Η πλαστική ρύπανση δεν αποτελεί πλέον μόνο περιβαλλοντικό ζήτημα, αλλά μια πλήρους κλίμακας κρίση δημόσιας υγείας, σύμφωνα με νέα επιστημονική ανασκόπηση. Η έκθεση προειδοποιεί ότι τα πλαστικά αποτελούν «σοβαρό, αυξανόμενο και υποτιμημένο κίνδυνο» τόσο για την ανθρώπινη υγεία όσο και για τον πλανήτη. Οι συγγραφείς της έκθεσης αναφέρουν ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει μια «κρίση πλαστικών» που βλάπτει τους ανθρώπους σε κάθε στάδιο της ζωής τους. Από τον αυξημένο κίνδυνο ασθενειών στα μωρά μέχρι τις χρόνιες παθήσεις στους ενήλικες, η ζημιά που προκαλείται από τα πλαστικά εκτιμάται ότι κοστίζει παγκοσμίως τουλάχιστον 1,5 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως.
Η κρίση τροφοδοτείται κυρίως από την τεράστια αύξηση της παραγωγής πλαστικού. Από το 1950, η παραγωγή πλαστικών έχει αυξηθεί κατά πάνω από 200 φορές και αναμένεται να σχεδόν τριπλασιαστεί ξανά μέχρι το 2060, ξεπερνώντας τον ένα δισεκατομμύριο τόνους ετησίως. Παρόλο που τα πλαστικά είναι απαραίτητα για ορισμένους κλάδους, η μεγαλύτερη αύξηση προέρχεται από προϊόντα μιας χρήσης, όπως συσκευασίες γρήγορου φαγητού και μπουκάλια αναψυκτικών.
«Τα πλαστικά θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπους και πλανήτη σε κάθε στάδιο», αναφέρει η ανασκόπηση. Από την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων μέχρι την παραγωγή και τη διαχείριση αποβλήτων, το πλαστικό συνδέεται με την ατμοσφαιρική ρύπανση, την έκθεση σε τοξικές χημικές ουσίες και ακόμη και την παρουσία μικροπλαστικών στο ανθρώπινο σώμα.
Η κρίση επίσης ενισχύει τη διασπορά ασθενειών. Τα πεταμένα πλαστικά συχνά συγκρατούν νερό, δημιουργώντας ιδανικούς χώρους αναπαραγωγής για κουνούπια που μεταφέρουν ιούς.
«Βουνά» αποβλήτων
Παγκοσμίως, η ρύπανση από πλαστικά έχει εκτοξευθεί παράλληλα με την παραγωγή. Πάνω από 8,8 δισεκατομμύρια τόνοι πλαστικών αποβλήτων ρυπαίνουν πλέον τον πλανήτη, από την κορυφή του Έβερεστ μέχρι τον πυθμένα της Τάφρου των Μαριανών στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό. Επιπλέον, λιγότερο από το 10% όλων των πλαστικών που έχουν κατασκευαστεί έχει ανακυκλωθεί. Το πρόβλημα είναι τόσο σοβαρό που οι επιστήμονες ζητούν άμεση διεθνή δράση. Η έκθεση δημοσιεύεται ενόψει της πιθανής τελικής φάσης διαπραγματεύσεων για τη δημιουργία μιας νομικά δεσμευτικής παγκόσμιας συμφωνίας για τα πλαστικά. Πάνω από 100 χώρες ζητούν να τεθεί όριο στην παραγωγή πλαστικών, αλλά πετρελαιοπαραγωγές χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, με τη στήριξη λομπιστών της βιομηχανίας πλαστικών, αντιδρούν σε αυτή την προσπάθεια.
«Ξέρουμε πολλά για το εύρος και τη σοβαρότητα των επιπτώσεων της ρύπανσης από πλαστικά στην υγεία και το περιβάλλον», δήλωσε ο καθηγητής Φίλιπ Λάντριγκαν, παιδίατρος και επιδημιολόγος στο Boston College των ΗΠΑ και επικεφαλής συγγραφέας της έκθεσης. «Είναι επιτακτικό η συμφωνία για τα πλαστικά να περιλαμβάνει μέτρα προστασίας της ανθρώπινης και πλανητικής υγείας. Οι επιπτώσεις πλήττουν περισσότερο τους ευάλωτους πληθυσμούς, ειδικά βρέφη και παιδιά», πρόσθεσε.
Η ανακύκλωση δεν αποτελεί ρεαλιστική λύση
Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες και οι βιομηχανικές ενώσεις των πλαστικών υποστηρίζουν ότι η λύση είναι η ανακύκλωση. Ωστόσο, η έκθεση τονίζει ότι η ανακύκλωση δεν αποτελεί ρεαλιστική λύση. Σε αντίθεση με υλικά όπως το γυαλί, το χαρτί ή ο χάλυβας, τα πλαστικά είναι χημικά σύνθετα και συχνά δεν μπορούν να ανακυκλωθούν αποτελεσματικά.
«Είναι πλέον σαφές ότι ο κόσμος δεν μπορεί να βγει από την κρίση της πλαστικής ρύπανσης μόνο μέσω της ανακύκλωσης», αναφέρει η έκθεση.
Περισσότερο από το 98% των πλαστικών παράγονται σήμερα με τη χρήση ορυκτών καυσίμων όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και ο άνθρακας. Η παραγωγική διαδικασία εκλύει 2,2 δισεκατομμύρια τόνους άνθρακα ετησίως, ποσότητα μεγαλύτερη από τις συνολικές εκπομπές της Ρωσίας. Εκτός από τη συμβολή στην υπερθέρμανση του πλανήτη, η παραγωγή πλαστικών απελευθερώνει επίσης επιβλαβείς ρύπους στην ατμόσφαιρα. Επιπλέον, πάνω από το μισό των μη διαχειριζόμενων πλαστικών αποβλήτων καίγονται σε ανοιχτούς χώρους, επιδεινώνοντας την ποιότητα του αέρα σε πολλές περιοχές του κόσμου.
Επιπτώσεις στην υγεία
Περισσότερες από 16.000 χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται στην παρασκευή πλαστικών, συμπεριλαμβανομένων σταθεροποιητών, χρωστικών και επιβραδυντικών φλόγας. Πολλές από αυτές έχουν συνδεθεί με σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, ωστόσο υπάρχει πολύ περιορισμένη διαφάνεια σχετικά με τις ουσίες που περιέχονται στα πλαστικά που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Έμβρυα, βρέφη και μικρά παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. Η έκθεση διαπίστωσε συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης σε πλαστικά και αυξημένου κινδύνου αποβολής, πρόωρου ή θνησιγενούς τοκετού, γενετικών ανωμαλιών, μειωμένης ανάπτυξης των πνευμόνων, παιδικό καρκίνο και προβλήματα γονιμότητας σε μεγαλύτερη ηλικία.
Καθώς τα πλαστικά διασπώνται, σχηματίζουν μικροπλαστικά και νανοπλαστικά τα οποία εισέρχονται στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω της τροφής, του νερού και ακόμη και του αέρα. Αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια έχουν ανιχνευθεί στο αίμα, τον εγκέφαλο, το μητρικό γάλα, τον πλακούντα, το σπέρμα και τον μυελό των οστών. Παρότι οι πλήρεις επιπτώσεις τους στην υγεία δεν είναι ακόμη γνωστές, πρώιμες μελέτες υποδεικνύουν συνδέσεις με εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιακά εμφράγματα.
Το πλαστικό μπορεί να θεωρείται φτηνό υλικό, αλλά η έκθεση υπογραμμίζει ότι το κρυφό κόστος είναι τεράστιο. Μόνο τρεις κοινές χημικές ουσίες πλαστικού — PBDE, BPA και DEHP — προκαλούν εκτιμώμενες επιπτώσεις στην υγεία ύψους 1,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως σε 38 χώρες.
Η ανασκόπηση δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet».
πηγή ertnews.gr
φωτογραφία: Pixabay
Σχολιάστε