Ο Γκόγκα Λεβιάν, ο άνθρωπος που χωρίς δεύτερη σκέψη βούτηξε στον ποταμό Άραχθο για να σώσει δύο ανήλικα αγόρια, δεν είναι κάποιος που επιδιώκει τη δημοσιότητα. Δεν ζήτησε τίποτα, δεν περίμενε κανένα «μπράβο».
Το protothema.gr τον εντόπισε τηλεφωνικώς, καθώς περίμενε τη σειρά του στα επείγοντα του νοσοκομείου Άρτας. Ήταν τραυματισμένος. Το πόδι του πονούσε έντονα – είχε χτυπήσει κατά την υπερπροσπάθεια να ανασύρει τα παιδιά από τον βυθό του ποταμού, μέσα σε νερά βαθιά και θολά, γεμάτα κλαδιά, λάσπη και φόβο. Κι όμως, στο τηλέφωνο δεν μίλησε ούτε για τον εαυτό του, ούτε για το τραύμα. Μίλησε μόνο για εκείνα. «Τα παιδιά. Μόνο αυτά σκέφτομαι», ήταν η πρώτη του φράση.
Ο Γκόγκα, ή «Λέο» όπως τον φωνάζουν όλοι στο Νεοχώρι Άρτας, δεν είναι διασώστης, δεν φοράει στολή. Είναι μετανάστης από το Μπεράτι της Αλβανίας. Ήρθε στην Ελλάδα πριν από 24 χρόνια, όταν ήταν μόλις 17 ετών. Είχε τελειώσει το γυμνάσιο και άκουγε τότε ότι «στην Ελλάδα είναι καλά». Χωρίς να γνωρίζει τι τον περιμένει, πέρασε τα σύνορα και βρέθηκε στην Αθήνα. Εκεί έκανε όλες τις δουλειές – χωρίς σταθερότητα, χωρίς ασφάλεια, χωρίς ποτέ να διαμαρτυρηθεί. Πάλεψε. Μόχθησε. Και κάπως έτσι, με την επιμονή και την υπομονή που χαρακτηρίζουν τους αθόρυβους ανθρώπους, δημιούργησε μια ζωή από το μηδέν.
Τα τελευταία πέντε χρόνια ζει στην Άρτα με τη γυναίκα του και τα δύο παιδιά τους, δέκα και έξι ετών. Η σύζυγός του έχει μεγαλώσει στην Ελλάδα και γνωρίστηκαν μέσω προξενιού – «το μπατζανάκι μου μας έφερε κοντά», λέει με χαμόγελο. Η ζωή τους κυλά ήσυχα. Ένα σπιτικό ταπεινό, καθημερινό, σαν όλα. Μέχρι το μεσημέρι της Τετάρτης.
«Ήμουν στο καφενείο. Ήρθε ένα παιδί με μηχανάκι και φώναζε “βοήθεια, πνίγονται δύο παιδιά στον ποταμό!” Χωρίς δεύτερη σκέψη, έτρεξα. Πήρα το αυτοκίνητο και πήγα στο σημείο. Μπήκα μέσα από τα καλάμια, έψαξα – δεν έβλεπα τίποτα. Ανέβηκα σε μια βάρκα μαζί με κάποιους άλλους. Βούτηξα μία φορά – τίποτα. Τη δεύτερη φορά πήρα βαθιά ανάσα, βούτηξα πιο βαθιά, περίπου οκτώ μέτρα. Εκεί τον είδα. Το παιδί ήταν ξαπλωμένο, ακίνητο, με μαυρισμένο πρόσωπο, χέρια και πόδια ανοιχτά. Ήταν σαν να είχε πεθάνει. Το έπιασα, το ανέβασα έξω με το ζόρι. Και τότε άκουσα ότι είχαν εντοπίσει και το δεύτερο. Βούτηξα ξανά, δύο και τρεις φορές. Το βρήκα. Ήταν ανάσκελα στον βυθό. Όταν το ανέβασα, έβγαζε αίμα από τη μύτη και το στόμα. Τρόμαξα», αφηγείται με σφιγμένη φωνή.
Δεν ήξερε τα παιδιά. Δεν είχε καμία υποχρέωση να εμπλακεί. Κανείς δεν τον διόρισε διασώστη. Και όμως, έπεσε στο νερό σαν να επρόκειτο για τα δικά του παιδιά. «Το ένα ήταν στην ηλικία της κόρης μου. Δεν με νοιάζει ποιοι είναι, τι ράτσα, τι θρησκεία. Εγώ είμαι ξένος, αλλά είμαι άνθρωπος. Έκανα αυτό που θα έκανε κάθε πατέρας. Μόνο σκέφτομαι τα παιδιά», λέει και σταματά. Η φωνή του σπάει.
Το βλέμμα του δεν αναζητά επιβεβαίωση. Δεν ζητά φώτα, ούτε συνεντεύξεις. «Μακάρι να ζήσουν. Να ξυπνήσουν. Να κάνουν τη ζωή τους. Κρίμα είναι. Και τώρα τα δικά μου παιδιά κλαίνε στο σπίτι. Πρέπει να γυρίσω…», μας είπε λίγο πριν κλείσει το τηλέφωνο, ενώ περίμενε ακόμη στη σειρά.
Για όσους έμαθαν την ιστορία του, ο Γκόγκα Λεβιάν είναι ήρωας. Για τον ίδιο, είναι απλώς ένας πατέρας που έτυχε να βρίσκεται στο σωστό σημείο τη σωστή στιγμή – και δεν κοίταξε αλλού. Αντί να φοβηθεί, βούτηξε. Αντί να σκεφτεί τον εαυτό του, έδρασε. Και ίσως, μέσα από τη σιωπηλή του γενναιότητα, μας θύμισε τι σημαίνει να είσαι πραγματικά άνθρωπος.
Οι δίνες
Το σημείο όπου παραλίγο να γραφτεί ακόμη μια τραγωδία με θύματα δύο ανήλικα αγόρια στον Άραχθο ποταμό, δεν είναι τυχαίο. Σύμφωνα με μαρτυρίες, η συγκεκριμένη περιοχή – ακριβώς κάτω από τη γέφυρα στο ύψος του Νεοχωρίου – θεωρείται εξαιρετικά επικίνδυνη. Πρόκειται για ένα σημείο με έντονες δίνες και απότομο βάθος που φτάνει ακόμη και τα εννέα μέτρα. Ενώ το υπόλοιπο ποτάμι είναι σχετικά ρηχό, η γεωμορφολογία κάτω από τους πυλώνες της γέφυρας αλλάζει απότομα. Εκεί συγκλίνουν υδραύλακες, δημιουργούνται υποστροβιλισμοί και ισχυρά ρεύματα που μπορούν να εγκλωβίσουν ακόμα και έμπειρους κολυμβητές.
Δεν είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται παρόμοιο περιστατικό. Όπως λένε κάτοικοι της περιοχής, τα φαινόμενα αυτά είναι συχνά, ειδικά την άνοιξη και το καλοκαίρι, όταν αυξάνονται οι θερμοκρασίες και τα παιδιά κατεβαίνουν στα ποτάμια για να δροσιστούν. Το μεγαλύτερο από τα δύο αγόρια που κινδύνεψαν, φέρεται να βούτηξε για να σώσει τον φίλο του και, στην προσπάθεια να τον τραβήξει, τον έπιασε από τον λαιμό – κάτι που επιβάρυνε και τους δύο. «Ο ένας τράβηξε τον άλλον», λέει μάρτυρας. Μέχρι να φτάσει η Πυροσβεστική, είχαν περάσει κρίσιμα λεπτά. Τη ζωή τους τελικά την όφειλαν στην αυτοθυσία ενός ανθρώπου.
Το περιστατικό ανέδειξε για ακόμη μια φορά την αδυναμία των τοπικών κοινωνιών και κυρίως των δήμων να προχωρήσουν σε ουσιαστικά μέτρα πρόληψης. Μαρτυρίες κατοίκων είναι αποκαλυπτικές: «Για λόγια και πανηγύρια είναι πρώτοι, για δράση τίποτα». Δεν υπάρχουν προειδοποιητικές πινακίδες, δεν υπάρχουν φραγμοί, ούτε βασική ενημέρωση. Το ποτάμι παραμένει αφύλακτο, αχαρτογράφητο, παγίδα για παιδιά και νέους.
Η ανάγκη για παρέμβαση είναι επιτακτική. Οι δήμοι οφείλουν να κινητοποιηθούν με υπευθυνότητα, όχι μόνο όταν συμβεί το κακό. Οφείλουν να οργανώσουν σεμινάρια πρώτων βοηθειών και ΚΑΡΠΑ στα σχολεία, να παρέχουν βασική εκπαίδευση ναυαγοσωστικής στους νέους, να τοποθετήσουν προειδοποιητικά σήματα και να χαρτογραφήσουν τα επικίνδυνα σημεία σε ποτάμια και λίμνες.
Σε μια χώρα που κάθε χρόνο μετρά θύματα σε υδάτινα περιβάλλοντα, η αδράνεια δεν συγχωρείται. Το παράδειγμα του Λέο, του μετανάστη που έδωσε μάχη με το νερό για να σώσει δύο αγόρια, δεν μπορεί να είναι η μόνη γραμμή άμυνας. Χρειάζεται σχέδιο. Και βούληση.
