Date:
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, όλο και πιο συχνά ερχόμαστε σε επαφή στην καθημερινότητά μας με περιστατικά έμφυλης βίας. Η βία εξαιτίας του φύλου (έμφυλη βία) δεδομένου των διαστάσεών της αποτελεί ένα φαινόμενο που έχει χαρακτηριστεί ως ζήτημα δημόσιας υγείας, το οποίο καταπατά τις αρχές των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Περιλαμβάνει κάθε μορφή προσβολής- λεκτική, σωματική, ψυχολογική- αλλά και εξαναγκασμό, απειλές για τη ζωή με αποτέλεσμα την πρόκληση σωματικής ή ψυχολογικής βλάβης, ταπείνωση, ή αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας.
Οι μορφές της έμφυλης βίας
Φυσική ή Σωματική κακοποίηση με χτυπήματα όπως χαστούκια, σπρωξίματα, καταστροφή της προσωπικής ιδιοκτησίας αλλά και προβάλλοντας άρνηση ή απαγόρευση στην πρόσβαση σε δομές υγείας (νοσοκομεία, κέντρα υγείας).
Ψυχολογική ή Συναισθηματική κακοποίηση για παράδειγμα απειλώντας ότι θα της πάρει τα παιδιά (όταν υπάρχουν), ασκώντας πλήρη έλεγχο (πού πάει, τι ώρα θα γυρίσει, με ποιον είναι), παρακολουθώντας την, απομονώνοντάς τη από οικογένεια ή φίλους ή απειλώντας τη πως θα βλάψει κάποιον τον οποίο αγαπάει και νοιάζεται.
Σεξουαλική κακοποίηση όχι μόνο μέσω σεξουαλικής επαφής χωρίς συναίνεση ή εξαναγκασμό σε ανεπιθύμητες σεξουαλικές πράξεις αλλά και ασκώντας πίεση να μείνει έγκυος ή αντιθέτως να προβεί σε άμβλωση χωρίς εκείνη να το επιθυμεί.
Οικονομική κακοποίηση απαγορεύοντάς της να εργαστεί ή να έχει πρόσβαση στα χρήματα της οικογένειας.
Από πού πηγάζει η έμφυλη βία;
Η απάντηση δεν είναι απλή αλλά ούτε και μία και μοναδική.. Είναι σύνθετη και εκτεταμένη σε κάθε πλαίσιο… Πρώτα απ’ όλα, το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο μεγαλώνει κανείς και από το οποίο ενστερνίζεται ιδανικά και αξίες, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, η ελλιπής ενημέρωση πάνω σε τόσο θεμελιώδη ζητήματα, οι ελλιπείς και σχεδόν ανύπαρκτες δομές υποστήριξης των θυμάτων, το… ‘‘χαλαρό’’ νομοθετικό πλαίσιο, το πόσο εδραιωμένο είναι το φεμινιστικό κίνημα και οι οργανώσεις αυτού στην εκάστοτε κοινωνία, τα επίπεδα φτώχειας και ανεργίας αλλά και η νέα συνθήκη της πανδημίας του κορονοϊού που ανάγκασε θύματα και θύτες να βρίσκονται συνεχώς κάτω από την ίδια στέγη είναι μονάχα κάποιες από τις αιτίες πρόκλησης αλλά και διαιώνισης του φαινομένου. Όμως, η κυριότερη όλων είναι η πατριαρχία και οι κυρίαρχες αντιλήψεις γύρω απ’ αυτήν.
Πιο συγκεκριμένα, ο σεξισμός, ο μισογυνισμός και οι απαρχαιωμένες-αλλά ακόμη καλά εδραιωμένες- αντιλήψεις ή σκέψεις σχετικά με τη θέση του άντρα σε κάθε σφαίρα του κοινωνικού αλλά και προσωπικού γίγνεσθαι (άντρας: η κυρίαρχη μορφή, αυτός που πάντα έχει δίκιο, αυτού που οι πράξεις πάντα δικαιολογούνται γιατί «ε άντρας είναι…έτσι κάνουν οι άντρες», η μορφή που φέρει τον πρώτο και τελευταίο λόγο και που συγκεντρώνει κάθε εξουσία στο πρόσωπό του) έναντι αυτής της γυναίκας (ποικίλα παραδείγματα από τον πολιτικό, εργασιακό και κοινωνικό κόσμο όπου η θέση και ο λόγος της είναι σε κατώτερο επίπεδο σε σχέση με του άντρα), η ανισότητα μεταξύ αυτών και φυσικά ο άνισος και άδικος πολλές φορές τρόπος ανατροφής τους από την παιδική ακόμη ηλικία (αγόρια: ανατρέφονται να είναι σκληρά, συναισθηματικά ανέκφραστα και αποστασιοποιημένα έναντι των κοριτσιών που: κατά την ανατροφή τους καλλιεργείται μια πιο ευαίσθητη και ‘‘ευάλωτη’’ πλευρά).
Μέτρα Πρόληψης
Δημιουργία δομών υποστήριξης των θυμάτων, Ενημερωτικές ημερίδες σε κάθε κοινότητα από εκπαιδευμένους επαγγελματίες σε τέτοια ζητήματα, Ισότιμη ανατροφή των παιδιών και Καλλιέργεια της ενσυναίσθησης και του σεβασμού από την πρώιμη ακόμη παιδική ηλικία, Απαγκίστρωση από στερεότυπα και προκαταλήψεις, Οικειοποίηση με τις φεμινιστικές ιδέες και θεωρίες όχι μόνο του δυτικού φεμινισμού αλλά και του φεμινισμού που εδραίωσαν για παράδειγμα οι μαύρες φεμινίστριες στην Αμερική και Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση από μικρή ηλικία.
Καταληκτικά, ενώ η έμφυλη βία παρατηρείται σε κάθε κουλτούρα και ο καθένας έχει τη δική του φωνή και τώρα είναι μάλλον η καταλληλότερη ώρα για να ακουστεί η δική της φωνή!
Ρεπορτάζ – Επιμέλεια: Παρασκευή Κωνσταντινίδου
Πηγή Φωτογραφιών: Θεατρική ομάδα Πολιτιστικού Συλλόγου Βλάχων Ηράκλειας Σερρών
