Μοναδικό έθιμο: Ο χορός των γερόντων στην Κέρκυρα- “Δόξα να…”, με πρώτο χορευτή ιερέα
Date:
«Ο χορός των γερόντων» χορεύεται χωρίς μουσικά όργανα, χωρίς την συμμετοχή γυναικών. Τον σέρνει ο γηραιότερος ιερέας, τον ακολουθούν οι νεότεροι κληρικοί και στην συνέχεια οι λαϊκοί, κατά ηλικία, με τελευταίο τον νεότερο.
Ένα μοναδικό έθιμο, με τελετουργικό που παραπέμπει στην αρχαιότητα, είναι «ο χορός των γερόντων», που κάθε χρόνο αναβιώνει την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, την Κυριακή της Τυροφάγου κατά την Εκκλησία, σε δύο χωριά του Δήμου Βόρειας Κέρκυρας.
Μπορεί στην πόλη της Κέρκυρας, η Αποκριά να έχει βενετσιάνικο χρώμα, όμως στα χωριά Επίσκεψη και Νυμφές, η μέρα έχει το δικό της παραδοσιακό χρώμα και δεν είναι λίγοι εκείνοι που επιλέγουν να το ζήσουν.
«Ο χορός των γερόντων» χορεύεται χωρίς μουσικά όργανα, χωρίς την συμμετοχή γυναικών. Τον σέρνει ο γηραιότερος ιερέας, τον ακολουθούν οι νεότεροι κληρικοί και στην συνέχεια οι λαϊκοί, κατά ηλικία, με τελευταίο τον νεότερο.
Το έθιμο τηρείται μετά τον εσπερινό της συγχώρεσης, στις 5 το απόγευμα. Στο χωριό Επίσκεψη χορεύεται στο προαύλιο της εκκλησίας του Αγίου Βασιλείου, ενώ στις Νυμφές, μέσα στον ιερό ναό του Αγίου Κωνσταντίνου.
Λίγο πριν από τον χορό, αμέσως μετά το εσπερινό της συγχώρεσης και της αγάπης, όλοι ανταλλάσουν φιλιά και αγκαλιάζονται.
Ο πρωτοχορευτής ιερέας τραγουδάει τον πρώτο στίχο και επαναλαμβάνουν οι υπόλοιποι. Ο χορός είναι αργός, δοξαστικός στον Τριαδικό Θεό, την Παναγία αλλά και τους 12 Αποστόλους. Οι στίχοι του μοιάζουν με ψαλμό, κάνουν λόγο για έναν επουράνιο χορό .
Οι ντόπιοι αποκαλούν το έθιμο, «Δόξα να ..», σύμφωνα με τον πρώτο στίχο, ο οποίος αποδίδει τιμή στον Θεό, που χαρίζει στον κόσμο κάθε καινούργια μέρα.
Οι τελευταίοι στίχοι έχουν άμεση σχέση με τον εσπερινό της συγχώρεσης. Ο ιερέας που σέρνει τον χορό προτρέπει όλους να αγαπούν, να κάνουν ελεημοσύνη, να έχουν μία σωστή ζωή.
Τότε, οι χορευτές δένουν σφιχτά τα χέρια, χτυπάνε τα πόδια και πηδάνε ψηλά , ενώ εύχονται να ξανασυναντηθούν, να ξαναχορέψουν « με υγεία», την επόμενη χρονιά.
Ο επίτροπος του ιερού ναού του Αγίου Βασιλείου της Επίσκεψης Σταμάτης Δένδιας, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για το έθιμο, λέει χαρακτηριστικά:
«Δεν ξέρουμε πότε ακριβώς ξεκίνησε. Κατά παράδοση, εμείς το συνεχίζουμε. Δίνουμε συνέχεια κάθε χρόνο. Μεταλαμπαδεύουμε το χορό κι εμείς, στα παιδιά μας». Ο επίτροπος μάς μεταφέρει τη δική του παιδική μνήμη, σχετικά με το έθιμο και την τελετουργία του τις παλαιότερες εποχές. Όπως λέει, πριν από δεκαετίες, όταν το χωριό είχε δύο ενορίες, ο εσπερινός της συγχώρεσης γινόταν και στους δύο ιερούς ναούς. Αμέσως μετά, όλοι μαζεύονταν στο προαύλιο του Αγίου Βασιλείου, όπου είναι και η πλατεία του χωριού, ο «φόρος» όπως την αποκαλούν, αντάλλασσαν φιλιά και αμέσως μετά, ξεκινούσε ο χορός, με πρώτο χορευτή τον γηραιότερο ιερέα.
Ο 96χρονος Ντίνος Μιχαλάκης θα χορέψει και φέτος! Διηγείται, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, πως από μικρό παιδί θυμάται τον εαυτό του κάθε «Στρινές», όπως αποκαλούν στα χωριά της Κέρκυρας την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, να χορεύει το «Δόξα να…». Το έμαθε από τον πατέρα του και τον παππού του.
Ο κ. Μιχαλάκης θυμάται και μας μεταφέρει, ότι μέχρι πριν από 50 χρόνια, το έθιμο είχε και συνέχεια. Μετά «τον χορό των γερόντων», ακολουθούσε ο «χορός των γραιών». Με την συνοδεία μουσικών οργάνων, οι γυναίκες του χωριού, ντυμένες με τις τοπικές ενδυμασίες, οι περισσότερες από τις οποίες ποτέ δεν τις είχαν αποχωριστεί, γιατί ήταν το καθημερινό τους ρούχο, χόρευαν έναν συρτό παραδοσιακό χορό. Πρώτη χορεύτρια ήταν η πρεσβυτέρα, με τις άλλες γυναίκες να την ακολουθούν, κατά ηλικία.
Οι στίχοι του «Δόξα να…», είναι γνωστοί και σε άλλα χωριά στην Βόρεια Κέρκυρα, ωστόσο με χορό συνοδεύονται, μόνο στην Επίσκεψη και τις Νυμφές.
Η ημέρα έχει την δική της γαστρονομία. Το τραπέζι θα στρωθεί με την τιμητική τους να έχουν η τυρόπιτα, η μπακαλιαρόπιτα και βεβαίως το ντόπιο κρασί.
Οι Νυμφές και η Επίσκεψη είναι δύο όμορφα κεφαλοχώρια της Βόρειας Κέρκυρας, που περιβάλλονται από ελαιώνες, με έντονο το παραδοσιακό στοιχείο στην αρχιτεκτονική τους. Η Επίσκεψη, αμφιθεατρικά χτισμένη, είναι ένα «μπαλκόνι», με θέα το Β. Ιόνιο, την Αδριατική και τα Διαπόντια Νησιά. Οι Νυμφές, βρίσκονται μέσα στην βλάστηση και τα τρεχούμενα νερά. Εκεί, κατά την μυθολογία λούζονταν οι Νύμφες που έδωσαν και το όνομα τους στο χωριό.
