Date:
της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea
Η Ελληνική ρίγανη (Greek Oregano) είναι φυτό πολυετές και ποώδες η ποιότητα της θεωρείται η καλύτερη παγκοσμίως. Μεσογειακό, ως επί το πλείστον, βότανο η ρίγανη, (Ορίγανον το κοινόν – Origanum vulgare) ανήκει στο γένος ορίγανο της τάξης των λαμιωδών αγγειόσπερμων δικότυλων φυτών και χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια, τόσο για μαγειρικούς, όσο και για ιατρικούς σκοπούς.
Θάμνος κοντός και φρυγανώδης με κορμό ξυλώδη χωρίς ελαστικότητα, τα κλαδιά του λεπτά σχηματίζουν ανθοφόρα κεφάλια στις άκρες, τα φύλλα έχουν σχήμα αυγοειδές, είναι χνουδωτά και σταχτόχρωμα.
Το όνομα της προέρχεται από τις λέξεις «όρος» και «γάνος». Γάνος = λαμπρότητα, δηλαδή το φυτό που λαμπρύνει το βουνό.
Αν τα τρίψουμε αναδύουν ευχάριστη αρωματική οσμή, τα άνθη λευκά αλλά και ρόδινα προς μενεξεδί με εξαίσιο άρωμα
Αυτό το πολυετές αρωματικό χόρτο το ευρύτατα διαδεδομένο σε όλους τους ξερότοπους της Ελλάδας, αυτοφυές, στα πιο άνυδρα και ανεμοδαρμένα βουνά και νησιά της χώρας μας, από την Κρήτη, στη Μακεδονία, στην Πελοπόννησο εκεί ψηλά στον Ταΰγετο και στον Πάρνωνα, στα περισσότερα νησιά μας.
Στην Αρχαία Ελλάδα τη συναντάμε να είναι σύμβολο χαράς και ευτυχίας καθώς τα γαμήλια στεφάνια συνήθιζαν να περιέχουν και κλαδιά ρίγανης αλλά και σαν καρύκευμα στην μαγειρική και σαν ένα από τα βασικότερα και ισχυρότερα ιάματα.
Είναι εξαιρετικό φαρμακευτικό φυτό (φυσικό αντιβιοτικό) με αντιβακτηριακές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
- Η ρίγανη είναι ένα δυνατό αρωματικό χόρτο, το οποίο ελευθερώνει από τους σπασμούς και τον λόξιγκα,- διευκολύνει την πέψη και ανοίγει την όρεξη, έχει ελαφρώς αποχρεμπτικές, αντιδιαρροϊκές, αντιφλεγμονώδεις, βακτηριοκτόνες και αντιαιμορραγικές ικανότητες, αυξάνει την ούρηση και το ίδρωμα. Η ρίγανη έχει επιπλέον ειδική σχέση με τα γεννητικά όργανα των γυναικών. Ο ανθός της ως αφέψημα είναι αντισπασμωδικός και τονωτικός της μήτρας. Είναι βότανο εμμηναγωγό, βοηθά τη γέννα. Ποδόλουτρα ή μπάνια σε ρίγανη βοηθούν στην περίπτωση αμηνόρροιας.
- Εξολοθρεύει τα παράσιτα του εντέρου και τονώνει το πεπτικό σύστημα.
- Απωθεί εχθρούς και ασθένειες των φυτών προστατεύοντας όχι μόνο τον εαυτό της αλλά και τα διπλανά φυτά.
- Λίγη ρίγανη μέσα στην τροφή των πτηνών τα προστατεύει από αρρώστιες.
Ποια είναι τα συστατικά με τόσο μεγάλη βιολογική δράση;
Το αιθέριο έλαιο της με το πλήθος των σπουδαίων ουσιών που περιέχει, η ξερή ρίγανη περιέχει 3 έως 5% αιθέριο έλαιο σε μερικές δε περιοχές μπορεί να φτάσει και να περάσει το 7% και αυτό συμβαίνει μόνο σε περιοχές της Ελλάδας.
Το αιθέριο έλαιο λοιπόν της ρίγανης περιέχει δύο κύριες ουσίες στις οποίες αποδίδονται οι βιολογικές ισχυρές της δράσεις και αυτές είναι η καρβακρόλη 5-isopropyl-o-cresol, 5-isopropyl-2-methylphenol – C10H13OH καιη θυμόλη (6-isopropyl-m-cresol – C10H14O) αυτές οι δυο φαινολικές ενώσεις δρουν με συνέργεια δηλ συνδυαστικά επιπλέον σε μικρότερες ποσότητες ανιχνεύονται και οι παρακάτω ουσίες:
- α-pinene
- linalyl acetate
- camphene
- methylcarvacrol
- β-bisabolene
- 6-methyl-3-heptanol
- p-cimene
- calemene
- p-cimene-8-ol
- β-caryophyllene
- myrcene
- cineole
- phellandrene
- cis-dihydrocarvone
- β-pinene
- cis-sabinene hydrate
- sabinene
- cymene
- spartholerol
- decane
- γ-terpinene
- germacrene D
- terpinen-4-ol
- carvacrol acetate
- terpinolene
- hexanal
- limonene
- trans-dihydrocarvone
- linalool
- undecane
στη ρίγανη βρίσκουμε επίσης:
- σίδηρο και
- μεγάλες ποσότητες βιταμίνης C. Η ρίγανη είναι ένα από τα βότανα με το μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε βιταμίνη C. (565 mg %)
Θεραπευτικές Ιδιότητες
Αντιβακτηριακές ιδιότητες
Σύμφωνα με έρευνα από το πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν τα αιθέρια έλαια και τα συστατικά της θυμόλη και καρβακρόλη, μπορούν να βοηθήσουν στην αναστολή της ανάπτυξης πολλών βακτηρίων και μυκήτων, συμπεριλαμβανομένων αυτών που προκαλούν τροφιμογενείς λοιμώξεις. Η μελέτη έδειξε πως η ρίγανη σκοτώνει τα μικρόβια με τον ίδιο περίπου τρόπο που το κάνουν τα αντιβιοτικά όπως η πενικιλίνη, η στρεπτομυκίνη και η βανκομυκίνη. Επιπλέον, το έλαιο της ρίγανης αναστέλλει την ανάπτυξη των ζυμομυκήτων, συμπεριλαμβανομένου του candida albicans, που μπορεί να προκαλέσει κολπίτιδα ή στοματικές λοιμώξεις.
Αντικαρκινικές ιδιότητες
Μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Λονγκ Άϊλαντ (Long Island University) δείχνει πως ένα συστατικό της θα μπορούσε δυνητικά να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη.
Η καθηγήτρια Σουπρίγια Μπαβαντέκαρ του Long Island University εξετάζει την καρβακρόλη, ένα συστατικό της ρίγανης, σε καρκινικά κύτταρα του προστάτη. Τα αποτελέσματα μέχρι στιγμής παρουσιάζουν απόπτωση σε αυτά τα κύτταρα. Ο μηχανισμός της απόπτωσης είναι αυτό που η καθηγήτρια αποκαλεί “κυτταρική αυτοκτονία” ή αλλιώς η φυσική οδός που ακολουθούν τα κύτταρα προς έναν προγραμματισμένο θάνατο, κατά τη διαδικασία της οποίας το κύτταρο συρρικνώνεται και αποδομείται. Η ερευνητική ομάδα προσπαθεί τώρα να καθορίσει ακριβώς τον τρόπο που η ουσία προκαλεί την απόπτωση των κυττάρων.
Αντιοξειδωτικά οφέλη
Η ρίγανη είναι ένα από τα αρτυματικά (καρυκευτικά) φυτά, που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά, ουσίες που προστατεύουν τα κύτταρα από βλάβες. Επιβραδύνει τη φθορά των κυττάρων, επιβραδύνοντας μ’ αυτό τον τρόπο και τη διαδικασία της γήρανσης. Μπορεί, επίσης, να είναι καλύτερη πηγή διαιτητικών αντιοξειδωτικών απ’ ό,τι πολλές άλλες ομάδες τροφίμων, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα δημητριακά. Σε 20 g ρίγανης υπάρχουν 10 mg βιταμίνης C, ένα αντιοξειδωτικό που βοηθά στο σχηματισμό του κολλαγόνου και κρατάει υγιή τα δόντια και τα ούλα. Επίσης, περιέχει 3,6 mg βιταμίνης Ε, που προστατεύει τα ερυθρά αιμοσφαίρια.
Χρήση
- Χρησιμοποιείται ως αφέψημα ή έγχυμα και καταπολεμά την ατονία των εντέρων, διευκολύνει την πέψη και ηρεμεί το νευρικό σύστημα. Επίσης, είναι διουρητικό και εμμηναγωγό. Για το αφέψημα χρησιμοποιούνται οι βλαστοί του φυτού, όταν είναι ανθισμένο, γιατί τότε περιέχει το έλαιο που έχει τη μεγαλύτερη θεραπευτική αξία.
- Το «τσάι» από ρίγανη βοηθάει στην υπέρταση και στην αρτηριοσκλήρυνση. Υπό μορφή γαργάρων, χρησιμοποιείται ενάντια σε φλεγμονές και έλκη της στοματικής κοιλότητας και των αμυγδαλών.
- Το αιθέριο έλαιο της χρησιμοποιείται εξωτερικά για την καταπολέμηση των ψειρών.
- Οι βλαστοί της ρίγανης, ως κατάπλασμα, καταπραΰνουν μώλωπες και πρηξίματα.
- Η εισπνοή της σκόνης από ρίγανη προκαλεί φτάρνισμα και βοηθάει στο να καθαρίσει το αναπνευστικό σύστημα και ιδιαιτέρως οι πνεύμονες.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Μόνο οι γυναίκες στην εγκυμοσύνη οφείλουν να αποφεύγουν τη χρήση του διότι αποτελεί διεγερτικό της μήτρας.
Η χρήση του ριγανέλαιου, πρέπει να γίνεται με προσοχή και μόνο αφού πρώτα αραιωθεί, γιατί αλλιώς μπορεί να ερεθίσει επικίνδυνα το δέρμα και τους βλεννογόνους.
