Λειψυδρία: Τα μοντέλα αντιμετώπισης της μείωσης των υδατικών αποθεμάτων που μελετά η ΕΥΔΑΠ

«Στο πλαίσιο αντιμετώπισης της λειψυδρίας και της εξασφάλισης της υδροδότησης των άνυδρων περιοχών της χώρας, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προωθεί σχέδιο για τον συνδυασμό έργων ΑΠΕ με αφαλάτωση και έργων ΑΠΕ, αντλησιοταμίευσης και αφαλάτωσης, τα οποία θα εγκατασταθούν κατά προτεραιότητα στις Κυκλάδες, που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα λειψυδρίας, όπως και σε κάποια νησιά του Αιγαίου, έχοντας διασφαλίσει για τον σκοπό αυτό κονδύλι, της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Απανθρακοποίησης», αναφέρει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης, σε έγγραφο του που διαβιβάστηκε στη Βουλή. Ο κ. Σκυλακάκης απέστειλε το έγγραφο μετά από ερώτηση του προέδρου της Ελληνικής Λύσης Κυριάκου Βελόπουλου για την κατάσταση στη Λέρο.

Τις επόμενες ημέρες η Βουλή θα ενημερωθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για το ζήτημα της λειψυδρίας και τα έργα που εξελίσσονται για την αντιμετώπιση των πιέσεων στο υδατικό κεφάλαιο και για την αντιμετώπιση των συνεπειών της ανομβρίας και της ξηρασίας, σύμφωνα με όσα ανέφερε η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου, στη χθεσινή συνεδρίαση της επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, κατά τη διάρκεια της οποίας πολλοί βουλευτές έθεσαν το ζήτημα κυβερνητικής αδράνειας και έλλειψης στρατηγικού σχεδιασμού.

«Η λειψυδρία αποτελεί ζήτημα πρώτης προτεραιότητας και ήδη το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει διαθέσει 90 εκατομμύρια ευρώ για έργα ύδρευσης που θα γίνουν άμεσα ενώ και η ΕΥΔΑΠ έχει εκπονήσει σχέδιο που θα υλοποιηθεί. Σύντομα εξάλλου θα ενεργοποιηθεί πρόγραμμα για ταμιευτήρες στα νησιά, που θα χρησιμοποιούνται για άρδευση και ύδρευση», είπε η κυρία Σδούκου. H υφυπουργός ανέφερε ότι εδώ και πολλά χρόνια θα έπρεπε να υπάρχουν ταμιευτήρες στα νησιά. Σήμερα όμως η κυβέρνηση έχει δεσμεύσει συγκεκριμένο κονδύλιο από το Ταμείο Απανθρακοποίησης των νησιών, ώστε να υλοποιηθούν γρήγορα ταμιευτήρες που θα χρησιμοποιούνται για άρδευση και ύδρευση. «Εμείς δεν θυμηθήκαμε τώρα τη λειψυδρία. Προωθούνται δράσεις που ωριμάζουν εδώ και μήνες. Το νερό είναι μόνιμα στα ραντάρ μας και το υπουργείο προωθεί αρκετά έργα», είπε η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Λίγες ημέρες προτού η Βουλή διακόψει τις εργασίες της για το καλοκαίρι, τα μέλη της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων ενημερώθηκαν για την προετοιμασία της ΕΥΔΑΠ και τα μοντέλα που βρίσκονται στο τραπέζι της, με δεδομένο ότι την τελευταία διετία οι βροχοπτώσεις στην Αττική ήταν λίγες.

Η ξηρασία

Ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ Χαράλαμπος Σαχίνης έχει ενημερώσει την Επιτροπή της Βουλής για την παρούσα κατάσταση.

«Ουσιαστικά, τα τελευταία δύο χρόνια δεν έχει βρέξει. Στην Αττική καταναλώνουμε περίπου 400 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού. Και με όλα τα έργα που έχουν γίνει τις προηγούμενες δεκαετίες, και για τον Μόρνο και τον Εύηνο, ουσιαστικά, όσο νερό μπαίνει στους ταμιευτήρες μας τόσο νερό βγαίνει. Τον Σεπτέμβριο του 2022, οι ταμιευτήρες μας είχαν 1,1 δισ. κυβικά μέτρα. Αντί να μείνουν σταθερά, τον Σεπτέμβριο του 2023, αυτό μειώθηκε στα 950 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και άρα χάσαμε 150 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Φέτος δεν έβρεξε, δεν χιόνισε και γι΄αυτό πιστεύουμε ότι στο τέλος της υδρολογικής αυτής περιόδου, θα είμαστε στα 700 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Άρα έχουμε ένα έλλειμμα 200 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων περίπου, το οποίο παρουσιάστηκε τους τελευταίους μήνες. Στην ΕΥΔΑΠ έχουμε μοντέλα τι θα κάνουμε αν παρουσιαστούν τέτοιες συνθήκες. Τώρα έχουμε 700 εκατομμύρια κυβικά μέτρα στους ταμιευτήρες μας και άρα, αν συνεχιστεί η ίδια κατάσταση, έχουμε ένα απόθεμα για περίπου τρία χρόνια», έχει ενημερώσει την επιτροπή ο κ. Σαχίνης.

Στα μοντέλα που επεξεργάζεται η ΕΥΔΑΠ αναζητούνται πηγές που θα προσθέσουν νερό στα σημερινά αποθέματα. «Αυτές οι πηγές είναι οι πηγές της Μαυροσουβάλας, οι οποίες είναι κάτω από την Πάρνηθα, είναι οι πηγές του μέσου ρου του βοιωτικού Κηφισού κοντά στην Υλίκη. Αυτές δεν τις χρησιμοποιούμε γιατί έχουν ενεργειακό κόστος, γιατί αντλούμε το νερό από το υπέδαφος και επομένως έχουν ένα παραπάνω κόστος. Όμως τα μοντέλα μας λένε ότι πρέπει να μπουν και αυτές για να βοηθήσουν για να έχουμε νερό, όχι μόνο για τρία χρόνια, αλλά να μπορέσουμε, αν συνεχιστούν οι ίδιες συνθήκες, να έχουμε νερό για τα επόμενα τέσσερα με πέντε χρόνια, ώστε μέσα σε αυτό το διάστημα να έχουμε την ευκαιρία να υλοποιήσουμε τα μακροπρόθεσμα μέτρα και να τα μετατρέψουμε σε μεσοπρόθεσμα ή βραχυπρόθεσμα. Άρα ουσιαστικά αυτή τη στιγμή είμαστε σε έναν κίτρινο συναγερμό, γι΄αυτό αρχίσαμε και μια καμπάνια για τον περιορισμό της σπατάλης, με βασικό μήνυμα ”θες νερό, κλείσε τη βρύση”, για παράδειγμα μην αφήνεις ανοιχτή τη βρύση όταν χρησιμοποιείς την οδοντόβουρτσά σου, χρησιμοποίησε το ποτιστήρι σου αντί για το λάστιχο για να ποτίσεις», έχει δηλώσει ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ και έχει ενημερώσει: «Βρισκόμαστε σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Θα δούμε αν θα βρέξει από τον Σεπτέμβριο και μετά και αν θα χιονίσει από τον Δεκέμβριο και μετά, για να πάμε, αν απαιτηθεί, σε έναν πορτοκαλί συναγερμό».

Η επόμενη μέρα

Όπως έχουν ενημερωθεί τα μέλη της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων, από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΕΥΔΑΠ, στις άλλες εναλλακτικές, μεσοπρόθεσμες από μακροπρόθεσμες, λύσεις και μοντέλα συμπεριλαμβάνονται:

–Άρδευση από Ψυττάλεια, Ελληνικό, Θριάσιο: Τα τρία τέταρτα του νερού που καταναλώνει η Αττική, καταλήγει στην Ψυττάλεια και ρίχνεται στη θάλασσα. Μελετάται λοιπόν αν είναι δυνατό και από την Ψυττάλεια και από το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων του Θριάσιου, να χρησιμοποιηθεί αυτό το νερό, το οποίο είναι καθαρό γιατί έχει προηγηθεί επεξεργασία του για βιομηχανική χρήση, να αξιοποιείται πλέον και για αρδευτική χρήση σε όλο το παραλιακό μέτωπο, οπότε αντί το πότισμα να γίνεται με πόσιμο νερό, να ποτίζεται με ανακυκλωμένο νερό. Προς αυτή την κατεύθυνση γίνονται εργασίες στο Ελληνικό, στο κέντρο επεξεργασίας λυμάτων που θα λειτουργεί εκεί, για να παίρνει και τα εκεί λύματα και τα λύματα που αυτή τη στιγμή πηγαίνουν προς την Ψυττάλεια, να τα επεξεργάζεται και να ποτίζει και όλο το πάρκο του Ελληνικού και τις όμορες εγκαταστάσεις. Το κέρδος από το συγκεκριμένο έργο θα είναι διπλό διότι δεν θα απαιτείται πλέον ενέργεια για να μεταφέρονται αυτά τα λύματα στην Ψυττάλεια και θα καθαρίζεται επιτόπου. Μελετάται σε συνεργασία με την Περιφέρεια, τέτοια άντληση λυμάτων να γίνεται και για το Πάρκο Τρίτση.

-Η ΕΥΔΑΠ εργάζεται ώστε και τα άλλα κέντρα επεξεργασίας λυμάτων που θα γίνουν στην Αττική να δώσουν νερό για άρδευση.

-Με την ολοκληρωμένη χωρική επένδυση «προχωρά» το Αδριάνειο Υδραγωγείο ώστε το νερό που συγκεντρώνεται εκεί να μπορεί να ποτίσει πάρκα, «από την Πάρνηθα μέχρι το Κολωνάκι». Ήδη χτίζεται δίκτυο στο Χαλάνδρι, με ολοκληρωμένη χωρική επένδυση και σε συνεργασία με την Περιφέρεια, γιατί η ΕΥΔΑΠ μελετά να χρησιμοποιείται τέτοιο νερό όχι μόνο για πάρκα αλλά και για πελάτες που έχουν κήπους ώστε να ποτίζουν με τέτοιο νερό και όχι με πόσιμο.

–Εμπλουτισμός υδροφόρου ορίζοντα: «σε πολλές χώρες χρησιμοποιείται το επαναχρησιμοποιημένο νερό για τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα. Αυτό το νερό αφού ξανακαθαρίζεται, αντλείται και στις μονάδες επεξεργασίας νερού γίνεται πόσιμο. Οπότε όπως το νερό της βροχής καταλήγει στον υδροφόρο ορίζοντα έτσι και το νερό της Ψυττάλειας μελετάται να κατευθύνεται για να εμπλουτίζει τον υδροφόρο ορίζοντα, και μετά, όταν και αν χρειαστεί και αφού θα έχει καθαριστεί φυσικά, να αντλείται και να καθαρίζεται και από τις μονάδες επεξεργασίας νερού και να γίνεται πόσιμο.

«Αυτή είναι μια πρακτική που ακολουθούν πολλές χώρες. Ωστόσο θα πρέπει να δούμε το κόστος μιας τέτοιας πρακτικής, τι θα απαιτηθεί για τις εγκαταστάσεις μέσω των οποίων θα μεταφέρεται το νερό. Αυτή τη στιγμή μελετάμε να δούμε αν υπάρχει υδροφόρος ορίζοντας ο οποίος δεν είναι μολυσμένος στην περιοχή της Αττικής για να βάλουμε αυτό το νερό, ποιο είναι το κόστος άντλησης του, μεταφοράς του στις μονάδες επεξεργασίας», έχει ενημερώσει ο κ. Σαχίνης.

-«Ταμιευτήρες στις πολυκατοικίες: Μελετάται αν είναι δυνατό να αξιοποιηθούν υποδομές ομβρίων υδάτων, δηλαδή όταν βρέχει στην Αθήνα, αν θα είναι δυνατό να μαζεύεται το νερό στις πολυκατοικίες ή στα γήπεδα για να ποτίζονται ή για να ποτίζονται οι κήποι. Προβληματισμός υπάρχει ως προς το κόστος σε σχέση με την ποσότητα νερού που θα μπαίνει στους ταμιευτήρες, με δεδομένο το γεγονός ότι δεν βρέχει συχνά στην Αθήνα.

–Το σενάριο για την αφαλάτωση: «Αν όλα τα άλλα αποτύχουν, στην Αττική είμαστε τυχεροί γιατί έχουμε νερό γύρω μας. Η αφαλάτωση έχει μεγάλο ενεργειακό κόστος, αλλά υπάρχουν ώρες μέσα στην ημέρα που η τιμή της κιλοβατώρας είναι χαμηλή δεδομένου ότι μπαίνουν μέσα τα φωτοβολταϊκά», σύμφωνα με όσα ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ.

–Μελετάται η αξιοποίηση του παραπόταμου που πηγαίνει στη λίμνη των Κρεμαστών. «Περίπου 10 χιλιόμετρα μετά υπάρχει και ένας ακόμα παραπόταμος και θα μπορούσε ίσως, σε περιπτώσεις ανάγκης, ένα μέρος αυτού του νερού να χρησιμοποιηθεί. Από αυτούς τους παραποτάμους το νερό μπορεί να έρθει στον Εύηνο με βαρύτητα, άρα δεν θα υπάρχει ενεργειακό κόστος», είπε ο κ. Σαχίνης που επισήμανε μάλιστα ότι ενώ όλοι ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ έχουν χωρητικότητα 1 δισ. κυβικά μέτρα, τα Κρεμαστά έχουν χωρητικότητα 5 δις κυβικά μέτρα.

-Σήμερα η ΕΥΔΑΠ, λόγω της παλαιότητας του δικτύου της, χάνει 23% νερού. Για την αναστροφή της κατάστασης, σήμερα εξελίσσονται επενδύσεις για την ανατολική Αττική ύψους 1 δισ. και γίνεται αναβάθμιση δικτύων και εγκαταστάσεων, γίνονται έργα για τους έξυπνους μετρητές, έργα στα δίκτυα αποχέτευσης, ενεργειακά έργα για μηδενική ενέργεια.

«Εκεί που μιλούσαμε για έργα ύψους 15 εκατομμυρίων ευρώ το χρόνο, μιλάμε για ένα δεκαετές πλάνο που αγγίζει τα 3 δισ. ευρώ. Σε συνεργασία με τη ΡΑΕΥ θα δούμε ποια είναι τα πραγματικά αναγκαία έργα. Θα αναζητηθεί χρηματοδότηση και από την ΕΕ και με χαμηλότοκα δάνεια και θα είναι η τελευταία μας επιλογή να πάμε στον καταναλωτή και να του ζητήσουμε χρήματα γι΄αυτά τα έργα γιατί θέλουμε να συνεχίσουμε να έχουμε από τα φθηνότερα νερά στον κόσμο. Πρέπει από τα 15 εκατομμύρια το χρόνο να πάμε στα 150 εκατομμύρια το χρόνο άρα να δεκαπλασιάσουμε τις επενδύσεις», έχει δηλώσει ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ.

πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ