Ένα πλοίο που αντί να πάει για παλιοσίδερα γίνεται ξανά αξιόπλοο, ένας άντρας που για να συνεχίσει τη ζωή του πρέπει να συμφιλιωθεί με το παρελθόν και τις φοβίες του, και μία ταινία που μιλά για την ανάγκη να συνεχίζεις να ονειρεύεσαι, ακόμη κι όταν όλα μοιάζουν να καταρρέουν. Αυτό είναι το Beachcomber του Αριστοτέλη Μαραγκού, μία από τις τρεις ελληνικές ταινίες που συμμετέχουν στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του 66ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Ο σκηνοθέτης εξηγεί πως ο τίτλος «Beachcomber» προέρχεται από τον Νίκο Καββαδία και η αντίστοιχη ελληνική λέξη είναι «πιτσικόμης». «Όπως περιγράφει ο Καββαδίας, αφορά στους ναύτες που ταξιδεύουν, αλλά δεν τους ταιριάζει η θάλασσα, σκοντάφτουν και ζαλίζονται. Κι όταν επιστρέφουν πάλι στη στεριά, μετά από λίγους μήνες ξεχνάνε τι πέρασαν και θέλουν πάλι να φύγουν για ταξίδι», εξηγεί στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Αριστοτέλης Μαραγκός, κάνοντας λόγο για μια διαρκή και πραγματική αγάπη για κάτι που είναι ενάντια στη φύση σου, σε πληγώνει, αλλά δεν μπορείς να το αποχωριστείς.
Αυτό ακριβώς συμβαίνει με τον ήρωά του, τον Ηλία, τον οποίο ενσαρκώνει ο Χρήστος Πασσαλής. Επιστρέφει στη γενέτειρά του, αφηγείται ιστορίες από τη ζωή του σαν ναυτικός και μαζεύει γύρω του μια ομάδα από περιθωριακούς, που αντί να διαλύσουν ένα πλοίο και να πουλήσουν το μέταλλο, τους εμπνέει να το επισκευάσουν για να σαλπάρουν μ’ αυτό. «Όσο όμως αυτό το όνειρο γίνεται πιο πραγματικό και το πλοίο γίνεται πιο αξιόπλοο, τόσο ο Ηλίας πρέπει να αντιμετωπίσει τα δικά του ψέματα και φοβίες, για να μπορέσει να συνυπάρξει μαζί τους», λέει ο σκηνοθέτης.
Ένα αληθινό περιστατικό που διάβασε πριν χρόνια στις ειδήσεις για μία ομάδα αστέγων στη Βαρσοβία, που -υπό την καθοδήγηση ενός ιερέα, αποφάσισαν να φτιάξουν ένα πλοίο, αποτέλεσε την αρχική έμπνευση για την ταινία. «Στη Βαρσοβία δεν έχει νερό, δεν έχει θάλασσα. Δεν υπήρχε ποτέ σκοπός για αυτούς να ταξιδέψουν. Το έκαναν για τη διαδικασία, για να μαζεύονται, να λένε ιστορίες, να συνυπάρχουν. Κι αυτό, το να φτιάξεις ένα πλοίο που δεν θα ταξιδέψει ποτέ, ήταν το αρχικό έναυσμα», αναφέρει ο κ. Μαραγκός. Από εκεί, μέσω των πεζών του Καββαδία και των ελληνικών τοπίων, γεννήθηκε ο ήρωας και η ιστορία του Beachcomber.
Η Λέσβος, το φως και οι άνθρωποι
Η ταινία γυρίστηκε εξ ολοκλήρου στη Λέσβο, έναν τόπο που επηρέασε βαθιά τη σκηνοθετική ματιά. «Το νησί έχει πολύ διαφορετικές ποιότητες στο φως αλλά και στους χαρακτήρες που ζουν εκεί. Αυτό διαμόρφωσε την ταινία, τον τρόπο που η κάμερα και ο χαρακτήρας ονειρεύονται και συνδέουν το πραγματικό με το ονειρικό. Η ταινία ακροβατεί ανάμεσα στα δύο», εξηγεί ο Μαραγκός.
Οι κάτοικοι του νησιού έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι της παραγωγής, βοηθώντας κυριολεκτικά στο στήσιμο του πλοίου, το οποίο χτίστηκε πραγματικά. «Στην αρχή μας έβλεπαν με δυσπιστία στο στιλ “τι ήρθαν να κάνουν αυτοί εδώ;”, αλλά στο τέλος νομίζω ότι τους κερδίσαμε. Γίναμε παρέα», λέει χαμογελώντας.
Παρότι το Beachcomber είναι μια live action ταινία, η σκηνοθετική της γλώσσα κουβαλά το ύφος του animation και τον πειραματισμό που χαρακτηρίζει τη μέχρι τώρα δουλειά του Μαραγκού. «Δεν με ενδιαφέρει ο πειραματισμός για τον πειραματισμό. Με ενδιαφέρει πώς η κινηματογραφική γλώσσα μπορεί να σε βοηθήσει να καταλάβεις την ιστορία. Εδώ, ο πατέρας του ήρωα ζει μέσα από κασέτες που του έστελνε από τη θάλασσα. Αυτή η φωνή επηρεάζει την εικόνα, συνδέοντας την πραγματικότητα με τα όνειρα και τους εφιάλτες του Ηλία», αναφέρει.
Για τον σκηνοθέτη, το Beachcomber είναι και μια εσωτερική αναζήτηση για το τι σημαίνει να δημιουργείς. «Όταν έχεις μπροστά σου κάτι πολύ μεγάλο, μια αλλαγή που φοβάσαι, εκεί είναι που δοκιμάζεσαι. Κι εγώ το νιώθω κάθε φορά που φτιάχνω μια ταινία. Είσαι λίγο κι εσύ beachcomber, με το πλήρωμά σου, προσπαθείς να χτίσεις κάτι φανταστικό και μεγαλύτερο από τα μέρη του συνόλου», υπογραμμίζει.
Με ένα εξαιρετικό καστ, με επικεφαλής τον Χρήστο Πασσαλή, η ταινία έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ του Μπουένος ‘Αιρες και τώρα συμμετέχει στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του 66ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. «Είναι τιμή μας που μας διάλεξε το φεστιβάλ», λέει ο Μαραγκός, προσθέτοντας πως ανυπομονεί να δει την ταινία μαζί με το κοινό και «να αρχίσει ο διάλογος μετά το τέλος της».
Κλείνοντας, επιστρέφει στην εικόνα του πλοίου: «Τελικά, το πλοίο το φτιάξαμε στ’ αλήθεια. Και το φτιάξαμε όλοι μαζί: η ομάδα, οι ηθοποιοί, οι ντόπιοι. Αν εγώ είμαι ο πιτσικόμης αυτής της ιστορίας, τότε όλοι οι άλλοι με βοήθησαν να τολμήσουμε το ταξίδι. Γιατί το σινεμά είναι πάντα ένα ταξίδι, κι εμείς είμαστε απλώς εκείνοι που μαζεύουμε τα κομμάτια του ονείρου για να το ξεκινήσουμε», καταλήγει.
Η ταινία Beachcomber του Αριστοτέλη Μαραγκού κάνει πανελλήνια πρεμιέρα σήμερα στις 17:00 στο Ολύμπιον, με επαναληπτική προβολή αύριο στις 13:00 στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης στο λιμάνι.
Βαρβάρα Καζαντζίδου
*Φωτό ΦΚΘ
