Ο Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως «Το γλύκισμα των φτωχών»- Η λαγάνα είναι ο άζυμος άρτος (ψωμί), ο οποίος φτιάχνεται με παραδοσιακό τρόπο στην Ελλάδα μόνο μια ... Περισσότερα

Λαγάνα: Αυτός είναι ο λόγος που την τρώμε την Καθαρά Δευτέρα

Συντάκτης: Epiloges Press

Συντάκτης: Epiloges Press

Ο Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως «Το γλύκισμα των φτωχών»-

Η λαγάνα είναι ο άζυμος άρτος (ψωμί), ο οποίος φτιάχνεται με παραδοσιακό τρόπο στην Ελλάδα μόνο μια μέρα του χρόνου, την Καθαρή Δευτέρα, ενώ το όνομά της προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό «λάγανον», μια πλακωτή ζύμη που παρασκευάζεται από αλεύρι και νερό και σηματοδοτεί την έναρξη της νηστείας της Μεγάλης Σαρακοστής.

Σύμφωνα με το dogma.gr, η λαγάνα, παρασκευάζεται χωρίς προζύμι, και έναν τέτοιο πρόχειρο άρτο χρησιμοποίησαν και οι Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή.

Έκτοτε επιβαλλόταν από το Μωσαϊκό Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

Η ιστορία της λαγάνας διατρέχει όλη τη διατροφική παράδοση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ο Αριστοφάνης στις «Εκκλησιάζουσες» λέει «Λαγάνα πέττεται» δηλ. «Λαγάνες γίνονται».

Ο δε Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως «Το γλύκισμα των φτωχών».

Tο έθιμο της λαγάνας παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και συνηθίζεται να παρασκευάζεται με μεράκι από τον αρτοποιό της γειτονιάς, τραγανή λαχταριστή και σουσαμένια και καταναλώνεται κατά την Καθαρά Δευτέρα, την Πρωτονήστιμη Δευτέρα της Σαρακοστής.

Η ονομασία της «Καθαρά» προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, ως «ημέρα κάθαρσης». Στη συνέχεια τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν μέχρι τη λήξη της νηστείας. Επίσης κατά την ημέρα αυτή εξέρχονταν όλοι οικογενειακώς στην ύπαιθρο και έστρωναν κάτω στη γη και έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά όπως χαλβά, ελιές, ταραμά και λαγάνα.

Όπως γράφει το dogma.gr, από την Καθαρά Δευτέρα προετοιμάζεται ο άνθρωπος μετά τις εορτές και την καλοφαγία των Απόκρεων, να καθαρίσει την ψυχή και το σώμα του για να φτάσει στο τέρμα δηλ. στο Πάσχα και να αναστηθεί ξανά με την Ανάσταση του Κυρίου.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λαγάνα που έχει το σχή­μα της «κυρα-Σαρακοστής», που παριστάνει μια μακριά γυναίκα που έχει ένα σταυρό στο κεφάλι, δεν έχει στόμα γιατί είναι όλο νηστεία

Τα χέρια της είναι σταυρωμένα για τις προσευχές, έχει επτά πόδια που συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της νηστείας. Έθιμο που συνηθιζόταν για να μετρούν το χρόνο κατά την περίοδο της Σαρακοστής ήταν κάθε Σάββατο να κόβουν το ένα πόδι και το τελευταίο το έκοβαν το Μ.Σάββατο όπου το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός της επόμενης χρονιάς.

Η νόστιμη και λαχταριστή για όλους μας λαγάνα είναι ένα προϊόν άξιο σεβασμού και με πραγματική πλούσια ιστορία, θα είναι μεγάλη απώλεια για τις επερχόμενες γενεές να ξεχάσουν τις παραδόσεις μας, να ξεχάσουν τις παλιές σαρακοστιανές μυρουδιές. Οι αρτοποιοί της γειτονιάς πιστοί στις παραδόσεις μας παρασκευάζουν την Καθαρά Δευτέρα τη λαγάνα συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση του εθίμου, ώστε οι νέες γενεές να έχουν την ευκαιρία να ακούσουν, να μυρίσουν και να γευτούν τη Σαρακοστή γιατί οι Σαρακοστιανές μυρωδιές είναι έμμεσοι φορείς μιας βαθιάς πνευματικότητας.


ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

25/08/25 1:04 μμ

Χρωστάει της Μιχαλούς: Τι σημαίνει η φράση και από που βγήκε

Πρόστιμο στον Υπουργό Μεταφορών της Τουρκίας που οδηγούσε με 225 χλμ/ώρα - video

25/08/25 12:51 μμ

Πρόστιμο στον Υπουργό Μεταφορών της Τουρκίας που οδηγούσε με 225 χλμ/ώρα – video

Κ. Χατζηδάκης: Η μείωση των άμεσων φόρων θα φανεί κατευθείαν στην τσέπη των Ελλήνων

25/08/25 12:44 μμ

Κ. Χατζηδάκης: Η μείωση των άμεσων φόρων θα φανεί κατευθείαν στην τσέπη των Ελλήνων

Υπ. Οικονομικών: Πλεόνασμα 2,1 δισ. ευρώ το επτάμηνο του 2025

25/08/25 12:40 μμ

Υπ. Οικονομικών: Πλεόνασμα 2,1 δισ. ευρώ το επτάμηνο του 2025

Κυρ. Μητσοτάκης: 431 δημόσια σχολεία ανακαινίζονται στο πλαίσιο του προγράμματος «Μαριέττα Γιαννάκου»

25/08/25 12:36 μμ

Κυρ. Μητσοτάκης: 431 δημόσια σχολεία ανακαινίζονται στο πλαίσιο του προγράμματος «Μαριέττα Γιαννάκου»

AΔEΔY: 24ωρη απεργία την Πέμπτη 28 Αυγούστου

25/08/25 12:27 μμ

ΑΔΕΔΥ: 24ωρη απεργία την Πέμπτη 28 Αυγούστου

25/08/25 12:08 μμ

Σε βάθος 68 μέτρων στη θάλασσα του Μαρμαρά εντοπίστηκε η σορός του Τούρκου επιχειρηματία Χαλίτ Γιουκάι που πήγαινε στη Μύκονο

Απομνημονεύματα-βόμβα: Η Βιρτζίνια Τζουφρέ έγραψε την ιστορία της πριν από τον θάνατό της

25/08/25 11:55 πμ

Απομνημονεύματα-βόμβα: Η Βιρτζίνια Τζουφρέ έγραψε την ιστορία της πριν από τον θάνατό της

Γιώργος Παπανδρέου: «Η Αναγνώριση της Παλαιστίνης, έναυσμα για μια νέα αρχή»

25/08/25 11:47 πμ

Γιώργος Παπανδρέου: «Η Αναγνώριση της Παλαιστίνης, έναυσμα για μια νέα αρχή»

Γιατί ο Λέων της Αμφίπολης έχει από την κατασκευή του κομμένη γλώσσα;

25/08/25 11:41 πμ

Γιατί ο Λέων της Αμφίπολης έχει από την κατασκευή του κομμένη γλώσσα;

Βίντεο: Σκηνές σοκ στο κέντρο της Αθήνας, κάνουν εμπόριο ναρκωτικών μέρα μεσημέρι

25/08/25 11:34 πμ

Βίντεο: Σκηνές σοκ στο κέντρο της Αθήνας, κάνουν εμπόριο ναρκωτικών μέρα μεσημέρι

Χατζηβασιλείου στον ΣΚΑΪ: Η Ελλάδα έχει διατρανώσει με κάθε τρόπο ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο

25/08/25 11:26 πμ

Χατζηβασιλείου: Η Ελλάδα έχει διατρανώσει με κάθε τρόπο ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο