Διευκρινίσεις για τη χρονολόγηση του κρανίου του “Ανθρώπου των Πετραλώνων”, δίνει η Επιτροπή του Μουσείου Γεωλογίας-Παλαιοντολογίας-Παλαιοανθρωπολογίας (Γε-Πα-Παλ) του ΑΠΘ, όπου και φυλάσσεται το κρανίο, με αφορμή δημοσιεύματα και αναδημοσιεύματα στον ηλεκτρονικό τύπου και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Από την εύρεσή του το 1960 από κατοίκους του ομώνυμου οικισμού έως και σήμερα, το κρανίο του λεγόμενου “ Ανθρώπου των Πετραλώνων” φυλάσσεται στο Μουσείο Γε-Πα-Παλ του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, τονίζεται σε ανακοίνωση του Πανεπιστημίου, με αριθμό καταχώρησης LGPUT PEC-1, και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των συλλογών του. Συγκεκριμένα, το δείγμα LGPUT PEC-1 ανήκει στη συλλογή “ LGPUT PEC” απολιθωμάτων σπονδυλοζώων από το Σπήλαιο Κόκκινων Πετρών (Πετραλώνων), η οποία απαριθμεί περί τα 2.000 δείγματα, τα οποία προέκυψαν από τις συστηματικές παλαιοντολογικές ανασκαφές που πραγματοποίησε το ΑΠΘ στο σπήλαιο κατά την πρώτη φάση έρευνας, αμέσως μετά την ανεύρεσή του (1960-1965).
Το πρωτότυπο κρανίο LGPUT PEC-1 έκτοτε φυλάσσεται στο Μουσείο Γε-Πα-Παλ. Δεν υπήρξε ποτέ αντικείμενο δανεισμού, ούτε και μεταφέρθηκε ποτέ στο εξωτερικό για μελέτη ή έκθεση. Ακολουθώντας συγκεκριμένη πολιτική, στο πλαίσιο της επιστημονικής και εκπαιδευτικής δεοντολογίας, το Μουσείο Γε-Πα-Παλ ανταλλάσσει ή δωρίζει πιστά αντίγραφα του κρανίου σε επιστημονικούς και εκπαιδευτικούς φορείς της Ελλάδας (όπως αυτά του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης και του Σπήλαιου & Μουσείου Πετραλώνων) και του εξωτερικού, υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις. Κατά την πάγια διεθνή τακτική για παλαιοντολογικά ευρήματα υψηλής επιστημονικής αξίας, στο ίδιο το Μουσείο Γε-Πα-Παλ εκτίθεται για εκπαιδευτικούς σκοπούς αντίγραφο του κρανίου. Για λόγους ασφάλειας του δείγματος, η μελέτη του πρωτότυπου κρανίου αποκλειστικά από ενδιαφερόμενους επιστήμονες ακολουθεί αυστηρά πρωτόκολλα και διαδικασίες και βρίσκεται υπό την ευθύνη της Επιστημονικής Επιτροπής του Μουσείου.
Σε αντίθεση με τα αναπαραγόμενα σε διάφορους διαδικτυακούς τόπους, συνεχίζει η ανακοίνωση, η πρώτη επιστημονική περιγραφή και μελέτη σχετικά με το κρανίο του “ Ανθρώπου των Πετραλώνων” (LGPUT PEC-1), όπως καταγράφεται στην εγχώρια και διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία, πραγματοποιήθηκε από τους Καθηγητές του ΑΠΘ Κόκκορο και Κανέλη (1960), ενώ ακολούθησαν οι εργασίες των: Bostancı (1964), Μαρίνου-Γιαννούλη-Σωτηριάδη (1965), Κανέλη και Σάββα (1965), Πουλιανού (1967) και πολλών άλλων στη συνέχεια. Όποιες άλλες απόψεις, ασχέτως του πώς έχουν προκύψει και της διάδοσής τους, δεν αναιρούν σε καμία περίπτωση την επιστημονική προτεραιότητα και διαδοχή των γεγονότων που αποτελούν μέρος της ιστορίας της μελέτης του κρανίου.
Σύμφωνα με τις απόψεις της πλειονότητας των ειδικών επιστημόνων, όπως διαμορφώθηκαν κατά την τελευταία 20ετία, το κρανίο του “ Ανθρώπου των Πετραλώνων” τοποθετείται στο είδος Homo heidelbergensis sensu lato (Άνθρωπος της Χαϊδελβέργης, με την ευρεία έννοια), ενώ η σχετική ηλικία του με βάση αποκλειστικά τα βιομετρικά και μορφολογικά του χαρακτηριστικά εκτιμάται ότι δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των ~350.000 ετών. Μεγαλύτερες χρονολογικές εκτιμήσεις του κρανίου (π.χ., η συνήθης των 700.000 ετών) έχουν τεκμηριωμένα αμφισβητηθεί και καταρριφθεί προ πολλού στη διεθνή βιβλιογραφία.
Οι απόπειρες απόλυτης χρονολόγησης του κρανίου ξεκίνησαν περί τα μέσα της δεκαετίας του 1970 και συνεχίστηκαν έως τα μέσα της δεκαετίας του 1990 από διαφόρους ερευνητές. Καθώς η ακριβής θέση και στρωματογραφική τοποθέτηση του κρανίου εντός του γεωλογικού και παλαιοντολογικού αρχείου του σπηλαίου υπήρξε από την αρχή προβληματική λόγω των συνθηκών της συλλογής του από τους κατοίκους, οι έρευνες εστίασαν i) στη χρονολόγηση του σταλαγμιτικού υλικού του χώρου (γνωστού ως Μαυσωλείου) και της φερόμενης θέσης εύρεσης του κρανίου, η οποία παραμένει άγνωστη ii) στο σταλαγμιτικό υλικό (κρούστα) που επικάλυπτε το ίδιο το κρανίο καθώς και iii) στο ίδιο το οστεολογικό υλικό του κρανίου. Από τα επισήμως δημοσιευμένα πορίσματα των ερευνών αυτών σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, μόνο εκείνα που προέρχονταν από το ίδιο το κρανίο και την περιβάλλουσα σταλαγμιτική κρούστα θεωρήθηκαν αντιπροσωπευτικά, υποδεικνύοντας μία ηλικία μεταξύ 150.000 και 250.000 ετών.
Σύμφωνα πάντα με την ανακοίνωση, η νέα εργασία των Falguères et al. (2025) που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Human Evolution (τεύχος 206) χρονολογεί με την απόλυτη μέθοδο Ουρανίου-Θορίου 13 δείγματα που ελήφθησαν από τους συγγραφείς από διάφορους χώρους του σπηλαίου (χωρίς κανένα να μπορεί να συσχετισθεί με το ίδιο το κρανίο), καθώς και ένα δείγμα (PECA,B) που φέρεται ότι προέρχεται από το σταλαγμιτικό υλικό της κρούστας που περιέβαλλε το ίδιο το κρανίο. Η Επιτροπή του Μουσείου Γε-Πα-Παλ δεν μπορεί βάσει του αρχείου που διατηρεί να επιβεβαιώσει την προέλευση του συγκεκριμένου δείγματος και συνεπώς επιφυλάσσεται ως προς την αξιοπιστία του.
Η συσχέτιση της παρουσίας φερόμενων λίθινων τέχνεργων και ιχνών καύσης στο σπήλαιο των Πετραλώνων, με τον ίδιο τον άνθρωπο των Πετραλώνων όπως αυτός αντιπροσωπεύεται από το δείγμα LGPUT PEC-1 ουδέποτε τεκμηριώθηκε και αποδείχθηκε επαρκώς στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία.
Η συσχέτιση θραυσμάτων ζωικών οστεολογικών καταλοίπων που ανευρέθησαν σε διάφορα σημεία του σπηλαίου, με τη δράση του ίδιου του “ Ανθρώπου των Πετραλώνων” όπως αυτός εκπροσωπείται από το δείγμα LGPUT PEC-1 ουδέποτε τεκμηριώθηκε και συσχετίστηκε επιστημονικά επαρκώς.
Το κρανίο του “ Ανθρώπου των Πετραλώνων” όπως και όλων των υπόλοιπων προϊστορικών ελληνικών και ευρωπαϊκών παλαιοανθρωπολογικών ευρημάτων ουδεμία σχέση έχει με την καταγωγή και την ιστορία των αρχαίων και των σύγχρονων φύλων και φυλών της Βαλκανικής ή οποιασδήποτε άλλης γεωγραφικής ενότητας και εθνότητας και κάθε επιχειρούμενη ανάλογη συσχέτιση είναι απλά αντιεπιστημονική.
«Το Μουσείο Γεωλογίας-Παλαιοντολογίας-Παλαιοανθρωπολογίας (Γε-Πα-Παλ) αποτελεί Δημόσιο αναγνωρισμένο Επιστημονικό φορέα (Πανεπιστημιακό Μουσείο, ΦΕΚ 228/Β/4-2-2019) με πρωταρχικό σκοπό τη συλλογή, τη συντήρηση, τη διαφύλαξη και την ανάδειξη των γεωλογικών, παλαιοντολογικών και λοιπών ευρημάτων γεωποικιλότητας και γεωλογικής κληρονομιάς από το ιστορικό του αρχείο και αυτών που προκύπτουν από το ερευνητικό και ανασκαφικό έργο των μελών του Τομέα Γεωλογίας και του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ γενικότερα, καθώς και τη διάχυση και επικοινωνία της σχετικής επιστημονικής γνώσης/πληροφορίας. Το εξαιρετικά ελλιπές και ασαφές εθνικό νομικό πλαίσιο που διέπει τα παλαιοντολογικά ευρήματα και εν γένει τη γεωκληρονομιά δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται κατά το δοκούν ως εφαλτήριο ανυπόστατων διεκδικήσεων και ατεκμηρίωτων δηλώσεων», καταλήγει η ανακοίνωση του ΑΠΘ.
πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ
