Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου και τα Οθωμανικά Λουτρά στην Απολλωνία Η τοποθεσία «Βήμα του Αποστόλου Παύλου» έχει πάρει αυτή την ονομασία από τον ψηλό βράχο από όπου, σύμφωνα με ... Περισσότερα

Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου και τα Οθωμανικά Λουτρά στην Απολλωνία

Συντάκτης: Epiloges Press

Συντάκτης: Epiloges Press

Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου και τα Οθωμανικά Λουτρά στην Απολλωνία

Η τοποθεσία «Βήμα του Αποστόλου Παύλου» έχει πάρει αυτή την ονομασία από τον ψηλό βράχο από όπου, σύμφωνα με διαδεδομένη άποψη των κατοίκων, μίλησε ο Απόστολος κατά την επίσκεψή του στην Απολλωνία. Σχετικά με την παρουσία του Αποστόλου Παύλου στην Απολλωνία βλ. Πράξεις Αποστόλων 17, 1,

Έπειτα από το πέρασμα του Αποστόλου Παύλου από τη Σαμοθράκη, τους Φιλίππους και την Αμφίπολη σειρά είχε στο πέρασμά του από την Μακεδονία, η Απολλωνία.

Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου και τα Οθωμανικά Λουτρά στην Απολλωνία

Πρόκειται για μία περιοχή νότια της λίμνης Βόλβης και προσεγγίζεται από την παλαιά εθνική οδό Θεσσαλονίκης – Καβάλας. Σύμφωνα με την παράδοση ένας βράχος έξω από το χωριό αποτελεί το βήμα του Αποστόλου , όπου πέρασε ακολουθώντας την Εγνατία Οδό.

Το βήμα εδώ διαφέρει από τα υπόλοιπα μνημεία του Παύλου στην Μακεδονία, καθώς δεν είναι σύγχρονο και όπως αναφέρθηκε πρόκειται για ένα βραχώδες μνημείο.

Επίσης ένα πρόσφατο μνημείο στην ευρύτερη περιοχή είναι το προσκύνημα του Αποστόλου Παύλου που δημιουργήθηκε το 2011 έξω από το χωριό Λαγυνά στο ύψος του σημερινού Δερβενίου και το οποίο εγκαινίασε ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. κ. Βαρθολομαίος.

Η επιστημονική μελέτη μας δείχνει ότι τόσο από την Απολλωνία αλλά και στα Λαγυνά ο Απόστολος Παύλος και ο στενός συνεργάτης του ο Σίλας πέρασαν και δεν στάθηκαν στα σημεία αυτά όπως ακριβώς συνέβη και στην Αμφίπολη.

Η Απολλωνία είναι μία περιοχή της αρχαίας πόλης Μυγδαονίας της Μακεδονίας, η οποία χτίστηκε στη νότια πλευρά της όχθης της λίμνης Βόλβης τον 5ο αιώνα π. Χ. και κατοικήθηκε από τους Χαλκιδείς.

Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου και τα Οθωμανικά Λουτρά στην Απολλωνία

Το κόσμημα της πόλης ήταν ένας επιβλητικός ναός του Απόλλωνα.

Η τοπογραφία της περιοχής ήταν ιδιαίτερα σημαντική από στρατιωτικής πλευράς και αυτό φαίνεται μέσα από τα χρόνια τόσο τα ρωμαϊκά και τα βυζαντινά όσο και κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.

Το βήμα λοιπόν βρισκόταν στη βόρεια πλευρά αυτού του ναού που κοσμούσε την πόλη και λίγο παραπέρα υπήρχε μία πηγή, η οποία θεωρείται το αγίασμα του Αποστόλου.

Στην Απολλώνια της λίμνης Βόλβης: Σημείο συνάντησης δύο θρησκειών

Αυτό το τελευταίο σχετικά με το αγίασμα του Παύλου έκανε γνωστή την περιοχή στις αρχές του 20ού αιώνα καθώς Τούρκοι κυρίως έμποροι θέλησαν να εκμεταλλευτούν την θαυματουργική δύναμη του νερού και στο μεγάλο παζάρι που γινόταν στην περιοχή, η οποία την περίοδο εκείνη αναφέρεται με το προσωνύμιο Παζαρούδα, ζητούσαν πληρωμή από όσους ήθελαν να προσκυνήσουν και να πάρουν αγίασμα.

Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου και τα Οθωμανικά Λουτρά στην Απολλωνία

Σύμφωνα με τις πράξεις των Αποστόλων ο Παύλος πέρασε από την Απολλωνία στα πλαίσια της περιοδείας του στην Μακεδονία.

Είναι εξαιρετικά πιθανό ο Παύλος να διανυκτέρευσε στην Απολλωνία και να διάβασε κείμενα που έγραψε ο ίδιος στον κόσμο που συγκεντρώθηκε για να τον ακούσει, πριν συνεχίσει για τη Θεσσαλονίκη.

Ένα βράδυ είδε σε όραμα ένα Μακεδόνα άνδρα ο οποίος στάθηκε μπροστά του και τον παρακάλεσε να περάσει στην απέναντι όχθη του Αιγαίου, στη Μακεδονία. Με τους πιστούς του συνεργάτες πήρε πλοίο από την Τρωάδα για τη Σαμοθράκη, κι από εκεί για την Νεάπολη (σημ. Καβάλα). Στη συνέχεια ακολουθήσαν την Εγνατία οδό μέσω της Αμφίπολης και της Απολλωνιάδος με προορισμό την Θεσσαλονίκη. Στη συνέχεια κατευθύνθηκε στη Βέροια.

Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου και τα Οθωμανικά Λουτρά στην Απολλωνία

Οθωμανικά Λουτρά Απολλωνίας

Γύρω από τη θέση “Το βήμα του Αποστόλου Παύλου στην Απολλωνία” υπάρχουν υπολείμματα από Οθωμανικά Λουτρά, που μέχρι σήμερα δεν είναι πλήρως ερευνημένα.

Σύμφωνα με το Κοράνι, ο καθαρισμός του σώματος με τρεχούμενο νερό εξαλείφει τα αμαρτήματα του σώματος. Έτσι, η λούση ως μέρος της μουσουλμανικής θρησκείας και κουλτούρας και κατ’ επέκταση, ο θεσμός των λουτρών ήταν, κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, βασικό στοιχείο του ισλαμικού κόσμου.

Η δόμηση των λουτρών αποτελείται από ένα χάνι, ένα τζαμί με αρχαίο δομικό υλικό σε δεύτερη χρήση, μέρος οχυρωματικής περίφραξης τείχους και λίγο μακρύτερα το λουτρό.

Κοντά στο τελευταίο, νοτιοδυτικά, υπάρχουν και άλλα υπολείμματα δομικών υλικών και τοιχοποιίας.

Το Βήμα του Αποστόλου Παύλου και τα Οθωμανικά Λουτρά στην Απολλωνία

Λίγες δεκάδες μέτρα μακρύτερα από το λουτρό, δίπλα στο βράχο «Βήμα του Αποστόλου Παύλου», υπάρχει κοίτη ξεροπόταμου, όπου εμφανίζεται νερό στη διάρκεια της χειμερινής περιόδου.

Η τοποθεσία, όπου βρίσκονται τα μνημεία, δεν είναι μακριά από την αρχαία Εγνατία οδό.

Δεν αποκλείεται να χτίστηκε το συγκρότημα, που περιλαμβάνει το χάνι, το τζαμί και το λουτρό, σκόπιμα κοντά σ’ αυτήν.

Η άποψη αυτή αποτελεί υπόθεση, που βασίζεται σε ενδείξεις, αλλά φαίνεται λογική. Δεν μπορεί όμως ακόμη να αποδειχτεί, όσο δεν έχουν γίνει λεπτομερείς ανιχνεύσεις, αρχαιολογικές έρευνες και επαρκείς έρευνες σε γραπτές πηγές.

Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες, δίπλα στο χάνι υπήρχε παλιός δρόμος.

Υποθέτουμε ότι ίσως ήταν κάποια δευτερεύουσα οδός προς την Εγνατία.

Υπάρχουν επίσης υπολείμματα από έναν παλιό δρόμο, λίγο μακρύτερα από το σημείο που βρίσκονται τα μνημεία, για τον οποίο υπάρχουν αρκετές πιθανότητες να ταυτίζεται με την Εγνατία.

Φαίνεται ότι η σημερινή Απολλωνία (επί τουρκοκρατίας Παζαρούδι ή Παζαρούδα ή Παζαργιά ή Παζαρκιά), πολύ κοντά στην Αρχαία Απολλωνία, ήταν ψαροχώρι, ενώ παλιότερα, κατά τη βυζαντινή περίοδο, ίσως ήταν επίνειο ή σκάλα της αρχαίας πόλης.

Η Απολλωνία της Βόλβης εμφανίζεται δίπλα στην Εγνατία οδό ήδη στην εποχή του Φιλίππου του Α’.

Καταστράφηκε τον 5ο ή 6ο αιώνα, πριν από τον Ιουστινιανό. Αργότερα ξαναεμφανίζεται στον πρώτο καιρό της οθωμανικής κυριαρχίας.

Μέχρι το 1928 ήταν γνωστή ως Παζαρούδα ή Παζαργιά και ανήκε στο Ναχιγιέ Παζαργιά.

Λίγα χιλιόμετρα ανατολικότερα υπάρχουν τα ερείπια της αρχαίας Απολλωνίας. Δεν είναι απίθανο να ήταν κάποτε η περιοχή της σημερινής Απολλωνίας κάτι σαν επίνειο ή τόπος αναψυχής κοντά στη λίμνη, μιας που η τελευταία φημιζόταν πάντα για τα φυσικά της προσόντα, όπως τα πολλά ψάρια και τα ιαματικά νερά στις όχθες της.

Το λουτρό περιλαμβάνει τους ακόλουθους χώρους (αναφέρονται με τη σειρά που είναι τοποθετημένοι παραθετικά αρχίζοντας από την είσοδο).

Δροσερό χώρο, το χλιαρό χώρο, τους υγρούς χώρους, το ζεστό χώρο, το μικρό χώρο ατομικής χρήσης, τη δεξαμενή νερού και τέλος το χώρο για την προστασία και την τροφοδοσία της εστίας.

Δροσερό χώρο (sadrvan) τον αντίστοιχο με το apodyterium, που σώζεται σε ερείπια (μόνο κάτω μέρος τοίχων), το χλιαρό χώρο (kapaluk), που αντιστοιχεί στο tepidarium, τους υγρούς χώρους, το ζεστό χώρο (mejdan) αντίστοιχο του caldarium, το μικρό χώρο ατομικής χρήσης (trashana, αντίστοιχο του depilatorium), τη δεξαμενή νερού (hazna) και τέλος το χώρο για την προστασία και την τροφοδοσία της εστίας (kulhan) αντίστοιχο του praefurnium.

Δίπλα στη χάζνα υπάρχει γεράνι για την προσαγωγή νερού και μπροστά στο χώρο του σιντριβανιού, όπου ήταν και η κυρία είσοδος, θα υπήρχε προστώο πιθανότατα ανοιχτό.

Το λουτρό της Απολλωνίας ήταν κτίριο επίμηκες με περίγραμμα κάτοψης ορθογώνιο παραλληλόγραμμο και τους λειτουργικούς του χώρους διαταγμένους παραθετικά και καλυμμένους, ανάλογα με το μέγεθος τους, με αντίστοιχους τρούλους ή θόλους. Το κτίριο είναι αυστηρά συμμετρικό εκτός από το τμήμα των χώρων υγιεινής, που εξέχει από τον κύριο όγκο του κτιρίου.

πηγή wind-up.gr


ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Παναγία η Ελεούσα: Το «κρυμμένο» παρεκκλήσι στον πιο κεντρικό δρόμο της Θεσσαλονίκης

23/08/25 8:24 μμ

Παναγία η Ελεούσα: Το «κρυμμένο» παρεκκλήσι στον πιο κεντρικό δρόμο της Θεσσαλονίκης

Σύκα: Πώς ωφελούν την υγεία, πόσες θερμίδες έχουν αλλά και τι να προσέχετε

23/08/25 8:20 μμ

Σύκα: Πώς ωφελούν την υγεία, πόσες θερμίδες έχουν αλλά και τι να προσέχετε

Θεσσαλονίκη: Συνελήφθη ένας άνδρας για τη φωτιά στον Χορτιάτη - Του επιβλήθηκε πρόστιμο 4.331 ευρώ

23/08/25 8:16 μμ

Θεσσαλονίκη: Συνελήφθη ένας άνδρας για τη φωτιά στον Χορτιάτη – Του επιβλήθηκε πρόστιμο 4.331 ευρώ

Γιώργος Μαζωνάκης: “Σαββατογενική, Σαββατογεννημένος, Σαββατοκύριακο” – Νέο μήνυμα μέσα από το σπίτι του

23/08/25 8:09 μμ

Το νέο μήνυμα του Γιώργου Μαζωνάκη μέσα από το σπίτι του: «Σαββατογενική, Σαββατογεννημένος, Σαββατοκύριακο» 

Βόλος: “Καλά της έκανα, αυτό της άξιζε” – Συγκλονίζουν τα πρώτα λόγια του 40χρονου συζυγοκτόνου

23/08/25 8:02 μμ

Βόλος: “Καλά της έκανα, αυτό της άξιζε” – Συγκλονίζουν τα πρώτα λόγια του 40χρονου συζυγοκτόνου

Παξοί: Προθεσμία για να απολογηθούν τη Δευτέρα πήραν οι συγγενείς της 4χρονης που πνίγηκε σε πισίνα

23/08/25 7:07 μμ

Παξοί: Προθεσμία για να απολογηθούν τη Δευτέρα πήραν οι συγγενείς της 4χρονης που πνίγηκε σε πισίνα

Βόλος: Συνελήφθη ο 40χρονος που σκότωσε τη σύζυγό του

23/08/25 7:23 μμ

Βόλος: Συνελήφθη ο 40χρονος που σκότωσε τη σύζυγό του – video

Χαλκιδική: Βαρύς τραυματισμός 30χρονου σε τροχαίο στη Νικήτη-Ακρωτηριάστηκε το κάτω άκρο του

23/08/25 7:28 μμ

Χαλκιδική: Βαρύς τραυματισμός 30χρονου σε τροχαίο στη Νικήτη-Ακρωτηριάστηκε το κάτω άκρο του

Έφυγε από τη ζωή ο Γ. Αγοραστάκης, πρόεδρος του Παγκρήτιου Συλλόγου Φίλων Μίκη Θεοδωράκη

23/08/25 7:33 μμ

Έφυγε από τη ζωή ο Γ. Αγοραστάκης, πρόεδρος του Παγκρήτιου Συλλόγου Φίλων Μίκη Θεοδωράκη

ΥΠΑΑΤ: Δραστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων - Aνησυχία για έκρηξη των κρουσμάτων

23/08/25 7:37 μμ

ΥΠΑΑΤ: Δραστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ευλογιάς των αιγοπροβάτων – Aνησυχία για έκρηξη των κρουσμάτων

Συνελήφθη μέλος συμμορίας που διέπραττε συστηματικά διαρρήξεις σε τουριστικά καταλύματα στη Νάξο

23/08/25 7:43 μμ

Συνελήφθη μέλος συμμορίας που διέπραττε συστηματικά διαρρήξεις σε τουριστικά καταλύματα στη Νάξο

Χατζηβασιλείου στα Παραπολιτικά: Η ειρήνη στην Ουκρανία προϋποθέτει εγγυήσεις ασφαλείας

23/08/25 7:49 μμ

Χατζηβασιλείου στα Παραπολιτικά: Η ειρήνη στην Ουκρανία προϋποθέτει εγγυήσεις ασφαλείας