Βαρόμετρο Βόρειας Ελλάδας: Αντέχει η ΝΔ παρά τη δυσαρέσκεια
Date:
Καθαρή υπεροχή της Νέας Δημοκρατίας έναντι του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, παρά την κυβερνητική φθορά η οποία αντανακλά και στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, καταγράφει το ετήσιο Βαρόμετρο το οποίο διενεργείται στις τέσσερις περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας.
Σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ευρήματα ένα χρόνο πριν, το κυβερνών κόμμα εμφανίζει φθορά την οποία, ωστόσο, αδυνατεί να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Το Βαρόμετρο της Βόρειας Ελλάδας είναι μία έρευνα των τάσεων και στάσεων της κοινής γνώμης, πάνω σε συγκεκριμένους θεματικούς άξονες όπως το γενικό πολιτικό και κοινωνικό κλίμα, την αξιολόγηση των θεσμικών – πολιτικών οργανισμών και προσώπων, την καταγραφή – αξιολόγηση των κύριων προβλημάτων και προτεραιοτήτων και την αποτύπωση των πολιτικών τάσεων της περιόδου σε Κεντρικό και Περιφερειακό επίπεδο.
Η έρευνα διεξήχθη από την εταιρεία Palmos Analysis για λογαριασμό της Populus (Strategy and Insights) και τα ευρήματά της παρουσιάζει σήμερα η «Μακεδονία της Κυριακής». Έγινε το διάστημα 14 έως 19 Ιουνίου, σε δείγμα 2.061 άνδρες και γυναίκες, ηλικίας άνω των 17 ετών, με αναλογική κατανομή στις περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου.
Άγχος και φόβος
Η έρευνα διεξήχθη σε μία συγκυρία όπου τα κυρίαρχα γεγονότα τροφοδοτούν αρνητικά συναισθήματα στους πολίτες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο ερώτημα «Ποια συναισθήματα περιγράφουν καλύτερα την τρέχουσα συναισθηματική σας κατάσταση;», στις πρώτες θέσεις βρίσκονται η αβεβαιότητα με 48% (+12% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021), το άγχος με 38% (+9% από το 2021), η απογοήτευση με 33% (+11% από το 2021), η απαισιοδοξία με 27% (+11% από το 2021), ο θυμός με 25% (+5% από το 2021) και ο φόβος με 20% (+6% από το 2021). Αντιθέτως, όπως είναι λογικό, παρατηρείται σημαντική υποχώρηση των θετικών συναισθημάτων. Η αισιοδοξία μετράται τώρα στο 21% (-5% από το 2021) και η ελπίδα στο 19% (-7% από το 2021).
Κόστος για την κυβέρνηση…
Το κλίμα αυτό αντανακλά στην κυβέρνηση. Συγκεκριμένα, στο ερώτημα «Αυτή τη στιγμή θα λέγατε ότι, γενικά, τα πράγματα κινούνται προς τη σωστή ή προς τη λάθος κατεύθυνση;», περισσότεροι από τους μισούς, ποσοστό 54% λένε προς τη λάθος κατεύθυνση (+11% σε σχέση με το 2021), ενώ μόλις το 30% (από το 38% το 2021), βλέπει να κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Περισσότερο απαισιόδοξοι εμφανίζονται οι νέοι ηλικίας 17-34 ετών και οι ψηφοφόροι των κομμάτων της αντιπολίτευσης (ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ 75%, ΜέΡΑ25 80%, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ 57%), αλλά και το 29% των ψηφοφόρων της ΝΔ, σε αντίθεση με το 54% των γαλάζιων ψηφοφόρων που βλέπουν πως τα πράγματα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση.
…και για τον ΣΥΡΙΖΑ
Πάντως, το γενικότερο αρνητικό κλίμα φαίνεται πως επηρεάζει και την αξιωματική αντιπολίτευση. Είναι ενδεικτικό ότι στο ερώτημα «Πόσο ικανοποιημένος/η θα λέγατε ότι είστε από την αξιωματική αντιπολίτευση;» θετικά απαντά μόλις το 14% (-3% σε σχέση με το 2021) και αρνητικά το 84% (+3% σε σχέση με το 2021). Τα αντίστοιχα ποσοστά για τη ΝΔ είναι 33% (-8% από το 2021) και 67% (+8% από το 2021). Η κυβέρνηση χωλαίνει σημαντικά στις μικρές ηλικίες 17-34 (ικανοποίηση 19%), ενώ στους άνω των 65 βρίσκεται στο 51%. Πάντως, έξι στους δέκα ψηφοφόρους της (61%) αισθάνονται ικανοποιημένοι.
Ο υψηλότερος βαθμός ικανοποίησης για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι στις μικρότερες ηλικίες 17-34, ωστόσο είναι χαμηλός (19%), αλλά είναι χειρότερα τα πράγματα για τους άνω των 35 (από 9% έως 15%). Όσον αφορά τους ψηφοφόρους του ικανοποίηση δηλώνει το 28%.
Πρώτος αλλά με φθορά ο Κ. Μητσοτάκης
Ως προς τις δημοφιλίες των πολιτικών αρχηγών ο πρωθυπουργός καταγράφει για πρώτη φορά αρνητικό ισοζύγιο με τις αρνητικές γνώμες να υπερτερούν των θετικών. Ωστόσο, εξακολουθεί να προηγείται του Αλέξη Τσίπρα. Ειδικότερα, θετική και μάλλον θετική γνώμη για τον Κυριάκο Μητσοτάκη έχει το 36% (-8% σε σχέση με το 2021) και αρνητική και μάλλον αρνητική το 49% (+10% από το 2021). Τα αντίστοιχα ποσοστά για τον Αλέξη Τσίπρα είναι 26% (+4% από το 2021) και 57% (+2% από το 2021). Οριακά θετικό είναι το ισοζύγιο και για τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκο Ανδρουλάκη για τον οποίο θετική γνώμη έχει το 29% και αρνητική το 27% (ο κ. Ανδρουλάκης μετρήθηκε για πρώτη φορά).
Το Βαρόμετρο κατέγραψε και τη δημοφιλία τριών πολιτικών της διεθνούς σκηνής οι οποίοι λόγω της συγκυρίας βρίσκονται στο προσκήνιο. Περισσότερες θετικές γνώμες συγκεντρώνει ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, 52% έναντι 21% αρνητικών, απόρροια προφανώς του πολύ καλού επιπέδου των ελληνογαλλικών σχέσεων. Αντιθέτως, για τους δύο πρωταγωνιστές του πολέμου στην Ουκρανία το ισοζύγιο είναι αρνητικό. Περισσότερο για τον Βλαντίμιρ Πούτιν (61% αρνητικές γνώμες από 30% το 2021 και 21% θετικές από 32% πέρυσι) και λιγότερο για τον Τζο Μπάιντεν (48% αρνητικές γνώμες από 20% το 2021 και 24% θετικές από 42% πέρυσι).
Ανησυχία για Τουρκία
Σημαντική δημοσκοπική ανάσα προσφέρουν στην κυβέρνηση οι χειρισμοί της στις σχέσεις με την Τουρκία. Συγκεκριμένα, σχεδόν ένας στους δύο, ποσοστό 49% κρίνουν θετικούς και μάλλον θετικούς τους κυβερνητικούς χειρισμούς στα ελληνοτουρκικά ενώ το 40% τους κρίνει αρνητικά και μάλλον αρνητικά. Θετική γνώμη για τους κυβερνητικούς χειρισμούς έχει το 78% των ψηφοφόρων της ΝΔ, αλλά και το 32% αυτών του ΣΥΡΙΖΑ, όπως και το 56% του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Όσον αφορά την περιφερειακή κατανομή, υψηλότερα ποσοστά αποδοχής των κυβερνητικών χειρισμών συναντώνται στην ακριτική περιφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (58%) η οποία δέχεται και τις μεγαλύτερες πιέσεις καθώς συνορεύει με την γείτονα.
Απόλυτα μοιρασμένοι είναι οι πολίτες όσον αφορά το ενδεχόμενο πιθανής ένοπλης εμπλοκής με την Τουρκία. Το 47% θεωρεί ένα τέτοιο σενάριο πιθανό, ενώ ένα επίσης 47% το θεωρεί απίθανο.
Ανεπαρκή τα μέτρα
Ανικανοποίητοι εμφανίζονται οι πολίτες από τα μέτρα τα οποία έχει λάβει έως τώρα η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους. Ειδικότερα, στο ερώτημα, πως κρίνουν τα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους (καύσιμα, φυσικό αέριο, ηλεκτρικό ρεύμα), το 72% τα χαρακτηρίζει ανεπαρκή, θεωρώντας ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να κάνει κάτι περισσότερο, άλλο ένα 16% τα θεωρεί επίσης ανεπαρκή αλλά δηλώνει ότι δεν υπάρχει δυνατότητα να δοθούν περισσότερα, ενώ μόνον το 10% δηλώνει ότι είναι επαρκή. Η μεγαλύτερη δυσαρέσκεια, άνω του 80%, συναντάται στην ηλικιακή ομάδα 25-44 ετών, στο 83% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, στο 77% αυτών του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, αλλά και στο 58% των ψηφοφόρων της ΝΔ.
Crash test ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ
Οι απανωτές κρίσεις των τελευταίων ετών προκαλούν ασφαλώς φθορά στο κυβερνών κόμμα, συγχρόνως όμως, φαίνεται πως καλλιεργούν και την εικόνα ότι μπορεί να χειριστεί καλύτερα αυτές τις κρίσεις, σε σύγκριση με την αξιωματική αντιπολίτευση. Από το Βαρόμετρο προκύπτει ότι η ΝΔ εμπνέει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη ως προς τη διαχείριση των σημαντικότερων τομέων διακυβέρνησης σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Συγκεκριμένα, σε έξι βασικούς τομείς ο βαθμός εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κομμάτων είναι: για τα ελληνοτουρκικά ΝΔ 44%, ΣΥΡΙΖΑ 12%, για την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας ΝΔ 38%, ΣΥΡΙΖΑ 12%, για την Παιδεία ΝΔ 35%, ΣΥΡΙΖΑ 22%, για την Υγεία ΝΔ 35%, ΣΥΡΙΖΑ 21%, για την Κοινωνική Πολιτική ΝΔ 32%, ΣΥΡΙΖΑ 23% και για την ακρίβεια ΝΔ 32%, ΣΥΡΙΖΑ 21%.
Πάντως, σε όλους αυτούς τους τομείς διακυβέρνησης υπάρχει υψηλό ποσοστό, από 35% έως 40% κατά περίπτωση, που απορρίπτουν τόσο τη ΝΔ, όσο και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Η πρόθεση ψήφου
Σε επίπεδο εκλογικής επιρροής οι συσχετισμοί δεν φαίνεται να διαφοροποιούνται σημαντικά σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Η ΝΔ διατηρεί καθαρό, διψήφιο προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ στη Βόρεια Ελλάδα, παρά τη μικρή πτώση της, ενώ ιδιαίτερα αξιόλογο στοιχείο είναι η άνοδος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.
Συγκεκριμένα, στην ερώτηση «Εάν είχαμε σήμερα βουλευτικές εκλογές, ποιο από τα παρακάτω κόμματα μάλλον θα ψηφίζατε;» η ΝΔ λαμβάνει 29% (από 31% το 2021), ο ΣΥΡΙΖΑ 17% (από 16%) και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ 12% (από 7%). Τα υπόλοιπα τρία κόμματα είναι στα περσινά ποσοστά τους, δηλαδή Ελληνική Λύση στο 5%, ΚΚΕ στο 4% και ΜέΡΑ25 στο 3%. Το ποσοστό της απροσδιόριστης ψήφου (άκυρο/λευκό, αναποφάσιστοι, δεν ψηφίζω), αν και μειώθηκε κατά 4% εντούτοις παραμένει υψηλό, στο 25%.
Όσον αφορά την εκτίμηση της εκλογικής επιρροής (με κατανομή της αδιευκρίνιστης ψήφου) η ΝΔ εκτιμάται ότι κυμαίνεται μεταξύ 37% και 41% (στις εκλογές του 2019 είχε συγκεντρώσει 41,2% στη Βόρεια Ελλάδα), ο ΣΥΡΙΖΑ από 21% έως 25% (28,9% το 2019), το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ 12,5% έως 15,5% (8,8% το 2019), η Ελληνική Λύση 6% έως 8% (4,8% το 2019), το ΚΚΕ 4% έως 6% (4,2% το 2019) και το ΜέΡΑ25 3% έως 5% (3,2% το 2019).
Η ΝΔ εμφανίζει τον υψηλότερο βαθμό συσπείρωσης, 62%, καταγράφοντας απώλειες προς τον ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ (από 7%), ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ (11%) και Ελληνική Λύση (10%).
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει συσπείρωση 49%, χάνοντας 7% προς ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, 4% προς ΝΔ και 3% προς ΚΚΕ.
Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ συσπειρώνει το 55% των ψηφοφόρων του το 2019 χάνοντας 11% προς ΣΥΡΙΖΑ, 5% προς ΝΔ και 8% προς ΚΚΕ. Ο βαθμός συσπείρωσης των υπολοίπων κομμάτων είναι 49% ΚΚΕ, 45% Ελληνική Λύση και 37% ΜέΡΑ25.
Ως προς τον άξονα Αριστερά – Δεξιά, στο χώρο του Κέντρου μεγαλύτερη επιρροή φαίνεται να έχουν η ΝΔ (25%) και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ (20%), στην κεντροδεξιά και δεξιά κυριαρχεί η ΝΔ (64% και 65% αντίστοιχα), στην κεντροαριστερά πρώτος είναι ο ΣΥΡΙΖΑ (39%) και ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ (23%), ενώ στο χώρο της αριστεράς ισχυρότερη επιρροή έχουν ο ΣΥΡΙΖΑ (36%) και το ΚΚΕ (23%).
Η ΝΔ είναι ισχυρή στους συνταξιούχους (46%) και τους ελεύθερους επαγγελματίες (32%), ο ΣΥΡΙΖΑ στους φοιτητές (29%) και στους εργαζόμενους (19%), το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ στους φοιτητές (17%) και στους ελεύθερους επαγγελματίες (15%).
Ως προς τη γεωγραφική κατανομή η ΝΔ έχει υψηλότερα ποσοστά (34%) σε Ανατολική Μακεδονία Θράκη και Δυτική Μακεδονία, ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ήπειρο (23%) και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ σε Ανατολική Μακεδονία Θράκη και Ήπειρο (14%). Ειδικότερα, όσον αφορά την Κεντρική Μακεδονία η ΝΔ συγκεντρώνει 27%, ο ΣΥΡΙΖΑ 17% και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ 11%.
Η διεξαγωγή της έρευνας συνέπεσε με μία πολύ άσχημη περίοδο για την ελληνική κοινωνία και τους πολίτες. Οι συνθήκες που διαμορφώνονται στην καθημερινότητα των πολιτών θυμίζουν καταστάσεις «τέλειας καταιγίδας»: ο πληθωρισμός κατασπαράζει τα εισοδήματα των νοικοκυριών, οι τιμές των καυσίμων κάνουν τις μετακινήσεις πανάκριβες, το αυξημένο ενεργειακό κόστος φέρνει πονοκέφαλο, ενόψει των αναγκών θέρμανσης του επερχόμενου χειμώνα, η Τουρκία απειλεί ανοικτά την κυριαρχία της χώρας μας στα νησιά του Αιγαίου και η πανδημία COVID-19 ξαναχτυπάει την πόρτα μας απειλητικά.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, δεν είναι καθόλου τυχαία η ενίσχυση συναισθημάτων όπως η αβεβαιότητα (48%, +12% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021), το άγχος (38%, +9% από το 2021), η απογοήτευση (33%, +11% από το 2021) και η απαισιοδοξία (27%, +11% από το 2021). Στον αντίποδα, συναισθήματα όπως η αισιοδοξία (21%, -5% από το 2021) και η ελπίδα (19%, -7% από το 2021), αφενός είναι μειοψηφικά στην κοινωνία και αφετέρου, εμφανίζονται αποδυναμωμένα σε σχέση με το καλοκαίρι του 2021.
Το ασφυκτικά πιεστικό περιβάλλον οδηγεί τους πολίτες και σε αρνητικές κρίσεις για την κατεύθυνση της χώρας, αλλά και σε χαμηλότερη ικανοποίηση, τόσο από την κυβέρνηση, όσο και από την αξιωματική αντιπολίτευση. Πιο συγκεκριμένα, μόλις το 30% δηλώνουν ότι η χώρα οδεύει προς τη σωστή κατεύθυνση (από 38% το 2021), ενώ το 54% (από 43% το 2021) θεωρούν πως πηγαίνουμε προς τη λάθος κατεύθυνση, ως χώρα. Η ικανοποίηση από την κυβέρνηση πέφτει στο 33% (από το 41% την ίδια περίοδο πέρυσι), αλλά και η ικανοποίηση από την αντιπολίτευση μειώνεται και παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα (16% από 19% πέρυσι). Παράλληλα, ο πρωθυπουργός χάνει 8 μονάδες από την προσωπική του δημοφιλία και έχει πλέον αρνητικό ισοζύγιο θετικών – αρνητικών γνωμών.
Για την κυβέρνηση, η ακρίβεια είναι το μεγάλο αγκάθι. 7 στους 10 ψηφοφόρους δηλώνουν ότι τα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα από την κυβέρνηση είναι ανεπαρκή και θα μπορούσαν να έχουν γίνει περισσότερα στην κατεύθυνση αυτή. Ωστόσο, οι χειρισμοί της κυβέρνησης στα Ελληνοτουρκικά τής δίνουν «ανάσες» στο εκλογικό σώμα, καθώς το 49% τους θεωρούν θετικούς/μάλλον θετικούς, έναντι 40% που τους θεωρούν αρνητικούς ή μάλλον αρνητικούς.
Στην αποτύπωση της εκλογικής επιρροής, φαίνεται ότι οι βασικοί συσχετισμοί σε επίπεδο διαφοράς ΝΔ–ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν μεταβληθεί σημαντικά σε σχέση με το 2019, ενώ σημαντική φαίνεται να είναι η ενίσχυση του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ (όπως ονομάζεται πλέον) υπό τη νέα ηγεσία του.
Το άσχημο κλίμα στην κοινωνία και η αρνητική εικόνα για την κυβέρνηση δεν αποδίδουν καρπούς στην αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία δεν πείθει ότι θα μπορούσε να χειριστεί τις καταστάσεις καλύτερα: η σύγκριση μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ σε «έξι βασικούς τομείς διακυβέρνησης» είναι σαφώς υπέρ της κυβέρνησης. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι ο «Κανένας από τους δύο» καταγράφει εντυπωσιακά ποσοστά και προηγείται στους περισσότερους τομείς, ενδεικτικό της απογοήτευσης των πολιτών.
Μία μικρή αναφορά, τέλος, στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και τον κ. Ανδρουλάκη: η σημερινή δημοσκοπική «άνοιξη» προκύπτει, την ίδια στιγμή που το 39% των πολιτών δηλώνουν ότι έχουν ουδέτερη γνώμη ή ότι δεν έχουν γνώμη για το πρόσωπό του, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για τους κ.κ. Μητσοτάκη και Τσίπρα είναι 14% και 17%.
Είναι προφανές ότι σημαντικό μέρος των πολιτών τηρεί στάση αναμονής, περιμένοντας ολοκληρωμένα δείγματα γραφής από τον νέο πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Οι προσωπικές του επιδόσεις στον τομέα αυτόν, το επόμενο διάστημα, θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό και την τελική εκλογική επίδοση του κόμματός του στην κάλπη, όποτε κι αν αυτή στηθεί.
Του Πασχάλη – Αλέξανδρου Τεμεκενίδη
Διευθυντή Ερευνών Palmos Analysis (MSc, MBA)
*Δημοσιεύθηκε στη “ΜτΚ” στις 10.07.2022
