Η περιήγηση στο διαδίκτυο σε λειτουργία «incognito» δεν είναι όσο «κρυφή» νομίζετε
Ποια στοιχεία είναι αδύνατον να «κρύψει» ο χρήστης του Ίντερνετ
Καθώς η τηλεργασία επεκτείνεται και, κατά τα φαινόμενα, ήλθε για να μείνει, καθώς η πανδημία της Covid-19 τη μετατρέπει από πολυτέλεια σε αναγκαιότητα, πολλά ζητήματα που σχετίζονται με την ασφάλεια της χρήσης του διαδικτύου και την προστασία των προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων επανέρχονται με πιεστικό τρόπο στο προσκήνιο.
Ένα από αυτά αφορά και το τι μπορεί να κάνει ο εργαζόμενος στο διαδίκτυο, ώστε να προστατευθεί από… περίεργα μάτια καθώς σερφάρει είτε εν ώρα εργασίας είτε και στον ελεύθερο χρόνο του. Τώρα, ειδικά, που οι προσωπικοί μας υπολογιστές έχουν γίνει κομμάτι του «εικονικού» γραφείου μας, η ανάγκη για ιδιωτικότητα μοιάζει πιο επιτακτική από ποτέ.
Υπόσχεση ιδιωτικότητας
Κάπου εδώ, λοιπόν, έρχονται οι διάφοροι φυλλομετρητές (browsers), δηλαδή τα προγράμματα που χρησιμοποιούμε για την πλοήγησή μας στον κόσμο του κυβερνοδιαστήματος, και μας προτείνουν μια λύση η οποία – θεωρητικά, τουλάχιστον – διασφαλίζει ότι η εργοδοσία ή άλλα πρόσωπα δεν θα μπορούν να βλέπουν τι ακριβώς κάνουμε στο διαδίκτυο, ποιες σελίδες επισκεπτόμαστε και με τι ασχολούμαστε.
Πρόκειται για την ενσωματωμένη στα προγράμματα περιήγησης λειτουργία «incognito» ή «private» (ο ορισμός αλλάζει ανάλογα με τον browser), η οποία επιτρέπει στους χρήστες να σερφάρουν στο διαδίκτυο χωρίς να αφήνουν ίχνη, τα οποία θα μπορούσαν να τους προκαλέσουν προβλήματα.
Η συγκεκριμένη λειτουργία είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και γίνεται όλο και περισσότερο διαδεδομένη, καθώς, όπως δείχνουν όλες οι στατιστικές, περνάμε όλο και περισσότερο χρόνο online, είτε για δουλειά είτε για ψώνια είτε για διασκέδαση, αφού η πανδημία της Cocid-19 μας υποχρεώνει εκ των πραγμάτων να αποφεύγουμε τις πολλές εξόδους.
Πώς όμως λειτουργεί η «ιδιωτική περιήγηση» στο διαδίκτυο; Αν και ανάλογα με τον browser υπάρχουν διαφορές, η βασική αρχή είναι ότι, κάθε φορά που ανοίγει ο φυλλομετρητής σε αυτή τη λειτουργία, δεν αποθηκεύει στη μνήμη του τις ιστοσελίδες που επισκεπτόμαστε ή τα cookies ή τους κωδικούς για τους λογαριασμούς e-mail και social media. Έτσι, κάθε φορά που κλείνουμε τον browser, τα πάντα διαγράφονται και, όταν τον ξανανοίγουμε σε «incognito» ή «private» λειτουργία, μπαίνουμε σε, ούτως ειπείν, tabula rasa.
Ορισμένοι browsers, όπως ο Firefox ή ο Safari, παρέχουν κάποιες πρόσθετες δικλίδες ασφαλείας στην «ιδιωτική» περιήγηση, όπως προστασία από trackers (μικρά προγράμματα που παρακολουθούν τη συνολική μας δραστηριότητα στο διαδίκτυο), ωστόσο η γενική αρχή είναι αυτή που περιγράφτηκε πιο πάνω για την incognito λειτουργία.
Άγνοια και… σοκ
Ωστόσο, παρά την προσπάθεια των εταιρειών να πείσουν ότι η συγκεκριμένη λειτουργία είναι η απάντηση στο ερώτημα πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τη διαδικτυακή μας δραστηριότητα από «περίεργα» μάτια, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι.
Μάλιστα, πρόσφατα η Google κλήθηκε από χρήστες του διαδικτύου που υπέβαλαν αγωγή εναντίον της να εξηγήσει πώς συνέλεγε προσωπικά τους δεδομένα όταν οι χρήστες αυτοί χρησιμοποιούσαν τον browser της εταιρείας, τον Chrome, για να περιηγηθούν στο Ίντερνετ χρησιμοποιώντας τον σε λειτουργία incognito.
Επίσης μελέτη της μηχανής αναζήτησης DuckDuckGo, η οποία είναι προσανατολισμένη στην προστασία των προσωπικών δεδομένων των χρηστών της, έδειξε ότι σχεδόν το 75% όσων χρησιμοποιούν λειτουργία «κρυφής» περιήγησης στο διαδίκτυο δεν ξέρουν τι ακριβώς κάνει ο browser τους και, όταν το μαθαίνουν, στην πλειονότητά τους σοκάρονται.
Με απλά λόγια, όταν κάποιος περιηγείται στο διαδίκτυο σε λειτουργία «Private» ή «Incognito» ή όπως αλλιώς ονομάζεται, δεν μπορεί να κρύψει διάφορα στοιχεία, όπως τη διεύθυνση ΙΡ (είναι, για να το πούμε απλά, ο κωδικός της σύνδεσής μας στο διαδίκτυο), τον τύπο της συσκευής που χρησιμοποιεί, τον browser με τον οποίο σερφάρει, αλλά και τους φακέλους που κατεβάζουμε από το διαδίκτυο. Επίσης, δεν παρέχει προστασία από το να ελεγχθεί η δραστηριότητά μας στο διαδίκτυο από τον πάροχο της σύνδεσης ή ακόμα και από τους εργοδότες μας.
Παράλληλα, αν συνδεθούμε σε κάποιον από τους λογαριασμούς μας – στο e-mail ή στα social media –, τα στοιχεία μας μπορούν να αποθηκευτούν από τις εταιρείες για περαιτέρω επεξεργασία, ενώ, όσον αφορά τα ζητήματα ασφαλείας από απειλές στο διαδίκτυο, τα πράγματα είναι απλά: όπως μπορείτε να μολύνετε το μηχάνημά σας με κάποιον ιό που κατεβάσατε όταν ο browser σας είναι σε «κανονική» λειτουργία, το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε «ιδιωτική» λειτουργία του φυλλομετρητή.
Ανωνυμία; Ποια ανωνυμία;…
Όλα τα παραπάνω δείχνουν σε αδρές γραμμές ότι η λειτουργία «Incognito» ή «Private» στους browsers δεν διασφαλίζει την ανωνυμία στην περιήγηση στο διαδίκτυο, για την οποία χρειάζονται πολύ πιο επιτηδευμένα εργαλεία, όπως τα Εικονικά Ιδιωτικά Δίκτυα (Virtual Private Networks-VPN), τα οποία ουσιαστικά χρησιμοποιούν ειδικές μεθόδους για να μην αποκαλύπτουν στοιχεία όπως η διεύθυνση ΙΡ ή οι κωδικοί ασφαλείας.
Το ενδιαφέρον είναι ότι, αν κάποιος ανοίξει μια σελίδα σε «ιδιωτική» λειτουργία στον browser του θα διαπιστώσει ότι, λίγο – πολύ, ο ίδιος ο περιηγητής του λέει τι κρύβεται και τι όχι στη διάρκεια του σερφαρίσματος, ενώ ειδικοί του διαδικτύου τονίζουν ότι ακόμα και σε λειτουργία «Private» ή «Incognito» καλό είναι να κλείνουμε τον browser ύστερα από κάποια ώρα δουλειάς, καθώς συν τω χρόνω αυξάνονται και τα cookies που μαζεύονται από τις περιηγήσεις μας.
Επίσης συμβουλεύουν τους χρήστες να χρησιμοποιούν φυλλομετρητές που δεν «ρουφάνε» διαρκώς δεδομένα των χρηστών, αλλά και μηχανές αναζήτησης που δεν αποθηκεύουν και δεν επεξεργάζονται τα στοιχεία των διαδικτυακών αναζητήσεών μας για να τα μετατρέψουν σε στοχευμένη διαφήμιση.
Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 2140 στις 27-08-2020
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ
