Χαλκιδική: Η τελετή του Κομφούκιου θα αναβιώσει στη γενέτειρα του Αριστοτέλη

Είναι 8.30 το βράδυ και σε λίγα λεπτά ο ήλιος θα δύσει πάνω από το Αιγαίο. Για λίγο ακόμα όμως οι ακτίνες του θα φωτίζουν τη θάλασσα, τις αρχαίες πέτρες και τους 22 ανθρώπους που στέκονται ακίνητοι στο κέντρο του αρχαιολογικού χώρου των αρχαίων Σταγείρων, έχοντας διανύσει περίπου 8000 χιλιόμετρα για να βρεθούν εκεί.

Ντυμένοι με κόκκινους χιτώνες με μωβ ταινίες και περίτεχνα κεντήματα, ακούν αμίλητοι τον ήχο του «tanggu», του τεράστιου τελετουργικού τυμπάνου, που έχει μεταφερθεί στη Χαλκιδική από το μακρινό Τσουφού της Κίνας. Σε λίγο και ενώ το σκοτάδι έχει αρχίσει να πέφτει και η νύχτα ετοιμάζει ένα σχεδόν γεμάτο φεγγάρι, ένας από τους 22 κάνει λίγα βήματα μπροστά και αρχίζει να απαγγέλλει με φωνή στεντόρεια και σχεδόν λυγμική ένα απόσπασμα από τις διδασκαλίες του Κομφούκιου. Οι περίπου 300 παριστάμενοι στον χώρο, που τηρούν απόλυτη σιγή, δεν καταλαβαίνουν τη γλώσσα. Παρόλα αυτά νιώθουν συγκίνηση. Η εικόνα αυτή μπορεί να εμπνέεται από το παρελθόν και τις διδασκαλίες του μεγαλύτερου διανοητή της Κίνας, αλλά προέρχεται από το μέλλον και συγκεκριμένα από μια αναπαράσταση τελετής, που θα πραγματοποιηθεί στις 20 Ιουλίου στη γενέτειρα του Αριστοτέλη στα αρχαία Στάγειρα και θα επαναληφθεί μια ημέρα αργότερα, υπό το φως της πανσελήνου, στο ανοιχτό θέατρο των Νέων Ρόδων, που αγναντεύει το Άγιο Όρος.

Η Μαρία Πάππα, σύμβουλος Τουρισμού του δήμου Αριστοτέλη, είναι σε θέση να περιγράψει αυτές τις εικόνες, γιατί βρέθηκε σε μια παρόμοια τελετή πριν από περίπου έναν χρόνο, στο Τσουφού (Qufu) στην ανατολική Κίνα, γενέτειρα του Κομφούκιου, μια πόλη 653.000 κατοίκων, που για να την προσεγγίσεις χρειάζεται να κάνεις ταξίδι τριών ωρών με το γρήγορο τρένο από το Πεκίνο. Ο Κομφούκιος λέγεται πως γεννήθηκε σε μια σπηλιά στο κοντινό βουνό Νι και η Μαρία Πάππα βρέθηκε στην περιοχή ως καλεσμένη -μέλος αντιπροσωπείας του δήμου Αριστοτέλη- της Επαρχίας Σανγκτόν (Shandong), σε συνέχεια επίσκεψης κινεζικής ομάδας στον δήμο Αριστοτέλη. Εκεί, στο τέμπλο του Κομφούκιου στο Τσουφού, παρουσία απογόνων του μεγάλου διανοητή, παρακολούθησε την κατανυκτική τελετή, που τώρα θα αναπαρασταθεί δύο φορές στη Χαλκιδική, στις 20 και 21 Ιουλίου, έστω με μικρότερο σχήμα.

«Στο τέμπλο του Κομφούκιου στο Τσουφού γίνονται καθημερινά τελετές στη μνήμη του. Γίνεται ανάγνωση των διδασκαλιών του, υπό τον ρυθμό ενός τεράστιου τυμπάνου και περίπου 100-150 καλλιτέχνες κινούνται αργά στον χώρο, περνώντας από πόρτα σε πόρτα του τέμπλου, σε μια τελετή διάρκειας περίπου μίας ώρας. Στο Τσουφού κρατούν το γενεαλογικό δέντρο του Κομφούκιου επί 2500 χρόνια και κάποιοι από τους περίπου 2500 εν ζωή συγγενείς του στην περιοχή έχουν χτίσει χτίσματα, που καθένα έχει την πόρτα του. Κάτω από αυτές τις πόρτες περνούν οι συμμετέχοντες στην τελετή. Ο άνθρωπος που διαβάζει τα κείμενα φαίνεται ότι πραγματικά τα νιώθει, είναι κάπως να σαν κλαίει, και συγκινηθήκαμε και εμείς οι Έλληνες, παρότι δεν καταλαβαίναμε τη γλώσσα. Με απόλυτο σεβασμό στην προσωπικότητα και τη διδασκαλία του Κομφούκιου, οι Κινέζοι έχουν χτίσει ολόκληρη βιομηχανία γύρω από αυτόν, από την οποία το ελληνικό κράτος θα μπορούσε να εμπνευστεί για να δημιουργήσει κάτι αντίστοιχο, π.χ., για τον Αριστοτέλη. Για παράδειγμα, έξω από το Τσουφού, στην περιοχή όπου γεννήθηκε ο Κομφούκιος, έχουν δημιουργηθεί αμέτρητα αξιοθέατα. Υπάρχει ένα τεράστιο άγαλμα του διανοητή, ύψους άνω των 70 μέτρων, τεχνητή λίμνη και το Μουσείο του Κομφούκιου, ύψους επένδυσης περίπου 1,5 δισ. ευρώ, που περιέχει αξιοθαύμαστα εκθέματα. Προσωπικά, τη μεγαλύτερη εντύπωση μου έκανε ένας τεράστιος μαρμάρινος τοίχος, που στο κέντρο του απεικονίζεται ο Κομφούκιος, από τη μια ο Θεός-Ήλιος και από την άλλη λίγο ψηλότερα ο Χριστός και κάτω από τον Ιησού οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, όπως ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κα Πάππα, σύμφωνα με την οποία οι αναπαραστάσεις της τελετής του Κομφούκιου στη Χαλκιδική θα έχουν πιλοτικό χαρακτήρα, με προοπτική όμως να θεσμοθετηθούν σε ετήσια βάση.

Πώς άρχισαν όλα;

Πώς ξεκίνησαν όμως όλα αυτά; Πώς βρέθηκε στην Κίνα η ελληνική αντιπροσωπεία και σε ποιο πλαίσιο θα πραγματοποιηθούν τον Ιούλιο στη Χαλκιδική οι αναπαραστάσεις της τελετής του Κομφούκιου; «Πριν έναν χρόνο, τον Ιούλιο του 2023, υποδεχτήκαμε στην Ολυμπιάδα κινεζική αποστολή πανεπιστημιακών, που συμμετείχαν στο διεθνές συμπόσιο με τίτλο “Η Ηθική του Αριστοτέλη και Κομφούκιου για τον 21ο αιώνα”, το οποίο διοργάνωσε το ΑΠΘ. Τότε γεννήθηκε η ιδέα να δικτυωθούν οι γενέτειρες των δύο μεγάλων διανοητών της Ανατολής και της Δύσης και να δρομολογηθεί μια συνεργασία όχι μόνο τουριστική, αλλά και πολιτιστική και με εκπαιδευτικές ανταλλαγές. Πραγματικά εντυπωσιαστήκαμε από τα αντανακλαστικά των Κινέζων! Σε 20 ημέρες ήταν ξανά στη Χαλκιδική, τον Νοέμβριο του 2023 υπογράψαμε ένα προσύμφωνο και τον Φεβρουάριο του 2024 το κυρίως μνημόνιο συνεργασίας, στο πλαίσιου του οποίου μας ξενάγησαν στο Τσουφού» σημειώνει η κα Παππά και προσθέτει ότι με αφορμή τις δύο αναπαραστάσεις της τελετής του Κομφούκιου, θα γίνουν ισάριθμες σπονδές στην ελληνοκινεζική φιλία: στα αρχαία Στάγειρα (που παραχωρήθηκαν στους διοργανωτές από το υπουργείο Πολιτισμού) με οίνο της αριστοτελικής γης και στο ανοιχτό θέατρο των Νέων Ρόδων, απέναντι από το Άγιο ‘Ορος, με αθωνικό οίνο. Μάλιστα, οι δύο αναπαραστάσεις θα είναι αφιερωμένες στον Αριστοτέλη, σε ανταπόδοση του γεγονότος ότι στην αναβίωση της αρχαίας γιορτής των «Αριστοτελείων» στη Χαλκιδική αφιερώθηκε στον Κομφούκιο.

Μάλιστα, με αφορμή την επίσκεψη της αντιπροσωπείας της Επαρχίας της Σανγκτόν, όπου ανήκει το Τσουφού, η Περιφερειακή Ενότητα και ο δήμος Χαλκιδικής θα υπογράψουν μνημόνιο συνεργασίας. «Προωθούμε στην Κίνα, αλλά και την Ινδία, όχι μόνο τον Αριστοτέλη, αλλά και τον Μέγα Αλέξανδρο, ώστε να σχεδιαστεί ένα πακέτο διακοπών 14 ημερών, που θα ακολουθεί τη διαδρομή του ‘Ελληνα στρατηλάτη από την Πέλλα ως τους Φιλίππους της Καβάλας, σε συνεργασία με το υπουργείο Εσωτερικών (τομέας Μακεδονίας-Θράκης). Μετα τις ευρωεκλογές θα γίνει η παρουσίαση του πακέτου περιηγήσεων στους δημάρχους αυτών των περιοχών, με στόχο να διατεθεί στους Κινέζους και τους Ινδούς ταξιδιώτες πολύ σύντομα, ενδεχομένως εντός του 2024» γνωστοποιεί η Μαρία Πάππα.

Αλήθεια, έχει φέρει όλη αυτή η κινητικότητα Κινέζους τουρίστες στην περιοχή; «Μέχρι πρότινος δεν βλέπαμε καθόλου Κινέζους ταξιδιώτες στην περιοχή, γιατί η Μακεδονία δεν είχε προβληθεί αρκετά στην Κίνα. Έπειτα από το συμπόσιο του ΑΠΘ και όλες τις ενέργειές μας που ακολούθησαν, ξαφνικά βλέπουμε στα αρχαία Στάγειρα και την Ολυμπιάδα Κινέζους πανεπιστημιακούς και φοιτητές. Την ευκαιρία αυτή πρέπει και μπορούμε να την αξιοποιήσουμε σε συνεργασία και με τον δήμο Θεσσαλονίκης. ‘Ηδη απευθυνθήκαμε στον δήμαρχο για ένα συνδυαστικό πακέτο διακοπών, που εκτός από τη Χαλκιδική θα περιλαμβάνει και ένα διήμερο- τριήμερο επισκέψεων στα πολιτιστικά μνημεία της Θεσαλονίκης» επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Αριστοτέλη, Στέλιος Βαλιάνος._

Αλεξάνδρα Γούτα

*Τις φωτογραφίες παραχώρησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μαρία Πάππα