Στην οδό Αγίας Σοφίας, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης από το 1944 έως το 1973 έξω από τον χειμερινό «αριστοκρατικό» κινηματογράφο «Διονύσια» οι σινεφίλ σχημάτιζαν ουρές για να παρακολουθήσουν κινηματογραφικά έργα σε ένα κτίριο χτισμένο σε νεοαιγυπτιακό ρυθμό με αίθουσες με αναπαυτικά καθίσματα και μηχανήματα άριστης απόδοσης.
Στις 9/2 του 1969 έγιναν τα εγκαίνια του κινηματογράφου Ολυμπιάς, στο κέντρο της πόλης, πίσω από το Διοικητήριο με την προβολή της δραματικής ταινίας «Κυνηγημένη Προσφυγοπούλα» με τον Μάνο Κατράκη και την Έλντα Αθανασάκη. Ο κινηματογράφος λειτούργησε ως θερινός και χειμερινός έως το 1985.
Την ίδια χρονιά στην ανατολική Θεσσαλονίκη οι φίλοι του κινηματογράφου άρχισαν να απολαμβάνουν την εμπειρία του drive – in cinema, στο Sky Line κοντά στη Λεωφόρο Γεωργικής Σχολής.
Τις κινηματογραφικές αίθουσες της Θεσσαλονίκης, από το 1945 έως το 2000 χαρτογράφησε και παρουσιάζει το Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ στην ιστοσελίδα thessalonikicinemas.gr που είναι πλέον διαθέσιμη στο κοινό.
Η ιστοσελίδα αποτελεί μέρος του ερευνητικού προγράμματος του Εργαστηρίου Μελέτης Ελληνικού Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (ΕΜΕΚΤ) του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ, με αντικείμενο τη χαρτογράφηση των κινηματογραφικών αιθουσών στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης, αρχικά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και στη συνέχεια έως σήμερα. Μέσα από τεκμηριωμένο αρχειακό υλικό, χάρτες και ιστορικές αναφορές, επιχειρείται η ανάδειξη της παρουσίας του κινηματογράφου στην καθημερινότητα της πόλης.
«Αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε το έργο δειλά – δειλά χωρίς χρηματοδότηση. Βασίστηκε σε μια ιδέα του δρ. Παρασκευά Μουρατίδη, μέλος του Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (ΕΔΙΠ) του Τμήματος και του Εργαστηρίου, για την ιστορία των κινηματογραφικών αιθουσών της πόλης, στο μεράκι και στο πάθος και το δικό του και το δικό μου και προπτυχιακών φοιτητών, οι οποίοι βοήθησαν πάρα πολύ σε αυτό το έργο» δήλωσε στο ΑΘηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η καθηγήτρια του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ και διευθύντρια του ΕΜΕΚΤ, Ελευθερία Θανούλη, η οποία έχει την εποπτεία και καθοδήγηση της ερευνητικής ομάδας.
«Αφού έγινε η πρωτογενής έρευνα διασταυρώνοντας τα δεδομένα με αρχεία εφημερίδων και φορέων και συγκεντρώθηκαν τα στοιχεία και οργανώθηκαν, έκρινα ότι η πρώτη κίνηση που έπρεπε να γίνει ήταν η διάχυση μέσω μιας ιστοσελίδας. Θέλαμε πάρα πολύ να συνδέσουμε αυτό το πρόγραμμα με την πόλη, δηλαδή να μετακυλίσει στην πραγματική ζωή των Θεσσαλονικέων, οπότε η ιστοσελίδα είναι ένα μέσο που θα μπορούσε να κινητοποιήσει το ενδιαφέρον και των ΜΜΕ και των πολιτών, που υπήρξαν θεατές σε αυτά τα σινεμά και έχουν και μνήμες και ενδεχομένως να έχουν στα προσωπικά τους αρχεία εμπειρίες, οι οποίες σε δεύτερο χρόνο θα μας ενδιέφερε πολύ να τις αξιοποιήσουμε» υπογράμμισε η κ. Θανούλη.
Η ιστοσελίδα λειτουργεί ως ψηφιακό αρχείο και δυναμική βάση δεδομένων, προσφέροντας πρόσβαση σε πληροφορίες για αίθουσες προβολής (ακριβής θέση, έναρξη και παύση λειτουργίας, εποχικότητα, αʹ ή βʹ προβολής) και φωτογραφικό υλικό (αρχειακό, αλλά και αποτύπωση της σημερινής κατάστασης και χρήσης).
Ο διαδραστικός χάρτης εμφανίζει τους ενεργούς κινηματογράφους ανά δεκαετία, αναδεικνύοντας τις αλλαγές που υφίσταται η φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης μέσα στο πέρασμα του χρόνου.
«Αν πλοηγηθεί κάποιος στη σελίδα βλέπει την ποσοτική πορεία των κινηματογράφων στην πόλη ανά δεκαετία και θέλαμε αυτό να γίνει αισθητό και με χρωματική απεικόνιση. Η κορύφωση σε αριθμό αιθουσών παρατηρείται τη δεκαετία του 1960 και μετά διακρίνεται μία αισθητή πτώση, άλλωστε σήμερα οι κινηματογράφοι στη Θεσσαλονίκη μετριούνται στα δάχτυλα των χεριών» επισήμανε η διευθύντρια του ΕΜΕΚΤ.
«Ένα άλλο στοιχείο είναι ότι παύουν να λειτουργούν οι συνοικιακοί κινηματογράφοι που συγκέντρωναν τον δικό τους κοινό. Αυτό αλλάζει με τον ερχομό της τηλεόρασης και άλλων αλλαγών στις συνήθειες της διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου» διευκρίνισε.
Το πρόγραμμα ξεκίνησε πριν από περίπου έναν χρόνο και αναμένεται η συμμετοχή του κοινού, είτε με την υποβολή πληροφοριών και προσωπικών αναμνήσεων είτε με την αλληλεπίδραση μέσω της διαδραστικής χαρτογράφησης.
Κάλεσμα στους Θεσσαλονικείς να συνεισφέρουν με πληροφορίες, κείμενα, φωτογραφίες
Επιπλέον, η προσπάθεια θα πλαισιωθεί με την πραγματοποίηση συνεντεύξεων με παλιούς αιθουσάρχες, απογόνους τους, καθώς και με μέλη του κοινού που υπήρξαν ενεργοί θεατές στις κινηματογραφικές ζωές της πόλης.
«Αυτή τη στιγμή η χαρτογράφηση σταματά το 2000, οπότε σε δεύτερο χρόνο θα καταγραφούν τα επόμενα 25 χρόνια και θα ταξινομηθούν σωστά. Παράλληλα θέλουμε να συγκεντρώσουμε ιστορικό υλικό, μαρτυρίες, οι οποίες θα πλαισιώσουν το πρότζεκτ. Ήδη γίνονται συνεντεύξεις με ιδιοκτήτες κινηματογράφων που είτε λειτουργούν, είτε έχουν σταματήσει να λειτουργούν εδώ και χρόνια» ανέφερε η κ. Θανούλη Στο στάδιο της προετοιμασίας είναι επίσης ένα ντοκιμαντέρ, το οποίο θα αναδείξει τις πτυχές της συνήθειας του να πηγαίνουμε στο σινεμά αυτές τις δεκαετίες. «Έχουμε κινηματογραφήσει τις μαρτυρίες, σε αυτή τη φάση είμαστε στη διαδικασία συγγραφής του σεναρίου του ντοκιμαντέρ. Το οπτικό υλικό είναι μια δύσκολη πτυχή, όμως η ιστορία των κινηματογραφικών αιθουσών έχει πολύ ενδιαφέρον και θα προσπαθήσουμε να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε» σημείωσε.
Το έργο υλοποιείται με τη στήριξη της Επιτροπής Ερευνών του ΑΠΘ και με τη συμβολή των προπτυχιακών φοιτητών/τριών του Τμήματος Κινηματογράφου που εντάχθηκαν στη δράση του ΕΜΕΚΤ: Ευαγγελία Σταθεροπούλου (συντονίστρια), Αναστασία Χασάκιοϊλη, Δημήτρης Βαφειάδης, Ιωάννης Μπάης (φοιτητής του Τμήματος Πληροφορικής), Θανάσης Λαγάνης, Άγγελος Γκραντούνης, Ελένη Μπακλαβάρα, Ελευθερία Τζίνα Νεντελκώβ και Άννα Πετρακοπούλου.
πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ
(Τις φωτογραφίες παραχώρησε το ΕΜΕΚΤ του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ)
