Τοποθέτηση του Υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνου Πετραλιά στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων
Αξιότιμε κε. Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Θα ήθελα ξεκινώντας να ευχαριστήσω θερμά τα στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, με τα οποία έχω την τιμή να συνεργάζομαι τα τελευταία σχεδόν επτά έτη, για την εξαιρετική δουλειά όλους τους προηγούμενους μήνες προκειμένου να καταρτίσουμε έναν άρτιο Κρατικό Προϋπολογισμό, ενώ ειδικά φέτος καταρτίστηκε για πρώτη φορά παράλληλα και ο Πολυετής Δημοσιονομικός Προγραμματισμός, στον οποίο αποτυπώνονται οι δημοσιονομικές προβλέψεις έως το 2029.
Ο Προϋπολογισμός του 2026, όπως ανέφερα και κατά την κατάθεσή του, ξεχωρίζει από τους προηγούμενους, ως προς τα έντονα μεταρρυθμιστικά του χαρακτηριστικά. Όχι επειδή περιλαμβάνει περισσότερες πιστώσεις – αυτό συνέβη άλλωστε και με τις αυξημένες δαπάνες την περίοδο της πανδημίας – αλλά επειδή περιλαμβάνει μόνιμες μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις που επηρεάζουν τον πυρήνα της οικονομίας, κινητροδοτώντας την εργασία και τη πρόοδο.
Με λίγα λόγια συμβάλλει στη βελτίωση του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας μας, ενώ ταυτόχρονα συνεχίζει να στηρίζει όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και να αντιμετωπίζει τις σημαντικές προκλήσεις του δημογραφικού και του στεγαστικού.
Ο Προϋπολογισμός του 2026 έχει σαφή προσανατολισμό προς:
- Τη στήριξη της μεσαίας τάξης,
- Την ενίσχυση των οικογενειών με παιδιά και των νέων,
- Την ενίσχυση των ακριτικών περιοχών και της Περιφέρειας,
- Την ενίσχυση της υγείας, της άμυνας και της κοινωνικής προστασίας,
- Και την επιτάχυνση των επενδύσεων, δημόσιων και ιδιωτικών.
Κάθε χρόνο στη συζήτηση του Προϋπολογισμού, τίθεται το ερώτημα αν με την ασκούμενη πολιτική συγκλίνουμε ή αποκλίνουμε από την υπόλοιπη Ευρώπη. Θα μας δοθεί η ευκαιρία να ανταλλάξουμε επιχειρήματα πάνω σε αυτό το ερώτημα και κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην ολομέλεια, ωστόσο, θα αναφέρω 6 σημεία που χαρακτηρίζουν τον Προϋπολογισμό του 2026, σημεία που αποδεικνύουν τα επιτεύγματα και τη θετική προοπτική της ελληνικής οικονομίας, ενώ ταυτόχρονα καταρρίπτουν και ορισμένους ισχυρισμούς της αντιπολίτευσης.
Πρώτο σημείο η ισχυρή ανάπτυξη
Η ελληνική οικονομία θα συνεχίσει για έκτο συναπτό έτος να καταγράφει ρυθμό ανάπτυξης άνω του 2%, σημαντικά υψηλότερο από αυτόν της Ευρωζώνης. Πιο συγκεκριμένα για το 2026 ο ρυθμός ανάπτυξης με τη συμβολή όλων των θετικών μέτρων που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ, εκτιμάται σε 2,4%, διπλάσιος από το 1,2% που εκτιμάται για την Ευρωζώνη.
Από το 2019 έως το 2026, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε σταθερές τιμές, ένας κατεξοχήν δείκτης που δείχνει τη σύγκλιση, στην Ελλάδα θα έχει αυξηθεί κατά 15,7%, ενώ στην Ευρωζώνη κατά 5,35%. Αυξάνεται δηλαδή με τριπλάσιο ρυθμό στην Ελλάδα σε σχέση με την Ευρωζώνη.
Δεύτερο σημείο οι επενδύσεις
Ένας άλλος δείκτης που για πολλά χρόνια υπολειπόμασταν σημαντικά έναντι των εταίρων μας στην Ευρώπη ήταν ο δείκτης Επενδύσεις προς ΑΕΠ. Πλέον συγκλίνουμε και σε αυτόν τον τομέα. Από 11% του ΑΕΠ το 2019, σε 17,7% το 2026.
Ο μέσος όρος της Ευρωζώνης είναι στο 21%, και πλέον η σύγκλιση είναι ορατή.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τη περίοδο 2019-2026 οι επενδύσεις σε σταθερές τιμές στην Ελλάδα θα έχουν αυξηθεί 96% ενώ στην Ευρωζώνη μόλις 5%!
Το παραγωγικό κενό έχει μειωθεί δραστικά, στο μικρότερο μέγεθος για όλη την περίοδο από την έναρξη της οικονομικής προσαρμογής, δείχνοντας ότι η οικονομία επανέρχεται σε μακροχρόνια βιώσιμη πορεία.
Στην αύξηση των επενδύσεων μεγάλη είναι η συμβολή και του Προγράμματος Δημοσίων επενδύσεων, το οποίο αυξήθηκε από 5,6 δισ. ευρώ το 2019 σε 14,6 δισ. ευρώ το 2025 και σε 16,7 δισ. ευρώ το 2026.
Τρίτο σημείο η πορεία των μισθών σε σχέση με τον πληθωρισμό
Θεωρώ πολύ σημαντικό για το δημόσιο διάλογο και την ουσιαστική αντιπαράθεση στο επίπεδο των προτάσεων να έχουμε όλοι την ίδια εικόνα για ορισμένα σημαντικά στοιχεία προκειμένου να μην διατυπώνονται, όσο γίνεται, ανακρίβειες ή υπερβολές.
Το σύνολο των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας αυξάνεται κατά 4,4% το 2026, ενώ συνολικά έχει αυξηθεί 31,5% από το 2019.
Οι κατά κεφαλήν αμοιβές, όπως τις υπολογίζει η Eurostat (Compensation per Employee) δείχνουν αύξηση 21,3%. Η αύξηση αυτή αφορά τις μικτές αμοιβές. Μετά τις μειώσεις των ασφαλιστικών εισφορών και των συντελεστών του φόρου εισοδήματος, οι οποίοι μειώνονται σημαντικά με τη φορολογική μεταρρύθμιση που ψηφίσαμε πρόσφατα, οι καθαρές αμοιβές εκτιμάται το 2026 να έχουν αυξηθεί κατά 32% σε σχέση με το 2019.
Η αύξηση των καθαρών αμοιβών κατά 32,3% συγκρινόμενη με τη σωρευτική αύξηση του πληθωρισμού κατά 22,1% το ίδιο διάστημα, συνεπάγεται περίπου 10% μεγαλύτερη αύξηση των καθαρών αμοιβών σε σχέση με τον πληθωρισμό.
Όσον αφορά το αφήγημα της αντιπολίτευσης ότι ο πληθωρισμός στη χώρα μας είναι μεγαλύτερος, και εδώ τα στοιχεία δίνουν ξεκάθαρη απάντηση. Πληθωρισμός την περίοδο 2019-2025, 19,9% στην Ελλάδα, 22,9% στην Ευρωζώνη. Συνεπώς, έχουμε μικρότερο σωρευτικό πληθωρισμό στην Ελλάδα σε σχέση με την Ευρώπη. Άρα, ο ισχυρισμός της αντιπολίτευσης περί «εγχώριου» πληθωρισμού δεν τεκμηριώνεται.
Αναφορικά με τους εργαζόμενους με χαμηλότερες απολαβές, ο κατώτατος μισθός θα είναι αυξημένος πάνω από 40% το 2026 σε σχέση με το 2019, τη στιγμή που έχουν επανέλθει οι τριετίες, δηλαδή πάνω από 18% σε σχέση με τον πληθωρισμό.
Αυτή είναι η πραγματική εικόνα για την αύξηση των αμοιβών σε σχέση με τον πληθωρισμό. Δεν ισχυριζόμαστε ότι όλα είναι τέλεια ή ότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν δυσκολεύεται εξαιτίας της ακρίβειας, αλλά έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα από αυτήν την Κυβέρνηση στην κατεύθυνση της αύξησης των εισοδημάτων. Και αυτό θα το διαπιστώσουν ξανά οι μισθωτοί με τα εκκαθαριστικά του Ιανουαρίου όπου θα δουν αύξηση στα εισοδήματά τους λόγω της μειωμένης παρακράτησης φόρου.
Τέταρτο σημείο η ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, της άμυνας και της πολιτικής προστασίας
Στον Προϋπολογισμό μπορούμε να δούμε τις δαπάνες ανά τομέα και να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα για τις προτεραιότητες της ασκούμενης πολιτικής.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι σε σχέση με το 2019 οι δαπάνες του Υπουργείου Υγείας έχουν διπλασιαστεί. Από το 4,1 δισ. ευρώ σε 8,2 δισ. ευρώ το 2026. Γιατί για την Κυβέρνηση η Υγεία αποτελεί ίσως τη μεγαλύτερη προτεραιότητα. Η επιχορήγηση των νοσοκομείων έχει επίσης διπλασιαστεί από 2,3 δισ. ευρώ σε 4,6 δισ. ευρώ, με αύξηση 200 εκατ. ευρώ από το 2025 στο 2026. Σημαντική αύξηση έχουμε και στη φαρμακευτική δαπάνη με την επιχορήγηση του ΕΟΠΠΥ να διαμορφώνεται στα 5,75 δισ. ευρώ το 2026, αυξημένη κατά 250 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2025 και κατά 1,5 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2019.
Ο τακτικός προϋπολογισμός του Υπουργείου Παιδείας αυξάνεται από τα 5,78 δισ. ευρώ στα 6 δισ. ευρώ, έχουμε 220 εκατομμύρια ευρώ αύξηση, ενώ εντός του 2025 δόθηκαν επιπλέον 530 εκατ. ευρώ στον τακτικό προϋπολογισμό και 700 εκατ. συνολικά μαζί με το ΠΔΕ, σε σχέση με το 2024.
Η δαπάνη για το Υπουργείο Άμυνας έχει ουσιαστικά διπλασιαστεί σε σχέση με το 2019. Φτάνουμε το 2026 στα 7 δισ. ευρώ από 3,5 δισ. ευρώ το 2019, με αύξηση 500 εκατ. ευρώ το 2026 έναντι του 2025. Οι φυσικές παραλαβές είναι 2,3 δισ. ευρώ το 2026, ενώ να θυμίσω το 2019 ήταν μόλις 199 εκατ. ευρώ.
Ο Προϋπολογισμός του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης, από τα 560 εκατ. ευρώ το 2022, τώρα έχει φτάσει στα 1,44 δισ. ευρώ, ενώ αύξηση έχουμε και στους Προϋπολογισμούς όλων των σωμάτων ασφαλείας, όπως ΕΛΑΣ, Λιμενικό και Πυροσβεστική στην οποία συγκεκριμένα οι δαπάνες έχουν υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με το 2019.
Πέμπτο σημείο η δημοσιονομική υπευθυνότητα και η αναβάθμιση της Ελληνικής Οικονομίας
Για το 2026, το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώνεται σε 2,8%, από 3,7% το 2025 και 4,7% το 2024, ενώ το συνολικό αποτέλεσμα κινείται οριακά αρνητικά το 2026 λόγω της εξυπηρέτησης τόκων. Η μείωση αυτή οφείλεται στις νέες παρεμβάσεις που εξαγγείλαμε μέσα στο έτος και σε αυτές που θα εφαρμοστούν από 1/1/2026. Δεν οφείλεται λοιπόν σε κάποια δημοσιονομική χαλάρωση αλλά σε στοχευμένες πολιτικές για τη περαιτέρω ώθηση της οικονομίας, την αύξηση των επενδύσεων και τη βελτίωση των εισοδημάτων όλων των πολιτών.
Το χρέος, ως ποσοστό ΑΕΠ, διαμορφώνεται στο 138,2% το 2026 από 145,9% το 2025, σημειώνοντας πτώση κατά 45 ποσοστιαίες μονάδες από το 183,2% που ήταν το 2019. Στόχος μας είναι το 2027 να μην έχουμε πλέον το υψηλότερο χρέος στην Ευρώπη ενώ το 2029, όπως αποτυπώθηκε και στον Πολυετή Δημοσιονομικό Προγραμματισμό το Χρέος να έχει πέσει κάτω από 120% του ΑΕΠ προσεγγίζοντας τα επίπεδα της Γαλλίας. Όπως έχω ξανα-αναφέρει, η μείωση του Χρέους είναι η καλύτερη επιλογή που μπορούμε να κάνουμε προς όφελος των μελλοντικών γενεών.
Η μείωση του Χρέους, που προφανώς στηρίζεται στη διατήρηση της δημοσιονομικής ισορροπίας, αποτελεί και τη βάση για την αναβάθμιση της Ελληνικής οικονομίας. Πριν λίγες ημέρες είχαμε την περεταίρω αναβάθμιση του αξιόχρεου της Ελλάδος από τον οίκο Fitch, έτσι ώστε οι πέντε από τους έξι μεγάλους οίκους αξιολόγησης να μας κατατάσσουν δύο κατώφλια πάνω από την επενδυτική βαθμίδα. Καλύψαμε ένα μεγάλο μέρος της απόστασης που μας χώριζε από άλλες οικονομίες και στόχος μας είναι να φτάσουμε τα επόμενα χρόνια στην ανώτερη ενδιάμεση βαθμίδα, δηλαδή σε κατηγορία Α. Η αναβάθμιση της Ελληνικής οικονομίας ήρθε, και αυτό θέλω για άλλη μία φορά να το επισημάνω, γιατί ακολουθείται υπεύθυνη δημοσιονομική πολιτική και γιατί η οικονομία μας επέδειξε μεγάλη ανθεκτικότητα στις αλλεπάλληλες εξωγενείς κρίσεις, σημειώνοντας ρυθμούς ανάπτυξης διπλάσιους της Ευρωζώνης.
Σε αυτόν τον δρόμο πρέπει να συνεχίσουμε, με συνέχιση των μεταρρυθμίσεων, συνετή δημοσιονομική πολιτική και φυσικά πολιτική σταθερότητα, καθώς είναι κάτι που οι αγορές λαμβάνουν σοβαρά υπόψη.
Έκτο σημείο – Η ενίσχυση του εισοδήματος των πολιτών
Το συνολικό κόστος των δημοσιονομικών παρεμβάσεων που έχουν νομοθετηθεί ή ανακοινωθεί για την περίοδο 2025-2027 και περιλαμβάνονται στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού, ανέρχεται σε 3,04 δισ. ευρώ για το 2025, αυξανόμενο σε 5,94 δισ. ευρώ το 2026 (επιπλέον 2,9 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2025) και σε 7,94 δισ. ευρώ το 2027 (επιπλέον 2 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2026).
Οι συντελεστές φορολογίας στη χώρα μας μειώνονται, ενώ για πρώτη φορά διαφοροποιούνται αναλόγως του αριθμού των τέκνων και με μεγάλες μειώσεις ή και μηδενισμό για τους νέους μας.
Η λογική της δημογραφικής φορολογικής μεταρρύθμισης είναι όμως πολύ πιο ουσιαστική και βαθύτερη από την επικείμενη αύξηση των εισοδημάτων που θα λάβει χώρα τον Ιανουάριο του 2026. Στοχεύει στην προώθηση ενός νέου παραγωγικού υποδείγματος για την Ελληνική οικονομία, και να εξηγήσω.
Με τη μεταρρύθμιση αυτή ανταμείβεται η εργασία και συνεπώς η παραγωγή, η πρόοδος και η ανάπτυξη. Δίνεται κίνητρο κάποιος να εργαστεί και να πετύχει καλύτερες αποδοχές. Πέρα από την άμεση αύξηση των καθαρών μισθών, σε κάθε αύξηση αποδοχών στο μέλλον ο εργαζόμενος θα κερδίζει περισσότερο. Ενώ, όσα περισσότερα τέκνα έχει κάποιος τόσο μικρότερο φόρο θα πληρώνει, τη στιγμή που για την πλειονότητα των πολύτεκνων ο φόρος μηδενίζεται.
Την ίδια στιγμή οι νέοι μας θα έχουν μεγαλύτερο κίνητρο να εργαστούν απολαμβάνοντας καλύτερες αποδοχές στα πρώτα στάδια της επαγγελματικής τους ζωής που κατά τεκμήριο είναι χαμηλότερες.
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες θα δουν για πρώτη φορά μείωση φόρου αναλόγως του αριθμού των τέκνων, ενώ οι νέοι επιχειρηματίες θα δουν σημαντική μείωση ή και μηδενισμό του φόρου τους.
Η λογική της δημογραφικής φορολογικής μεταρρύθμισης δεν σταματάει μόνο στην διαρθρωτική αλλαγή της φορολογίας εισοδήματος. Εισάγονται και τοπικά χαρακτηριστικά, καθώς το δημογραφικό συνδέεται άμεσα με το στεγαστικό πρόβλημα αλλά και την αποκέντρωση.
Για αυτό το σκοπό καταργείται σταδιακά ο ΕΝΦΙΑ για την κύρια κατοικία πολιτών που διαμένουν σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους ή και 1.700 κατοίκους σε περιοχές πλησίον των συνόρων, με ωφέλεια σε περισσότερους από 1 εκατομμύριο πολίτες στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα, ενώ την ίδια στιγμή μειώνονται κατά 30% οι συντελεστές ΦΠΑ στα ακριτικά νησιά του Αιγαίου με έως 20.000 κατοίκους. Επιπροσθέτως εισάγεται ενδιάμεσος συντελεστής στα ενοίκια 25% από 35% που ισχύει σήμερα, την στιγμή που κάθε Νοέμβριο θα επιστρέφεται ένα ενοίκιο ετησίως στο 80% των ενοικιαστών της χώρας.
Επιπλέον η δημογραφική πολιτική εισάγεται και σε επί μέρους φορολογικές ρυθμίσεις καθώς το ελάχιστο εισόδημα ελευθέρων επαγγελματιών καταργείται για νέες μητέρες και για 2 έτη μετά τη γέννα και μειώνεται κατά 50% σε όλους όσους διαμένουν σε οικισμό έως 1.500 κατοίκους εκτός Αττικής. Ενώ πλέον, στα τεκμήρια τα εξαρτώμενα τέκνα δεν θα έχουν ελάχιστη δαπάνη διαβίωσης.
Διαπιστώνετε λοιπόν ότι η μεταρρύθμιση είναι ολιστική και εξαιρετικά στοχευμένη στα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας.
Στα ανωτέρω προσθέστε σημαντικές παρεμβάσεις που προβλέπονται στον προϋπολογισμό όπως:
- η σταδιακή κατάργηση του συμψηφισμού της προσωπικής διαφοράς των συνταξιούχων,
- η μείωση τεκμηρίων διαβίωσης για κατοικίες και αυτοκίνητα,
- οι παρεμβάσεις στα ειδικά μισθολόγια Ενόπλων Δυνάμεων, Σωμάτων Ασφαλείας, ΥΠΕΞ και μισθολογικές ρυθμίσεις για μηχανικούς, ερευνητές και άλλες ομάδες δημοσίων υπαλλήλων και
- η θέσπιση υπερεκπτώσεων 100% για επενδυτικές δαπάνες σε στρατηγικούς τομείς, όπως η άμυνα και η κατασκευή οχημάτων, αεροσκαφών και των εξαρτημάτων αυτών.
Ενώ πέραν των ανωτέρω, τον Απρίλιο 2026 θα αυξηθεί περαιτέρω ο κατώτατος μισθός με στόχο να ανέλθει στο ποσό των 950 ευρώ το 2027 από 880 ευρώ που είναι σήμερα. Στη βάση αυτή, τον Απρίλιο θα έχουμε νέα οριζόντια αύξηση των μισθών όλων των δημοσίων υπαλλήλων.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Ο Προϋπολογισμός του 2026 περιλαμβάνει σημαντικά θετικά μέτρα ενίσχυσης του εισοδήματος των πολιτών καθώς και όλες τις απαραίτητες πιστώσεις, στα πλαίσια του δημοσιονομικού χώρου, για την βελτίωση των υπηρεσιών του κράτους, της υγείας, της άμυνας και την ενίσχυση των επενδύσεων.
Με τη φορολογική μεταρρύθμιση για τη μεσαία τάξη και τους νέους μας, τα μόνιμα μέτρα για την αντιμετώπιση του δημογραφικού και του στεγαστικού και τη μέριμνα για τους πιο αδύνατους, είναι ένας Προϋπολογισμός που τον χαρακτηρίζει μία ολιστική προσέγγιση.
- Για μια οικονομία πιο ανταγωνιστική που ανταμείβει την εργασία και τη πρόοδο,
- για μία μια κοινωνία πιο δίκαιη,
- για ένα κράτος πιο λειτουργικό,
- για μια Ελλάδα που συγκλίνει στη πράξη με την Ευρώπη.
Είναι ένας Προϋπολογισμός που φανερώνει ξεκάθαρα την αυτοπεποίθηση που έχουμε ανακτήσει σαν χώρα, στηρίζεται στα κεκτημένα των προηγούμενων ετών αλλά και μας δείχνει και τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε με δουλειά, σοβαρότητα και σχέδιο.
Για αυτούς τους λόγους σας καλώ να τον υπερψηφίσετε.
Σας ευχαριστώ.
