Κίνδυνοι για νέα ενεργειακή κρίση από τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή

Η πολεμική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή δημιούργησε νέους κινδύνους για τις τιμές της ενέργειας, πριν ακόμη τελειώσει η κρίση που άνοιξε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Η αντίδραση του Ισραήλ στην επίθεση της Χαμάς κατά αμάχων στην επικράτειά του δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι ο πόλεμος θα φθάσει στα άκρα και ο φόβος πλέον είναι μήπως υπάρξει γενικότερη σύρραξη στην περιοχή, η οποία είναι από τις πλουσιότερες σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Η μεγαλύτερη ανησυχία εστιάζεται στο ενδεχόμενο να συνδεθεί άμεσα το Ιράν με την επίθεση που έκανε η Χαμάς το περασμένο Σάββατο η να εμπλακεί στον πόλεμο, οπότε οι εξαγωγές πετρελαίου μίας από τις μεγαλύτερες παραγωγούς χώρες του κόσμου θα μειώνονταν και θα προκαλούσαν νέα μείωση της παγκόσμιας προσφοράς και έντονα ανοδική τάση των τιμών.

Το Ιράν είχε κρατηθεί έξω από τη σύγκρουση τις πρώτες ημέρες, κάτι που εξηγεί γιατί οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου δεν αυξήθηκαν παρά 2 έως 3 δολάρια το βαρέλι, δηλαδή περί τα 87-88 δολάρια το βαρέλι για το μπρεντ. Ωστόσο, η δήλωση του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών την Παρασκευή ότι θα μπορούσε να ανοίξει νέο μέτωπο κατά του Ισραήλ, αν συνεχισθεί ο αποκλεισμός της Γάζας, προκάλεσε την άνοδο της τιμής του μπρεντ στα 89 δολάρια το μεσημέρι της ίδιας ημέρας.

Με την παγκόσμια αγορά πετρελαίου, όμως, να έχει έλλειμμα προσφοράς λόγω των μειώσεων στην παραγωγή από τις χώρες του ΟΠΕΚ+ – κυρίως από τη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία – είναι βέβαιο ότι οποιαδήποτε περαιτέρω σημαντική μείωση της προσφοράς θα προκαλούσε ανοδικές πιέσεις.

Από την άλλη πλευρά, ο πόλεμος ξέσπασε σε μία περίοδο που το ράλι των τιμών του πετρελαίου είχε ανακοπεί. Οι τιμές του μπρεντ ξεπέρασαν τα 95 δολάρια το βαρέλι, για να υποχωρήσουν την προηγούμενη εβδομάδα στα 84 δολάρια. Η πεποίθηση των επενδυτών ότι τα επιτόκια των μεγάλων κεντρικών τραπεζών θα μείνουν σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο διάστημα, με συνέπεια η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας να είναι πολύ αργή και αντίστοιχα και η αύξηση της ζήτησης αργού, ήταν αυτή που οδήγησε στην αναστροφή του ράλι.

Στην αγορά του φυσικού αερίου, οι τιμές στην Ευρώπη αυξήθηκαν την περασμένη εβδομάδα θεαματικά, με την άνοδο να φθάνει το 40% και τα συμβόλαια για παράδοση τον Νοέμβριο να ξεπερνούν την Πέμπτη τα 53 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Η εκτίναξη των τιμών οφείλεται κυρίως στον πόλεμο και τη μείωση των εξαγωγών από κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ισραήλ προς την Αίγυπτο, όπου μετατρέπονται σε LNG που κατευθύνεται στην Ευρώπη, καθώς και στις ανησυχίες για γενικότερη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή.

Υπήρξαν, πάντως, και δύο άλλοι παράγοντες που οδήγησαν στην εκτίναξη των τιμών. Πρώτον, η διαρροή αερίου που εντοπίστηκε στον διασυνδετήριο υποθαλάσσιο αγωγό Φινλανδίας – Εσθονίας, ο οποίος ερευνάται με υποψίες ότι πρόκειται για σαμποτάζ, φέρνοντας στο νου τις διαρροές που σημειώθηκαν πέρυσι στο σύστημα των αγωγών του Nord Stream.

Δεύτερον, η προειδοποίηση εργαζομένων σε δύο μεγάλες μονάδες εξαγωγής LNG της Αυστραλίας, στις οποίες αντιστοιχεί το 6% της παγκόσμιας προσφοράς, ότι θα αρχίσουν απεργίες την επόμενη εβδομάδα. Πάντως, οι αντίστοιχες κινητοποιήσεις που έγιναν τον περασμένο μήνα σταμάτησαν γρήγορα και ο εφοδιασμός από τις μονάδες αυτές έγινε κανονικά.

Και στην περίπτωση του φυσικού αερίου υπάρχουν παράγοντες που μπορούν να συγκρατήσουν τις τιμές, αν δεν υπάρξει γενίκευση της σύρραξης στη Μέση Ανατολή, όπως φαίνεται και από το γεγονός ότι οι τιμές για τα συμβόλαια παράδοσης τον χειμώνα ήταν την Πέμπτη πολύ κοντά σε αυτές για τα συμβόλαια παράδοσης τον Νοέμβριο.

Η σχεδόν κατά 100% πληρότητα των δεξαμενών αποθήκευσης στην ΕΕ, η μείωση της ζήτησης από τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες, η αύξηση των τερματικών σταθμών LNG στην Ευρώπη, η αργή ανάκαμψη της ζήτησης LNG από την Κίνα, αλλά και οι προβλέψεις για σχετικά ήπιο χειμώνα φέτος στην Ευρώπη είναι παράγοντες που θα μπορούσαν να συγκρατήσουν τις τιμές.

Πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ