Από το 2018 έχει εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας με βάση τη Σύμβαση της UNESCO και στόχος είναι τα βήματά του να γίνουν γνωστά σε όλα τα μέρη της Ελλάδας ή και το εξωτερικό, μέσα από το Δίκτυο του θεσμού του «Λυκείου των Ελληνίδων» που υπήρξε «μπροστάρης» για την εγγραφή αυτή, με τη στήριξη του Δήμου Σητείας, της ΠΕ Λασιθίου, πλήθους φορέων της περιοχής, καθώς και του συνόλου της κοινότητας της Σητείας.
Πρόκειται για τον «Στειακό Πηδηχτό», έναν χορό με ρίζες σε προηγούμενους αιώνες, ο οποίος ωστόσο δεν έπαψε ποτέ να χορεύεται στην περιοχή, και σε όλες τις εορταστικές περιστάσεις των κατοίκων, σε πανηγύρια αλλά και σε οικογενειακές και φιλικές συνευρέσεις.
Μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η απερχόμενη πρόεδρος του Λυκείου των Ελληνίδων Σητείας Αντωνέλα Ψαρουδάκη, αναφέρθηκε στον ζωηρό κυκλικό χορό, που μέχρι και σήμερα διδάσκεται, συγκεντρώνοντας μεγάλο ενδιαφέρον.
«Πρόκειται για έναν γρήγορο και ζωηρό κυκλικό χορό που χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. Έχει επτά βασικά βήματα και οι κινήσεις των χορευτών και χορευτριών να είναι μπρος-πίσω ή και επιτόπου. Η συνοδευτική μουσική έχει ρυθμό 2/4 και είναι ένας χορός που αποτελούσε τον πιο διαδεδομένο χορό της επαρχίας Σητείας με πολύ μεγάλη διαφορά σε σχέση με άλλους χορούς» ανέφερε η κ. Ψαρουδάκη, η οποία τόνισε πως αυτός ο χορός χορευόταν σε κάθε εορταστική περίσταση της κοινωνίας της Σητείας και για το λόγο αυτό μέχρι και σήμερα η σύνδεσή του με την περιοχή είναι μοναδική.
Όπως μάλιστα ανέφερε η απερχόμενη πρόεδρος του «Λυκείου των Ελληνίδων Σητείας» είναι χορός με συγκεκριμένη δομή, με τους χορευτές και τις χορεύτριες να ξεκινούν αργά και προοδευτικά να ζωηρεύουν τον βηματισμό τους και να οδηγούνται στην κορύφωση, όμως «με βήματα συγκρατημένα, στιβαρά, λιτά και σεμνά με σοβαρότητα και αρχοντιά χωρίς μεγάλα άλματα και υπερβολές στις κινήσεις».
Ο στειακός πηδηχτός που μέχρι τη δεκαετία του 1960 ήταν ο κύριος χορός στην περιοχή, είναι ένας πολυσύνθετος και δύσκολος χορός. Απαιτεί από τους χορευτές μεγάλη δεξιοτεχνία, εμπειρία αλλά και καλή γνώση των μελωδιών της μουσικής του. Καλός χορευτής θεωρείται ο χορευτής που «αλαφροπατεί» και εναλλάσσει γρήγορα φιγούρες, ενώ καλή χορεύτρια θεωρείται εκείνη που τα βήματά της μοιάζουν με το «στρατάρισμα» της πέρδικας, όπως ανέφερε η κ. Ψαρουδάκη. Οι μουσικές φόρμες, η τεχνική και το ύφος του χορού (τελείως διαφορετικές από την υπόλοιπη Κρήτη) μοιάζει να εκφράζουν την χαρά, τον έρωτα την γλυκύτητα και το ευπροσήγορο ,που χαρακτήριζαν ανέκαθεν την ψυχή των κατοίκων της Σητείας.
«Ο χορός ενώνει όλους όσοι μοιράζονται την ιδιαίτερη μουσική παράδοση που χαρακτηρίζει την ανατολική Κρήτη και ενισχύει τους δεσμούς της κοινότητας, καθώς η ομαδική επιτέλεση του χορού συντείνει αφενός στην εκτόνωση πιθανών εντάσεων, αφετέρου στη δημιουργία ισχυρών δεσμών μεταξύ των χορευτών. H αίσθηση της συνέχειας, που έχουν οι σύγχρονοι χορευτές ακολουθώντας τα βήματα των παλαιότερων, βοηθάει στο να αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και ηρεμία τις προκλήσεις της ζωής» είπε η Αντωνελα Ψαρουδάκη , που με ιδιαίτερη χαρά όπως τόνισε, μετά την εγγραφή στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, πολλοί περισσότεροι άνθρωποι , νέοι και νέες κυρίως, έμαθαν να χορεύουν τον παραδοσιακό αυτό χορό, καθώς «αντιλήφθηκαν και συνειδητοποίησαν τις ιδιαιτερότητες του, οι οποίες σχετίζονται με την ψυχοσύνθεση αλλά και τα έθιμα των κατοίκων της Σητείας».
Τα ιστορικά στοιχεία που αφορούν στον Στειακό πηδηχτό, όπως ανέφερε η κ. Ψαρουδάκη, προέρχονται από τις ερευνητικές εργασίες Ελλήνων και ξένων επιστημόνων μουσικολόγων κατά τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά και από λαογραφικές μελέτες στην περιοχή της Σητείας, όπου έχουν καταγραφεί μαρτυρίες από ανθρώπους που έχουν γεννηθεί από τα τέλη του 19ου αιώνα ως και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Επίσης, ιστορικά στοιχεία, αποτελούν φωτογραφίες ξένων περιηγητών και αρχαιολόγων που δούλεψαν σε ανασκαφές στις αρχές του 20ού αιώνα στην περιοχή ενώ από τη νεότερη εποχή (40 έτη πριν) διατίθενται στο διαδίκτυο βίντεο, ερασιτεχνικές αλλά και επαγγελματικές κινηματογραφικές λήψεις, ή και ιστορικά αρχεία της ΕΡΤ.
«Το “Λύκειο των Ελληνίδων Σητείας” φροντίζει τα τελευταία χρόνια να καταγράφει μαρτυρίες από μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους (70 χρόνων και μεγαλύτερους) που αναφέρονται στην επιτέλεση του στοιχείου στα χωριά και στην πόλη της Σητείας. Συγκεκριμένα καταγράφει (ηχητικά και με εικόνα) αναμνήσεις ηλικιωμένων από τα γλέντια της εποχής τους, λεπτομέρειες για την επιτέλεση του Στειακού πηδηχτού στην περιοχή τους, κινηματογραφεί τους μεγαλύτερους σε ηλικία να χορεύουν τον χορό. Επίσης, καταγράφει την αυθόρμητη επιτέλεση του χορού σε γλέντια και πανηγύρια της περιοχής» είπε η κ. Ψαρουδάκη συμπληρώνοντας ότι επιπλέον συλλέγεται φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό από κατοίκους της περιοχής σε γάμους και άλλες περιστάσεις, στις οποίες χορευόταν ο χορός. Στόχος είναι, το υλικό αυτό, να εκδοθεί από το «Λύκειο των Ελληνίδων» στο προσεχές διάστημα και να πετύχει να διατηρήσει ζωντανή τη μνήμη των μερακλήδων χορευτών του τόπου.
Με τον «Στειακό πηδηχτό» να διδάσκεται πλέον τόσο από το «Λύκειο των Ελληνίδων Σητείας» όσο και από άλλους συλλόγους και εκτός Κρήτης, η πορεία του στον χρόνο, φαίνεται ότι συνεχίζεται δυναμικά , κουβαλώντας όλη την ιστορία του τόπου.
«Ο χορός διδάσκεται πολλές φορές ακόμη και σε δωρεάν σεμινάρια, ενώ εντάσσεται σε μουσικοχορευτικές παραστάσεις του Λυκείου των Ελληνίδων. Με τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται να παραμένει ζωντανό κομμάτι του τόπου μας, αλλά και να μεταλαμπαδεύεται σε όλα τα μέρη της Ελλάδας, αλλά και το εξωτερικό» κατέληξε η Αντωνέλα Ψαρουδάκη.
φωτογραφίες: «Λύκειο των Ελληνίδων Σητείας»
Σχολιάστε