Παρουσιάστηκε σήμερα το έργο «Σχεδιασμός πολιτιστικού masterplan, πολιτιστικής αναπτυξιακής πολιτικής και πολιτιστικής ταυτότητας (brand) για επιλεγμένες περιοχές της χώρας» στο αμφιθέατρο του υπουργείου Πολιτισμού, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και του υφυπουργού Ιάσονα Φωτήλα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την παρουσίαση, για πρώτη φορά στην Ελλάδα 15 πόλεις και νησιά στην Ανατολική Μακεδονία, τη Θράκη, το Ανατολικό Αιγαίο και τη Θεσσαλονίκη, αποκτούν το δικό τους πολιτιστικό masterplan: Ικαρία, Σάμος, Χίος, Λέσβος, Λήμνος, Λέρος, Κως, Ρόδος, Ξάνθη, Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη, Δράμα, Καβάλα, Σουφλί και Θεσσαλονίκη. Το έργο υλοποιήθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού, δια της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Σύγχρονης Δημιουργίας, με μελέτες που εκπονήθηκαν από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου, με πλήρη επιστημονική ελευθερία, και σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανήλθε σε 592.031,08 ευρώ, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Η παρουσίαση έγινε από την υπουργό και τον υφυπουργό Πολιτισμού, καθώς και από καθηγητές των τριών παραπάνω ακαδημαϊκών ιδρυμάτων προς τους εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης των περιοχών τις οποίες αφορά το έργο, καθώς και σε δημοσιογράφους.
«Με μεγάλη χαρά παρουσιάσαμε σήμερα το έργο που υλοποίησε το υπουργείο Πολιτισμού, σε συνεργασία με τρία ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας μας και αφορά στα πολιτιστικά masterplans, τα οποία εστιάζουν κατά κύριο λόγο στον σύγχρονο πολιτισμό και ενσαρκώνουν τη βασική πολιτική, την οποία ακολουθούμε από το 2019, της ώσμωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία. Ο Πολιτισμός είναι ένα δημόσιο κοινωνικό αγαθό, ένα εργαλείο κοινωνικής συνοχής, συγχρόνως όμως είναι ένα εργαλείο οικονομικής βιώσιμης ανάπτυξης και εξωστρέφειας. Είναι ένα έργο, το οποίο έχει σαφές αναπτυξιακό πρόσημο, ένα έργο στρατηγικής σημασίας, με στόχο να συμβάλει στη δημιουργία ενός νέου προτύπου πολιτιστικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης», σημείωσε η υπουργός Πολιτισμού.
«Η σκοπιμότητα των σχεδίων αυτών είναι να δώσουν στις τοπικές κοινωνίες ένα επιστημονικό εργαλείο που να αναδεικνύει την ταυτότητα κάθε τόπου, να ενισχύει την περιφερειακή συνοχή και να δημιουργεί τις βάσεις για βιώσιμη πολιτιστική ανάπτυξη και εξωστρέφεια. Τα στρατηγικά σχέδια είναι ένας οδικός χάρτης που ενώνει διαφορετικές, πολλές φορές διάσπαρτες δυνάμεις, σε μία κοινή στρατηγική. Περιοχές που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ταυτότητα, την εξωστρέφεια και την ανάπτυξη, όχι μόνο των τοπικών κοινωνιών, αλλά ευρύτερα της χώρας», σημείωσε η Λ. Μενδώνη, η οποία αναφέρθηκε και στην απόλυτη επιστημονική ελευθερία η οποία διέπει το έργο.
«Αυτό σημαίνει ότι τα masterplans αποτυπώνουν την επιστημονική άποψη των ερευνητών χωρίς παρεμβάσεις, έτσι όπως διαμορφώθηκε μετά από τη συνεργασία τους με τις τοπικές κοινωνίες. Οι επιστημονικές ομάδες διαβουλεύτηκαν με τους τοπικούς φορείς, τους δήμους, τις περιφέρειες, τους συλλόγους, τους καλλιτέχνες και πολίτες. Οι ερευνητές κατέγραψαν σε κάθε έναν από τους 15 τόπους ποιοι είναι αυτοί που δημιουργούν πολιτισμό, ποιοι στηρίζουν τον πολιτισμό, ποιοι συμμετέχουν. Αποτυπώθηκαν οι υποδομές, οι πρωτοβουλίες αλλά και τα κενά και οι ανάγκες. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα εργαλείο που δίνει εικόνα, προτάσεις και στρατηγικές κατευθύνσεις. Τα συγκεκριμένα σχέδια δεν αποτελούν χρηματοδοτικό πρόγραμμα, αλλά εργαλείο για την εξεύρεση χρηματοδότησης», επεσήμανε η υπουργός που μίλησε και για τη «διπλή σημασία του έργου».
«Από τη μια, μας δίνει μία εκτεταμένη και τεκμηριωμένη εικόνα της πολιτιστικής δημιουργίας σε τοπικό επίπεδο. Από την άλλη, μας προσφέρει ένα αναπτυξιακό εργαλείο για το μέλλον. Κάθε σχέδιο δημιουργεί έναν οδικό χάρτη που καταγράφει ανάγκες, επισημαίνει δυνατότητες και υποδεικνύει προοπτικές. Τα πολιτιστικά στρατηγικά σχέδια θεωρήστε τα ότι είναι η αρχή. Είναι η αρχή ενός νέου τρόπου που πρέπει να σκεφτόμαστε τον πολιτισμό. Ο πολιτισμός δεν είναι κάτι στατικό. Αυτό που βάλαμε από την αρχή σαν στόχο πολιτικής είναι να ξεφύγουμε από τη στατική διαχείριση την οποία κληρονομήσαμε. Ο πολιτισμός είναι μια τεράστια δύναμη η οποία κινητοποιεί τις κοινωνίες, ενώνει δυνάμεις, μας κάνει περήφανους, εμμέσως, επομένως, συντελεί στο να είμαστε υπεύθυνοι πολίτες, να έχουμε ορθότερη συμπεριφορά. Μας δίνει τη δυνατότητα και το κίνητρο για να φύγουμε μπροστά. Είναι αυτό που έχει ανάγκη όχι μόνο το τόξο Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και Ανατολικού Αιγαίου. Είναι αυτό που έχει ανάγκη η πατρίδα μας», τόνισε η υπουργός Πολιτισμού, που ευχαρίστησε όλο το προσωπικό και το επιτελείο της Διεύθυνσης Ανάπτυξης Σύγχρονης Δημιουργίας στο πρόσωπο της Μόνικας Τσιλιμπέρδη, τα τρία ακαδημαϊκά ιδρύματα, τους καθηγητές Θανάση Καλογερέση από το ΑΠΘ, που είχε το συντονιστικό ρόλο, τον Νικόλα Καραχάλη από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και τη Μάρθα Μιχαηλίδου από το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου. «Το ΥΠΠΟ στηρίζει και θα στηρίξει οποιαδήποτε πρωτοβουλία προκειμένου αυτά τα οποία συστήνουν ή προτείνουν οι ειδικοί επιστήμονες να μπορέσουν να λάβουν σάρκα και οστά», επεσήμανε η Λ. Μενδώνη.
«Τα masterplans επιβεβαιώνουν με σαφήνεια ότι η πολιτιστική δραστηριότητα μπορεί και οφείλει να λειτουργήσει ως καταλύτης για την τοπική οικονομία. Να δημιουργήσει θέσεις εργασίας, να ενισχύσει τον τουρισμό, να κινητοποιήσει την καινοτομία», επεσήμανε ο Ι. Φωτήλας, που επικεντρώθηκε σε τρία κρίσιμα σημεία. Η αναπτυξιακή διάσταση ήταν το πρώτο. «Ο Πολιτισμός συνδέεται με τον τουρισμό, την εκπαίδευση, την τοπική παραγωγή, ακόμα και με την ίδια την κοινωνική συνοχή. Μέσα από αυτά τα masterplans κάθε τόπος αποκτά ένα brand πολιτιστικής ταυτότητας που μπορεί να αξιοποιηθεί για την εξωστρέφεια και την ενίσχυση της οικονομίας του κάθε τόπου. Δεύτερο κρίσιμο σημείο, είναι η μόχλευση πόρων. Η σημασία του έργου ξεπερνά τη χρηματοδότηση που ήδη δόθηκε. Τα masterplans μπορούν να γίνουν εργαλείο για να διεκδικήσουν οι τοπικοί φορείς νέες χρηματοδοτήσεις, είτε από εθνικά είτε από ευρωπαϊκά προγράμματα. Με άλλα λόγια, κάθε masterplan μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός που φέρνει νέες επενδύσεις και συνεργασίες στον πολιτισμό», σημείωσε ο Ι. Φωτήλας, που έδωσε έμφαση και στο τρίτο κρίσιμο σημείο, τη συμμετοχή και τη συνεργασία. «Το έργο δεν θα είχε καμία αξία αν δεν ήταν προϊόν ευρείας διαβούλευσης. Όλοι οι ερευνητές -και τους ευχαριστούμε- εργάστηκαν με πλήρη επιστημονική ελευθερία, αλλά άκουσαν και κατέγραψαν αυτά που τους είπαν οι τοπικές κοινωνίες. Έτσι δημιουργήθηκε ένα εργαλείο που δεν είναι από τα πάνω, αλλά ξεκινά και έχει τις ρίζες του μέσα στους ίδιους τους ανθρώπους που δημιουργούν, που συμμετέχουν, που στηρίζουν -και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό».
Το έργο σε αριθμούς μεταφράζεται σε 15 πολιτιστικά masterplans, 3 πανεπιστήμια, 50 ερευνητές, 157 συνεντεύξεις, 2.250 ερωτηματολόγια, 27 συμμετοχικά εργαστήρια/ομάδες εστίασης και 4 ημερίδες. Για τη διάχυση των αποτελεσμάτων, προγραμματίζονται τέσσερις ημερίδες με φυσική παρουσία και διαδικτυακή μετάδοση: Κομοτηνή, 7 Οκτωβρίου 2025, Λέσβος, 21 Οκτωβρίου 2025, Ρόδος, 4 Νοεμβρίου 2025, Θεσσαλονίκη, 11 Νοεμβρίου 2025. Κατά τη διάρκεια των ημερίδων θα παρουσιαστούν αναλυτικά τα masterplans των αντίστοιχων περιφερειών, με στόχο τη συνέχιση του διαλόγου και την ενεργό συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών.
πηγή ΑΠΕ ΜΠΕ
