«Όταν ταξιδεύετε, να παίρνετε πάντα μαζί σας λίγο κρίταμο», έλεγε πριν από χιλιάδες χρόνια, στα κείμενά του, ο Διοσκουρίδης, γνωστός γιατρός, φαρμακολόγος και βοτανολόγος της αρχαιότητας καθώς ήταν από τότε γνωστό ότι το κρίταμο περιέχει μεγάλες ποσότητες βιταμινών και έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Το χαρούπι, από την άλλη πλευρά, είναι ιδανικό για όσους επιθυμούν να χάσουν βάρος καθώς περιέχει φυσικά σάκχαρα και όταν καταναλώνεται, σταματά το αίσθημα της πείνας. Ο καρπός του αγριοτριαντάφυλλου χρησιμοποιείται για αρθριτικούς πόνους, ενώ το τσάι του βουνού ενισχύει τη μνήμη.
Τα παραπάνω είναι λίγες μόνο περιπτώσεις από τα παραμελημένα και υποχρησιμοποιούμενα φυτά, τα οποία, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δρ. Ελένη Μαλούπα, Επιμελήτρια Βαλκανικού Βοτανικού Κήπου Κρουσσίων, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, δεν είναι ευρύτερα γνωστά στο κοινό, δεν είναι διαθέσιμα σε όλα τα καταστήματα αλλά σε ελάχιστα, επομένως δεν κυκλοφορούν πολύ στην αγορά.
«Το πρόβλημα με τα υποχρησιμοποιούμενα φυτά ξεκινάει από το γεγονός ότι δεν μπορεί κανείς να τα βρει εύκολα στην αγορά», λέει χαρακτηριστικά, ενώ υπογραμμίζει την ανάγκη ανάδειξής τους σε επίπεδο εθνικής στρατηγικής. «Μπορούμε να πείσουμε τον κόσμο να τα ζητάει. Να ζητάει, για παράδειγμα, τον ελληνικό κράταιγο για να ρίξει την πίεσή του και το τσάπουρνο για την ισχυρή αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική του δράση», σημειώνει και προσθέτει πως η χώρα διαθέτει έναν τεράστιο θησαυρό με 6.800 αυτοφυή είδη. «Τα φάρμακα χρειάζονται, όταν πια το πρόβλημα έχει γίνει πολύ σοβαρό. Το θέμα είναι πριν να γίνει σοβαρό, να μπορέσουμε σε καθημερινή βάση να ενισχύουμε το σύστημά μας με τη χρήση βοτάνων. Αυτό είναι το βασικό και αυτό πρέπει να είναι τρόπος ζωής», σχολιάζει.
Μιλώντας ειδικότερα για το κρίταμο, εξηγεί ότι περιέχει μεγάλες ποσότητες βιταμινών, βιταμίνη C, και οξέα, επομένως έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, κάτι που ο Διοσκουρίδης γνώριζε χιλιάδες χρόνια πριν. Σταδιακά πέρασε η χρήση του στις επόμενες γενικές. Παράλληλα δηλώνει: «Εγώ, για παράδειγμα, που είμαι από τη Χίο, ήρθα σε επαφή με το κρίταμο από πολύ μικρή ηλικία γιατί η μητέρα μου το χρησιμοποιούσε πάρα πολύ στις σαλάτες και σαν συνοδευτικό σε μεζέδες. Στη συνέχεια αξιοποιήθηκε από μια νεαρή γεωπόνο, την Αργυρώ Κουτσουράδη, η οποία βρίσκεται στη Χίο και έβαλε στη λογική της καλλιέργειας των αρωματικών φυτών και το κρίταμο και την κάπαρη, που χρησιμοποιούνταν από παλιά και τώρα δεν μπορείς να τη βρει κάποιος πολύ εύκολα».
Στο μεταξύ, όλο και περισσότερο γνωστό γίνεται το τελευταίο διάστημα το χαρούπι, το οποίο έχει εξαιρετικές ιδιότητες καθώς περιέχει όλο το σύμπλεγμα των βιταμινών και ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιδιαρροϊκή δράση. Είναι κατάλληλο για κοιλόπονο και προβλήματα στο έντερο, ενώ έχει αντιδιαβητική δράση και βοηθά όσους επιθυμούν να χάσουν κιλά. «Όποιος το βάζει στη διατροφή του αισθάνεται χορτασμένος, επομένως μειώνει την ποσότητα της τροφής που λαμβάνει, εξασφαλίζοντας παράλληλα τις βιταμίνες, τα σάκχαρα, τα μεταλλικά άλατα που περιέχει το χαρούπι. Αξίζει να σημειωθεί ότι στα συστατικά του περιλαμβάνονται το σύμπλεγμα των βιταμινών Β, οι βιταμίνες Α και E, και ακόμη κάλιο, ασβέστιο μαγνήσιο, σίδηρος, χαλκός, μαγγάνιο και ψευδάργυρος. Για τις γυναίκες που βρίσκονται στο στάδιο της εμμηνόπαυσης μπορεί μια κουταλιά χαρουπόμελο να υποκαταστήσει το ασβέστιο που χρειάζονται. Εναλλακτικά υπάρχει και σε κομματάκια για την παρασκευή ροφήματος, αφού μείνει για 15 με 20 λεπτά σε βραστό νερό» επισημαίνει η κ. Μαλούπα.
Ειδικά για τον καρπό του αγριοτριαντάφυλλου αναφέρει ότι είναι ένας κόκκινος καρπός, που παλιά ο κόσμος χρησιμοποιούσε για κρυολογήματα καθώς έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση. Διαθέτει, όμως, επίσης βιταμίνες Α, C και Ε, όλα τα οξέα, μέταλλα, φώσφορο, κάλλιο, μαγνήσιο, ασβέστιο, σίδηρο και κερκετίνη, η οποία είναι ισχυρό φλαβονοειδές, επομένως έχει αντιοξειδωτική δράση. Χρησιμοποιείται για αρθριτικούς πόνους, ενώ ειδικά για την εν λόγω χρήση περιέχεται σε γνωστά φάρμακα που κυκλοφορούν στην αγορά.
Όσο για το τσάι του βουνού σχολιάζει ότι περιέχει σιδερίτη, ο οποίος αποδεδειγμένα, σύμφωνα με έρευνες, τονώνει τη μνήμη. «Θα πρότεινα να συνδυάζεται με δεντρολίβανο και με λίγο φασκόμηλο για να ενισχύσει κανείς αυτό το σύστημα», προσθέτει.
Επί του πρακτέου, η ίδια υπογραμμίζει ότι οι επιστήμονες που ασχολούνται με τον εν λόγω κλάδο τις τελευταίες δεκαετίες δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη ένταξης της ενίσχυσης των παραγωγών και των καλλιεργητών στη στρατηγική της χώρας, ενώ και η ίδια κατέθεσε μελέτη στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, με αντικείμενο τους βοτανικούς κήπους στην Ελλάδα, τη διατήρηση και την αξιοποίηση των ελληνικών φυτών.
«Εφόσον οι παραγωγοί ενισχυθούν ώστε να τα καλλιεργήσουν όλα αυτά τα φυτά, δεν θα είναι μόνο δέκα σε όλη την Ελλάδα, θα γίνουν δέκα χιλιάδες και αν γίνουν δέκα χιλιάδες, τότε τα αρωματικά φυτά θα ενισχύσουν αρκετά το ΑΕΠ της χώρας. Από την άλλη πλευρά, όσο οι άνθρωποι επισκέπτονται χώρους όπως οι βοτανικοί κήποι, γνωρίζουν τα φυτά, συμμετέχουν σε δραστηριότητες και εργαστήρια με αυτά, τότε και εκείνα θα μπουν στη ζωή τους και σταδιακά η νοοτροπία του κόσμου θα αλλάξει. Όσο δεν προχωρούμε σε τέτοιες κινήσεις, δυστυχώς οι ξένοι θα αξιοποιούν τα φυτά μας και εμείς ακόμα θα είμαστε στη φάση του αν θα αποφασίσουμε να ενισχύσουμε αυτό που λέγεται εκτός τόπου διατήρηση», σχολιάζει.
Η κ. Μαλούπα θα μιλήσει για τα παραμελημένα και υποχρησιμοποιούμενα αυτοφυή φυτά και τη σημασία τους στη διατροφή μας στην 2η Αγορά βοτάνων και μπαχαρικών που διοργανώνει ο Δήμος Θεσσαλονίκης και το Τμήμα Τουρισμού, σήμερα (Κυριακή 12 Οκτωβρίου), από τις 10 το πρωί έως τις 6 το απόγευμα, στο φουαγιέ του Δημαρχείου.
