Για πρώτη φορά οι αστρονόμοι παρατήρησαν στην ίδια εικόνα τη σκιά μια μαύρης τρύπας στο κέντρο του γαλαξία Μεσιέ 87 (Μ87) και τον ισχυρό πίδακα που εκτοξεύεται από αυτήν. Χάρη ... Περισσότερα

Epiloges Press

Epiloges Press

Για πρώτη φορά οι αστρονόμοι παρατήρησαν στην ίδια εικόνα τη σκιά μια μαύρης τρύπας στο κέντρο του γαλαξία Μεσιέ 87 (Μ87) και τον ισχυρό πίδακα που εκτοξεύεται από αυτήν.

Advertisement
 

Χάρη σε αυτήν την εικόνα, μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα πώς οι μαύρες τρύπες μπορούν να εκτοξεύουν αυτούς τους πίδακες. Η σχετική δημοσίευση, στην οποία συμμετέχει ερευνήτρια του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας στην Κρήτη, παρουσιάζεται στο περιοδικό «Nature».

Οι περισσότεροι γαλαξίες έχουν στο κέντρο τους μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα. Ενώ οι μαύρες τρύπες είναι γνωστό ότι καταπίνουν την ύλη στην άμεση περιοχή τους, μπορούν επίσης να εκτοξεύσουν ισχυρούς πίδακες ύλης που εκτείνονται πέρα από τους γαλαξίες στους οποίους ζουν. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι μαύρες τρύπες δημιουργούν τέτοιους τεράστιους πίδακες αποτελεί ένα μακροχρόνιο ερώτημα της αστρονομίας.

Η νέα εικόνα δείχνει για πρώτη φορά ακριβώς αυτό: πώς η βάση ενός πίδακα συνδέεται με την ύλη που στροβιλίζεται γύρω από μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα εξίμισι δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερης μάζας από τον Ήλιο. Η μαύρη τρύπα βρίσκεται στον γαλαξία Μ87, σε απόσταση 55 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας.

Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Καρολίνα Κασάντιο, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας και στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, η οποία συμμετέχει στη δημοσίευση, «ο μηχανισμός εκτόξευσης των ισχυρών σχετικιστικών πιδάκων από το περιβάλλον των αδηφάγων υπερμεγεθών μαύρων τρυπών, οι οποίες βρίσκονται στο κέντρο των ενεργών γαλαξιών, εξακολουθεί να προβληματίζει την αστροφυσική κοινότητα». «Με αυτή τη νέα εικόνα του Μ87», εξηγεί η κ. Κασάντιο, «παρατηρούμε για πρώτη φορά τη σύνδεση μεταξύ του πίδακα και της περιοχής εκπομπής που περιβάλλει τη μαύρη τρύπα. Αυτό προσθέτει ένα νέο σημαντικό στοιχείο για να λυθεί το μυστήριο του μηχανισμού εκτόξευσης πιδάκων».

Η συγκεκριμένη μαύρη τρύπα απεικονίστηκε για πρώτη φορά από το τηλεσκόπιο Event Horizon Telescope (EHT) το 2017, ωστόσο η εικόνα που δημοσιεύεται σήμερα δείχνει ραδιοφωτισμό που εκπέμπεται σε μεγαλύτερο μήκος κύματος από ό,τι η εικόνα του EHT. «Σε αυτό το μήκος κύματος μπορούμε να δούμε πώς ο πίδακας αναδύεται από τον δακτύλιο εκπομπής γύρω από την κεντρική υπερμεγέθη μαύρη τρύπα», σημειώνει ο Τόμας Κρικμπάουμ από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για τη Ραδιοαστρονομία. Επίσης, το μέγεθος του δακτυλίου που παρατηρείται σήμερα είναι περίπου 50% μεγαλύτερο σε σύγκριση με την προηγούμενη εικόνα και οι προσομοιώσεις που έγιναν σε υπολογιστή για τις ανάγκες της έρευνας υποδηλώνουν ότι η νέα εικόνα αποκαλύπτει περισσότερο υλικό που πέφτει προς τη μαύρη τρύπα από αυτό που θα μπορούσε να παρατηρηθεί με το EHT.

Advertisement
MEGA

Οι παρατηρήσεις της παρούσας έρευνας έγιναν το 2018 με τρεις διαφορετικές ομάδες τηλεσκοπίων, τα GMVA που βρίσκονται στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, ALMA στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, στο οποίο συνεργάζεται και το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (ESO) και GLT στη Γροιλανδία. Επισημαίνεται ότι για να αποτυπωθεί σωστά το πραγματικό σχήμα ενός αστρονομικού αντικειμένου είναι σημαντικό τα τηλεσκόπια να είναι διασκορπισμένα σε όλη τη Γη. Οι μελλοντικές παρατηρήσεις με αυτό το δίκτυο τηλεσκοπίων θα συνεχίσουν να αποκαλύπτουν πώς οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες μπορούν να εκτοξεύουν ισχυρούς πίδακες.

Φωτογραφία: S. Dagnello (NRAO/AUI/NSF)

πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ


ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Αισθητή στα νησιά του Β. Αιγαίου η ισχυρή σεισμική δόνηση στην περιοχή του Μπαλικεσίρ

27/10/25 11:00 μμ

Αισθητή στα νησιά του Β. Αιγαίου η ισχυρή σεισμική δόνηση στην περιοχή του Μπαλικεσίρ

Φιλιππιάδα: Υπό αστυνομικό αποκλεισμό ο χώρος όπου ενταφιάστηκαν απόβλητα από την καμένη μονάδα της Κέρκυρας

27/10/25 10:55 μμ

Φιλιππιάδα: Υπό αστυνομικό αποκλεισμό ο χώρος όπου ενταφιάστηκαν απόβλητα από την καμένη μονάδα της Κέρκυρας

Νέο σοκ με Καρβαχάλ στη Ρεάλ Μαδρίτης

27/10/25 10:50 μμ

Νέο σοκ με Καρβαχάλ στη Ρεάλ Μαδρίτης

Προς πώληση το θρυλικό «Μαρακανά»

27/10/25 10:45 μμ

Προς πώληση το θρυλικό «Μαρακανά»

ΒΤΑ: Το εθνικό συνέδριο για το Διάστημα αρχίζει στη Σόφια

27/10/25 10:43 μμ

ΒΤΑ: Το εθνικό συνέδριο για το Διάστημα αρχίζει στη Σόφια

«Iατρικό θαύμα»: Είναι το αίμα περιόδου ένας ανεκμετάλλευτος θησαυρός για την υγεία των γυναικών;

27/10/25 10:39 μμ

«Iατρικό θαύμα»: Είναι το αίμα περιόδου ένας ανεκμετάλλευτος θησαυρός για την υγεία των γυναικών;

Τουρκία: Σεισμός 6,1 βαθμών έπληξε τη χώρα

27/10/25 10:26 μμ

Τουρκία: Σεισμός 6,1 βαθμών έπληξε τη χώρα

Ληστεία στο Λούβρο: Έτσι έφθασαν στα ίχνη των δύο συλληφθέντων οι Αρχές – Γιατί δεν έφυγαν από τη Γαλλία νωρίτερα

27/10/25 10:24 μμ

Ληστεία στο Λούβρο: Έτσι έφθασαν στα ίχνη των δύο συλληφθέντων οι Αρχές – Γιατί δεν έφυγαν από τη Γαλλία νωρίτερα

Το Έπος του ’40 μέσα από πίνακες ζωγραφικής του Αλέξανδρου Αλεξανδράκη

27/10/25 10:19 μμ

Το Έπος του ’40 μέσα από πίνακες ζωγραφικής του Αλέξανδρου Αλεξανδράκη

Παίκτης της εβδομάδας στην Ανατολή ο Γιαννης Αντετοκούνμπο

27/10/25 10:15 μμ

Παίκτης της εβδομάδας στην Ανατολή ο Γιαννης Αντετοκούνμπο

Οι αθλητές ζητούν δράση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ενόψει της COP30

27/10/25 10:12 μμ

Οι αθλητές ζητούν δράση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ενόψει της COP30

Πώς η αλλαγή ώρας επηρεάζει την υγεία μας

27/10/25 10:07 μμ

Πώς η αλλαγή ώρας επηρεάζει την υγεία μας