Σημαντικά βήματα προόδου γίνονται για την αντιμετώπιση δύο δύσκολων μορφών καρκίνου του μαστού.
Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού και ο καρκίνος του μαστού με χαμηλή έκφραση HER2 δεν αποτελούν πλέον «τυφλά σημεία» στη θεραπευτική φαρέτρα της Ογκολογίας, αναφέρουν Έλληνες ειδικοί.
Οι δύο αυτές μορφές καρκίνου τα τελευταία χρόνια βρίσκονται στο επίκεντρο της ιατρικής έρευνας. Και αυτό, διότι αφ’ ενός αφορούν πολλές γυναίκες, αφ’ ετέρου παραδοσιακά θεωρούνταν δύσκολες μορφές στην θεραπευτική αντιμετώπιση.
Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού είναι ένας τύπος που δεν εκφράζει τρεις βασικούς δείκτες:
- Τους υποδοχείς οιστρογόνου
- Τους υποδοχείς προγεστερόνης
- Την πρωτεΐνη HER2
Η απουσία αυτών των «στόχων» σημαίνει ότι φάρμακα που χρησιμοποιούνται συχνά σε άλλους τύπους καρκίνου του μαστού (π.χ. οι ορμονοθεραπείες ή οι θεραπείες αντι-HER2), δεν μπορούν να εφαρμοστούν στον τριπλά αρνητικό καρκίνο. Το γεγονός αυτό τον καθιστά πιο επιθετικό και με λιγότερες θεραπευτικές επιλογές.
Αντίστοιχα, ο καρκίνος του μαστού με χαμηλή έκφραση HER2 δεν διαθέτει μεν την έντονη υπερέκφραση που χαρακτηρίζει τους HER2-θετικούς καρκίνους, αλλά δεν είναι και τελείως αρνητικός. Για πολλά χρόνια οι όγκοι αυτού του τύπου αντιμετωπίζονταν ως «αρνητικοί». Η σύγχρονη ιατρική έρευνα, όμως, δείχνει ότι ακόμα και τα χαμηλά επίπεδα της πρωτεΐνης HER2 μπορούν να αποτελέσουν θεραπευτικό στόχο.
Τα τελευταία χρόνια, ιδίως στο εφετινό ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ASCO 2025), ανακοινώθηκαν σημαντικές εξελίξεις που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουν οι γιατροί αυτούς τους τύπους καρκίνου.
Ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού
Για τον τριπλά αρνητικό καρκίνο, τα νέα δεδομένα (μελέτη (ASCENT-04 / KEYNOTE-D19), δείχνουν ότι ο συνδυασμός του συζευγμένου αντισώματος του sacituzumab govitecan με την ανοσοθεραπεία pembrolizumab, προσφέρει σημαντικό όφελος σε σχέση με τη μέχρι τώρα τυπική προσέγγιση. Στη μελέτη αυτή ο συνδυασμός δοκιμάστηκε ως θεραπεία πρώτης γραμμής για ασθενείς με θετική έκφραση PD-L1.
Ο συνδυασμός αυτός μείωσε σημαντικά (κατά 35%) τον κίνδυνο εξέλιξης της νόσου ή θανάτου. Έτσι δίνει νέα προοπτική σε καρκίνους που μέχρι πρόσφατα είχαν πολύ περιορισμένες επιλογές.
Ο καρκίνος του μαστού με χαμηλή έκφραση HER2
Στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού με χαμηλή έκφραση HER2, τα αποτελέσματα από μελέτες όπως η DESTINY-Breast06 έδειξαν ότι το trastuzumab deruxtecan, ένα άλλο συζευγμένο αντίσωμα, υπερτερεί της κλασικής χημειοθεραπείας σε μεταστατικές περιπτώσεις.
Αυτό σημαίνει ότι όγκοι που μέχρι πριν λίγα χρόνια θεωρούνταν απλώς «HER2-αρνητικοί» μπορούν πλέον να ωφεληθούν από στοχευμένες θεραπείες. Αρκεί να ανιχνευτεί σωστά η χαμηλή έκφραση του HER2.
Σημαντική εξέλιξη αποτελεί και η έγκριση νέων φαρμάκων όπως το datopotamab deruxtecan, που στοχεύει την πρωτεΐνη Trop-2. Το φάρμακο αυτό έχει δείξει αποτελεσματικότητα σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς (HR-θετικό) και αρνητικούς για το HER2.
Παράλληλα, η ανάπτυξη της λεγόμενης “υγρής βιοψίας” (liquid biopsy), με την ανίχνευση κυκλοφορούντος DNA (ctDNA) των καρκινικών κυττάρων, ανοίγει νέους δρόμους στη διαχείριση της νόσου.
Μέσω αυτής της μεθόδου, μπορεί να ανιχνευθεί έγκαιρα αν ένας καρκίνος του μαστού αρχίζει να αναπτύσσει ανθεκτικότητα σε μια θεραπεία. Έτσι παρέχεται η δυνατότητα στον ογκολόγο να προσαρμόσει το σχήμα θεραπείας, χωρίς να περιμένει να φανούν οι αλλαγές στις απεικονιστικές εξετάσεις.
Αυτή η πιο προσωποποιημένη προσέγγιση κάνει τη θεραπεία πιο «έξυπνη» και πιο προσαρμοσμένη στις ανάγκες κάθε ασθενούς.
Εξατομίκευση της θεραπείας
Στην πράξη, όλα αυτά σημαίνουν ότι οι ασθενείς με τριπλά αρνητικά καρκίνο του μαστού, ο οποίες έχουν θετικότητα στο PD-L1, μπορούν πλέον να λάβουν πιο αποτελεσματικούς συνδυασμούς από την αρχή της θεραπείας τους, αυξάνοντας τις πιθανότητες καλύτερης ανταπόκρισης.
Αντίστοιχα, οι ασθενείς με καρκίνο του μαστού με χαμηλή έκφραση HER2 έχουν πρόσβαση σε νέες στοχευμένες θεραπείες, που μέχρι πρόσφατα δεν θεωρούνταν κατάλληλες για αυτές.
Έτσι, η σωστή και λεπτομερής διάγνωση της HER2 έκφρασης αποκτά τεράστια σημασία. Και αυτό διότι μπορεί να καθορίσει ποια ασθενής θα έχει πρόσβαση σε θεραπείες με πραγματικό όφελος.
Τα νέα δεδομένα υπογραμμίζουν τη σημασία της εξατομίκευσης της θεραπείας. Δεν υπάρχει πλέον ένα ενιαίο σχήμα για να αντιμετωπιστεί ο καρκίνος του μαστού. Οι επιλογές προσαρμόζονται αναλόγως με:
- Το μοριακό προφίλ του όγκου
- Την προηγούμενη θεραπεία που κάνει η γυναίκα
- Την συνολική κατάσταση της ασθενούς
Παραμένουν προκλήσεις
Παρά την αισιοδοξία που φέρνουν αυτές οι εξελίξεις, παραμένουν προκλήσεις. Οι νέες θεραπείες συχνά συνοδεύονται από παρενέργειες. Επιπλέον, το κόστος και η διαθεσιμότητα μπορεί να περιορίσουν την πρόσβαση.
Χρειάζεται ακόμα να διευκρινιστεί καλύτερα ποιοι υποτύποι ασθενών ωφελούνται περισσότερο από κάθε θεραπευτική επιλογή, αλλά και πώς θα μπορούσαν αυτές οι στρατηγικές να εφαρμοστούν όχι μόνο στη μεταστατική νόσο αλλά και στα πρώιμα στάδια, με στόχο την πρόληψη υποτροπών.
Τέλος, η ακριβής διάγνωση του καρκίνου του μαστού με χαμηλή έκφραση HER2 εξακολουθεί να είναι δύσκολη και απαιτεί τεχνολογίες και πρωτόκολλα υψηλής αξιοπιστίας.
Συνολικά, ο τριπλά αρνητικός καρκίνος του μαστού και ο καρκίνος του μαστού με χαμηλή έκφραση HER2 δεν αποτελούν πλέον «τυφλά σημεία» στη θεραπευτική φαρέτρα της Ογκολογίας. Τα νεότερα δεδομένα και οι καινοτόμες θεραπείες φέρνουν ελπίδα. Δείχνουν ότι η ιατρική έρευνα κινείται σε μια κατεύθυνση που δίνει πραγματικές προοπτικές για καλύτερη ποιότητα και διάρκεια ζωής.
Για τις ασθενείς, αυτό σημαίνει ότι είναι πιο σημαντικό από ποτέ:
- Να γνωρίζουν λεπτομερώς τα χαρακτηριστικά του όγκου τους
- Να συζητούν ανοιχτά με τον γιατρό τους τις νέες θεραπευτικές δυνατότητες
- Όπου είναι εφικτό, να εξετάζουν τη συμμετοχή σε κλινικές δοκιμές που ανοίγουν τον δρόμο για τις θεραπείες του αύριο.
Τις πρόσφατες εξελίξεις συνόψισαν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα Δρ. Μαρία Καπαρέλου (παθολόγος-ογκολόγος), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγος, καθηγήτρια Θεραπευτικής, Επιδημιολογίας & Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Θεραπευτικής, Ογκολογίας & Αιματολογίας, διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής)
πηγή iatropedia.gr
Φωτογραφία: iStock
