Τάσος Χατζηβασιλείου : Τσίπρας Ερντογάν – Μια συνάντηση χωρίς όραμα για το μέλλον

Οι δηλώσεις των δύο ηγετών έδειξαν ότι η συνάντηση έγινε… για τη συνάντηση

Όλα τελείωσαν ακριβώς εκεί όπου είχαν αρχίσει. Από τη συνέντευξη Τύπου των δύο ηγετών έγιναν αντιληπτά τα εξής:

Πρώτον, συζητήθηκαν τα περισσότερα – αν όχι όλα – από τα «καυτά» θέματα που απασχολούν την Ελλάδα και την Τουρκία. Μόνο που οι δύο ηγέτες προφανώς συνομολόγησαν ότι θα είναι φειδωλοί στις δημόσιες τοποθετήσεις τους.

Δεύτερον, οι συνομιλίες περιορίστηκαν στην καταγραφή των βασικών διαφορών ανάμεσα στην Αθήνα και την Άγκυρα. Η αποστροφή του Αλέξη Τσίπρα ότι αποτελεί θετικό βήμα αυτή καθαυτή η επίσκεψη, η οποία θα μπορούσε να μην έχει γίνει, αν οι δύο πλευρές αποδέχονταν το πεπρωμένο τους (κισμέτ), επιβεβαιώνει ότι η ατμόσφαιρα ανάμεσα στις δύο πλευρές παραμένει σχετικώς ηλεκτρισμένη.

Τρίτον, όπως είχε συμβεί και το Δεκέμβριο του 2017 στην Αθήνα, η Τουρκία είχε ναρκοθετήσει τη συνάντηση «ρίχνοντας» στο τραπέζι τη δική του ατζέντα. Παρόλα αυτά, δεν επήλθε ουσιαστική συμφωνία στα σοβαρά ζητήματα, όμως οι δύο άνδρες φαίνεται να συμφώνησαν στην ανάγκη αποκλιμάκωσης της έντασης στο Αιγαίο κατά τους επόμενους μήνες ελέω των εκλογών που θα λάβουν χώρα εντός του 2019, και στην Ελλάδα και στην Τουρκία. Η λογική των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, τα οποία συζητούμε σχεδόν 20 χρόνια, αποτελεί σημάδι συγκρατημένης αισιοδοξίας. Όσο για την κατάρτιση ενός οδικού χάρτη επίλυσης των διαφορών, η ασάφεια παραμένει.

Τέταρτον, ο Ταγίπ Ερντογάν επιμένει στην παράδοση των 8 Τούρκων αξιωματικών για λόγους προσωπικού και εθνικού γοήτρου. Η πολιτική ελίτ και η κοινωνία στη γειτονική χώρα έχουν πεισθεί ότι οι 8 έχουν προσωπική εμπλοκή στην απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Τούρκου Προέδρου. Έτσι, η παράδοσή τους από την Αθήνα αποτελεί εθνική προτεραιότητα. Άλλωστε, η Τουρκία διάγει πλέον την περίοδο κατά την οποία το συμφέρον του Προέδρου ταυτίζεται με το συμφέρον του έθνους. Άρα, η επιστροφή των 8 θα συνεχίσει να παραμένει υψηλά στη ατζέντα των τουρκικών αιτιάσεων, γεγονός που επιβεβαιώνεται από την απόφαση των Τούρκων να τους επικηρύξουν λίγες ώρες πριν την άφιξη Τσίπρα στο τουρκικό έδαφος.

Πέμπτον, ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρθηκε από την Άγκυρα στη Συμφωνία των Πρεσπών, για να τονώσει το προσωπικό του «γόητρο» και να στείλει μήνυμα στο εξωτερικό ότι ο ίδιος είναι ο Πρωθυπουργός της επίλυσης των μεγάλων προβλημάτων. Κι αυτό, ακόμα κι αν οι λύσεις που επιλέγει δεν προασπίζουν το εθνικό συμφέρον.

Έκτον, η επίσκεψη ενός Ευρωπαίου ηγέτη στην Τουρκία αποτελεί για τον Ερντογάν ευκαιρία επανασύνδεσης με την Ευρώπη. Ο Τούρκος Πρόεδρος γνωρίζει ότι η οικονομία της χώρας του δεν μπορεί να μακροημερεύσει, όταν το βασικό επιτόκιο τραπεζικού δανεισμού κινείται άνω του 20%. Χρειάζεται άμεσα ξένες επενδύσεις, τις οποίες θα μπορούσε κατά κύριο λόγο να προσελκύσει από τις ευρωπαϊκές αγορές. Επομένως, η επαναπροσέγγιση με την Ε.Ε. αποτελεί συχνά μονόδρομο για την Άγκυρα.

Έβδομον, ο Ερντογάν παραμένει προσηλωμένος στο ανατολίτικο παζάρι. Η επανάληψη της πάγιας θέσης ότι η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης συνδέεται με την αλλαγή καθεστώτος για τους μουφτήδες στη Θράκη, επιβεβαιώνει την επιμονή των γειτόνων να αναδείξουν την αρχή της αμοιβαιότητας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Φυσικά, η εκ νέου αναφορά Ερντογάν σε «τουρκική» μειονότητα σημαίνει ότι οι γείτονες δεν αφίστανται από τις παραδοσιακές θέσεις τους για τη Θράκη. Πάντως, η παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη στο επίσημο δείπνο στην Άγκυρα αφήνει ανοιχτό το «παράθυρο» αισιοδοξίας για το μελλοντικό ρόλο του Πατριαρχείου, ιδίως μετά τη σύγκρουση Φαναρίου και Μόσχας, η οποία δύναται να αναδιατάξει το θρησκευτικό χάρτη των ορθοδόξων.

Και, όγδοον, η αναφορά του Αλέξη Τσίπρα σε προπαρασκευαστικές συζητήσεις για την ασφάλεια στην Κύπρο επιβεβαιώνει την κινητικότητα που επιδεικνύει ο διεθνής παράγοντας για την επίλυση του Κυπριακού. Βέβαια, είναι βέβαιο ότι η Άγκυρα θα επιδιώξει να σύρει την Αθήνα και τη Λευκωσία σε ένα διάλογο για την από κοινού αξιοποίηση των υδρογονανθράκων, χωρίς την προηγούμενη εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό.

Οι δηλώσεις των κ.κ. Τσίπρα και Ερντογάν έδειξαν ότι η συνάντηση έγινε… για τη συνάντηση. Συμφώνησαν ότι διαφωνούν, όπως επίσης έδειξαν συναντίληψη στο ότι δεν χρειάζεται να οξυνθούν τα πνεύματα κατά το επόμενο διάστημα. Όλα δείχνουν ότι ξεκινά ένας συγκρατημένος διάλογος, χωρίς όμως αυστηρό πλαίσιο και χωρίς σαφή ορίζοντα ολοκλήρωσης. Είναι σαφές ότι οι αποκλίσεις των δύο πλευρών στα σημαντικά θέματα θα συνεχίσουν να υφίστανται. Εξίσου σαφής είναι η τουρκική πίεση να διευρυνθεί η ατζέντα των εκκρεμοτήτων, με όπλο την επιβολή του δίκαιου του ισχυρού. Εδώ εντοπίζεται η μεγάλη παγίδα για την ελληνική κυβέρνηση: η ενδεχόμενη έναρξη διαλόγου εφ’ όλης της ύλης μπορεί να εγκλωβίσει την Αθήνα σε μια επικίνδυνη διαπραγμάτευση για θέματα εκτός της παραδοσιακής διμερούς ατζέντας.

Επιπλέον, η εστίαση σε θέματα χαμηλής πολιτικής δεν αφήνει περιθώρια για δραματικές αλλαγές στις ελληνοτουρκικές σχέσεις κατά το επόμενο διάστημα. Η έμφαση στις εμπορικές και τις οικονομικές συναλλαγές μπορεί να επιφέρει ορισμένα θετικά αποτελέσματα, όμως δεν επαρκεί για να βελτιωθεί το γενικότερο κλίμα.

Οι δύο ηγέτες δεν παρουσίασαν κανένα όραμα για το προσεχές μέλλον. Με τις δηλώσεις τους άφησαν να εννοηθεί ότι γυρίζουν σελίδα, όμως χωρίς να έχουν αποφασίσει τι θα γράψουν σ’ αυτήν.

Για την Ελλάδα, αποτελεί μονόδρομο η κατάρτιση ενός στιβαρού και λεπτομερούς σχεδίου για την επαύριο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ταυτόχρονα, χρειάζεται να εμβαθύνουμε τα υπάρχοντα σχήματα συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, προκειμένου να τα μετατρέψουμε σε στρατηγικές συμμαχίες. Είναι η μόνη ασφαλής οδός για την αύξηση της εθνικής μας ισχύος έναντι της υπαρκτής τουρκικής απειλής.

Η αναθεωρητική Τουρκία ήρθε για να μείνει και εμείς οφείλουμε να πείσουμε τους πάντες ότι η Ελλάδα αποτελεί «σταθερά» ασφαλείας στην ευρύτερη περιοχή. Πώς; Με σχέδιο, σοβαρότητα και αποφασιστικότητα. Άλλωστε, ως το παλαιότερο μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο, έχουμε την υποχρέωση να παρουσιάσουμε ένα πλήρες και εμπροσθοβαρές πλάνο για την προστασία της ειρήνης και της σταθερότητας στη γειτονιά μας. Δεν αρκεί απλά να το λέμε.

Πηγή : newpost.gr