Τι σημαίνει το erga omnes στη συμφωνία Ελλάδας – Σκοπίων;
Date:
Το καυτό ζήτημα του ονοματολογικού των Σκοπίων απασχολεί τις δύο χώρες από το 1991 όταν και το νεοσύστατο τότε κράτος ανεξαρτητοποιήθηκε από την Γιουγκοσλαβία, επιλέγοντας ως όνομα του το Δημοκρατία της Μακεδονίας. Αυτή η κίνηση της γείτονας ήταν η απαρχή του λεγόμενου Σκοπιανού.
Από την απαρχή της διαμάχης για το ονοματολογικό της ΠΓΔΜ έχουν περάσει 27 χρόνια και από την στιγμή που οι συζητήσεις μεταξύ του Αλέξη Τσίπρα με τον ομόλογό του Ζόραν Ζάεφ για εξεύρεση λύσης μπήκε στη ζωή μας για τα καλά ο όρος «erga omnes».
Διαφημιση
Ο συγκεκριμένος όρος είναι βασικός στις προϋποθέσεις που έθεσε η ελληνική πλευρά για να επιτευχθεί συμφωνία.
Στο ρωμαϊκό δίκαιο έχει τις ρίζες του το «erga omnes» και σημαίνει «έναντι πάντων» ή «έναντι όλων». Σε μια πρώτη ανάγνωση λοιπόν, η Ελλάδα ζητούσε και ζητά από την πΓΔΜ να αλλάξει το σύνταγμά της και να χρησιμοποιήσει το νέο όνομα που συμφωνήθηκε, διεθνώς και εγχώρια για όλες τις χρήσεις.
Πού χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά
Στην περίοδο του ισπανικού εμφυλίου συναντήθηκε η πρώτη περίπτωση όπου ο όρος κατέληξε να αναγνωριστεί από Διεθνές Δικαστήριο, χρόνια μετά από διαμάχη.
Συγκεκριμένα το «erga omnes» Αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1970 από το Διεθνές Δικαστήριο, στην υπόθεση της Barcelona Traction, Light and Power, μιας εταιρείας της οποίας η έδρα ήταν στον Καναδά αλλά δραστηριοποιούνταν στην Ισπανία, παρέχοντας ηλεκτρική ενέργεια.
Όσο η Ιβηρική βρισκόταν στη δίνη του εμφυλίου η ισπανική κυβέρνηση αρνήθηκε να μεταφερθεί ξένο συνάλλαγμα εκτός χώρας. Έτσι οι ομολογιούχοι δεν μπορούσαν να λάβουν τους τόκους που δικαιούνταν.
Οι ομολογιούχοι κατέληξαν στα δικαστήρια το 1948 και μάλιστα κέρδισαν την δίκη κατά της ισπανικής κυβέρνησης. Αποζημιώθηκαν, η εταιρεία πουλήθηκε και εκδόθηκαν νέες μετοχές, με τον Καναδά να μην στρέφεται εναντίον της Ισπανίας.
Το 1958 ξέσπασε νέα διαμάχη αυτή τη φορά από την πλευρά της βελγικής κυβέρνησης που κατείχε το 88% της εταιρείας.
Η απόφαση του Διεθνούς δικαστηρίου βγήκε το 1970 και εισήγαγε τον όρο «υποχρεώσεις erga omnes», ο οποίος έβαζε μια σαφή διάκριση στις «υποχρεώσεις ενός κράτους έναντι της διεθνούς κοινότητας στο σύνολό της και εκείνων που προκύπτουν έναντι άλλου κράτους στον τομέα της διπλωματικής προστασίας». Έτσι σύμφωνα με την απόφαση ξένοι και οι εγχώριοι επενδυτές θα έπρεπε να έχουν ίση αντιμετώπιση, με τους πρώτους να πρέπει να σέβονται την νομοθεσία και τους θεσμούς της εκάστοτε χώρας.
Η περίπτωση της Ελλάδας και των Σκοπίων
Πάγια θέση της Ελλάδας στη διαπραγμάτευση για το ονοματολογικό ήταν να γίνει αποδεκτό το «erga omnes». Δηλαδή η ονομασία που θα επιλεγόταν να έχει την ίδια ισχύ έναντι όλων αλλά και στο εωτερικό των Σκοπίων.
Αυτό θα μπορεί να συμβεί μόνο με τη συνταγματική αναθεώρηση των γειτόνων. Και εκεί είναι που μέχρι στιγμής η ελληνική πλευρά τονίζει την αποδοχή του ονόματος «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» ως erga omnes από τα Σκόπια και τον κ. Ζάεφ να κάνει έκκληση στο εσωτερικό της χώρας του για αποδοχή των όρων της συμφωνίας.
