει ότι από την στιγμή που θα ψηφιζόταν, η χώρα δεσμεύεται να τηρήσει την υπογραφή της. Το κράτος έχει συνέχεια. Από εκεί και πέρα η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει ξεκαθαρίσει ότι θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της, για να κατοχυρώσει τα συμφέροντά μας και να ελέγξει την τήρηση των συμφωνηθέντων. Σημειώνεται ότι τα συγκεκριμένα μνημόνια, μεταξύ άλλων, προστατεύουν τα ελληνικά προϊόντα.