Τρίτροχα για ηλικιωμένες κυρίες και «κοπελιές» στη σκηνή, για χάρη της «ασημένιας οικονομίας»

Έξω από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στα Κόμαρα του Έβρου, το πρωί της Κυριακής, βρίσκονται παρκαρισμένα τέσσερα – πέντε ηλεκτρικά τρίτροχα μηχανάκια.

Οι οδηγοί τους, ηλικιωμένες γυναίκες στην πλειοψηφία, παρακολουθούν τη Θεία Λειτουργία και μόλις αυτή τελειώσει παίρνουν και πάλι τα μικρά οχήματά τους για να γυρίσουν στο σπίτι. Εκεί θα τα βάλουν στην πρίζα για να τα φορτίσουν με ρεύμα, ώστε να είναι έτοιμα να τις εξυπηρετήσουν για τα ψώνια ή για οποιεσδήποτε άλλες δραστηριότητες τα χρειαστούν.

«Το όχημα αυτό με διευκολύνει γιατί με πονάνε τα πόδια και δυσκολεύομαι στο περπάτημα» λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η Θεοπούλα Κιοσσέ, που μπορεί να έχει περάσει τα ογδόντα, αλλά είναι ιδιαίτερα δραστήρια και χρησιμοποιεί το ηλεκτρικό μηχανάκι για τις μετακινήσεις και τις δουλειές της. «Πηγαίνω με το μηχανάκι για ψώνια, ή στα μνήματα ή στην εκκλησία και εκεί έρχονται και άλλες κυρίες με τα δικά τους μηχανάκια. Το καλό είναι ότι το χωριό είναι επίπεδο και οι δρόμοι είναι καλοί. Αυτό μας βοηθάει πολύ. Δεν είναι τυχαίο ότι τα ηλεκτρικά αυτά οχήματα τα χρησιμοποιούν αρκετοί άνθρωποι εδώ και πέντε με έξι χρόνια στο χωριό» σημειώνει η κ. Κιοσσέ. Όπως αναφέρει, το δικό της μηχανάκι, της το πήρε δώρο η κόρη της. «Μόλις μου το φέρανε, ανέβηκα και δεν μου φάνηκε τόσο δύσκολο. Τώρα πια κινούμαι εύκολα με αυτό» προσθέτει.

Η ίδια δηλώνει, άλλωστε, πως την ευχαριστεί πολύ το γεγονός ότι ζει στο χωριό το καλοκαίρι, στο σπίτι της, με τα λουλούδια και την πρασινάδα. Τον χειμώνα πάλι επιστρέφει στην Αλεξανδρούπολη και μένει εκεί.

Στη θεατρική ομάδα

Αρκετά πιο μακριά, στην Αθήνα, το 2021 και εν μέσω πανδημίας, η Πηνελόπη Κυρίτση εντάχθηκε «με δάφνες», όπως λέει, στη θεατρική ομάδα που δημιούργησε ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός «People Behind». Στο πλαίσιο προγραμμάτων για την ενδυνάμωση και την ενεργοποίηση ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας, η κ. Κυρίτση, «μαζί με άλλες δέκα κοπελιές», όπως λέει χαριτολογώντας, μυήθηκε στο θέατρο της επινόησης, μέσω του οποίου οι συμμετέχουσες στην ομάδα δημιούργησαν χαρακτήρες με βάση μια φράση ή μια εικόνα και τους υποδύθηκαν.

«Όλο αυτό εμπεριέχει πολύ αυτοσχεδιασμό και βγαίνει πηγαία. Έτσι φτιάξαμε ένα θεατρικό έργο. Κάθε μία έστελνε ένα βίντεο από το σπίτι της. Ακολούθησε το μοντάζ και το αποτέλεσμα ήταν ιδιαίτερα δημιουργικό» αναφέρει. Βέβαια η θεατρική ομάδα δεν ήταν η μοναδική ενασχόληση της κ. Κυρίτση, αφού η ίδια παρακολούθησε ακόμη προγράμματα με αντικείμενο την ιστορία της τέχνης, την αρχαία τραγωδία, τη φιλοσοφία, την ψυχολογία και την έμφυλη βία.

Παραδείγματα ασημένιας οικονομίας

Τα ηλεκτρικά τρίτροχα στα Κόμαρα και οι ομάδες ενδυνάμωσης και ενεργοποίησης είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα προϊόντων και υπηρεσιών, αντίστοιχα, που απευθύνονται σε ανθρώπους μιας συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας ή απλώς χρησιμοποιούνται από αυτούς. Για την οικονομική δραστηριότητα, άλλωστε, που αναπτύσσεται γύρω από αυτούς τους ανθρώπους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καθιερώσει τον όρο «ασημένια οικονομία» (silver economy). Ο όρος περιλαμβάνει ένα πεδίο αρκετά ευρύ και εξελισσόμενο που προκύπτει από την αύξηση του μέσου όρου ζωής των ανθρώπων, την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης και την ανάγκη για ευζωία των ηλικιωμένων, υγιή και ενεργό γήρανση. Προϊόντα και υπηρεσίες έρχονται, παράλληλα, να καλύψουν κενά που διαπιστώνονται στην καθημερινότητα αυτών των ανθρώπων.

«Είχαμε στην οικογένειά μου ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας και βλέπαμε ότι μετά την συνταξιοδότηση δεν είχαν πολλές επιλογές ενεργοποίησης» εξηγεί στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η Μαρία Αστερίου, η οποία μαζί με την Μαρία Ηλιοπούλου δημιούργησε το 2017 το «People Behind», και στο πλαίσιο αυτό, το πανεπιστήμιο τρίτης ηλικίας. «Ειδικά αυτό, το αγαπούν πολύ όλοι οι ωφελούμενοι» σημειώνει ενώ και η κ. Πηνελόπη δηλώνει «ερωτευμένη» με τον οργανισμό.

Πολλές τελικά οι δυνατότητες

«Έχω αρκετό ελεύθερο χρόνο και μπορώ να ασχοληθώ με αυτό μου που αρέσει. Βέβαια, πολλοί το λένε αυτό αλλά όταν έρθει η ώρα της σύνταξης μόνο οι τρεις στους δέκα το κάνουν. Άλλοι έχουν εγγόνια και όπως είναι φυσικό ασχολούνται με αυτά, άλλοι όμως κάθονται στον καναπέ. Δεν ξέρω τι είναι αυτό που τους καθηλώνει, αλλά έτσι απαξιώνουν την ίδια τους τη ζωή» σημειώνει η κ. Κυρίτση. Αναφέρει, μεταξύ άλλων, μια σειρά από επιλογές, όπως το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο στο οποίο είναι η ίδια εθελόντρια, το τμήμα Μάθησης του Πανεπιστημίου Κρήτης, το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο που είναι δωρεάν για άτομα άνω των 70, εθελοντικές οργανώσεις και πολλά ακόμη προγράμματα που παρέχονται διαδικτυακά και μη και προσφέρουν πολλές δυνατότητες.

Η λίστα με προϊόντα και υπηρεσίες για ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας θα μπορούσε συνολικά να περιλαμβάνει από ρομπότ – οικιακούς βοηθούς, έξυπνες φορητές συσκευές που βοηθούν στην ανεξάρτητη διαβίωση και οχήματα χωρίς οδηγό μέχρι πακέτα ιατρικού τουρισμού, ενεργού άθλησης, κηπουρικής και άλλα.

Ασημένια οικονομία και επιχειρηματική δράση

Μια ακόμη περίπτωση δραστηριοποίησης ανθρώπων που έχουν συνταξιοδοτηθεί αλλά διαθέτουν ελεύθερο χρόνο και ένα τεράστιο απόθεμα γνώσεων και εμπειρίας προτείνει ο σύμβουλος – σήμερα – ευρεσιτεχνιών τεχνητής νοημοσύνης και συνιδρυτής της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Mind the Minds, Γιάννης Σκουληκάρης. Αυτή είναι η επιχειρηματική δράση και ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του χαρακτηριστικό παράδειγμά της καθώς, όντας ο ίδιος συνταξιούχος, βρίσκεται σε επαφή με φορείς και εταιρείες με σκοπό την υποστήριξη νέων εφευρετών που δεν έχουν άλλη υποστηρικτική δομή. Παράλληλα, από το 2020 έχει ιδρύσει και διευθύνει τον όμιλο εταιρειών με την επωνυμία PatentMind.

Μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ για την ασημένια οικονομία, δηλώνει ότι προτιμά τον όρο «οικονομία των γκριζομάλληδων» και σημειώνει ότι «θα ήταν ευχής έργο να δοθεί η δυνατότητα σε ανθρώπους με τεράστια εμπειρία και έφεση να συνεχίσουν να εργάζονται, ενδεχομένως με ένα άλλο καθεστώς, διαφορετικό από εκείνο της εξαρτημένης εργασίας, ώστε να μπορούν να είναι ελεύθεροι επαγγελματίες με κίνητρα τέτοια που θα διευκολύνουν τη δημιουργία εταιρειών από αυτούς».

Τέτοιου είδους κίνητρα, όπως αναφέρει, θα μπορούσαν να είναι η απαλλαγή από την υποχρέωση πληρωμής ασφαλιστικών εισφορών, η διευκόλυνση συμμετοχής σε δημόσιους διαγωνισμούς, η μείωση της γραφειοκρατίας, κ.α.

Διαμεσολαβητές ή καθηγητές

«Υπάρχουν, επίσης, πολλοί άνθρωποι που ασχολούνται με σημαντικά πράγματα και μετά τη συνταξιοδότηση» λέει ο κ. Σκουληκάρης και αναφέρει πρώην συνάδελφό του στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας στη Χάγη, που έχει πιστοποιηθεί ως διαμεσολαβητής, και έχοντας πια την αποδοχή της κοινότητας στην οποία ζει, βοηθά στην επίλυση διενέξεων και αντιπαραθέσεων, σε μια μορφή κοινωνικής προσφοράς που βασίζεται στην αξία που έχει από μόνη της η ειρηνική συνύπαρξη των ανθρώπων. Σημειώνει, ακόμη, ότι υπάρχουν παραδείγματα ανθρώπων που επιλέγουν να προσφέρουν μαθήματα χειρισμού υπολογιστών και διαδικτύου σε ηλικιωμένους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μελέτη που διενεργήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2018, προβλέπει ότι ως το 2025, ο πληθυσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ηλικίας άνω των 50 ετών θα ξεπερνά τα 222 εκατομμύρια. Σε αυτό το πλαίσιο, διατυπώνονται συστάσεις για μελλοντικές πολιτικές που θα υποστηρίζουν την υγιή γήρανση, την ψηφιακή επανάσταση στην υγεία και τη φροντίδα, τη συμμετοχή μεγαλύτερων ανθρώπων στην αγορά εργασίας και τη καινοτομία σε προϊόντα και υπηρεσίες για την ανεξάρτητη διαβίωση των ηλικιωμένων.

Σύμφωνα με τον κ. Σκουληκάρη, «αυτή είναι μια μεγάλη ευκαιρία και για την Ελλάδα, να αναλάβει πρωτοβουλίες και να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματά της και προς αυτή την κατεύθυνση».