Οι αγκινάρες έχουν περισσότερη θρεπτική αξία όταν αποχυμώνονται παρά όταν μαγειρεύονται. Περιέχουν Κάλιο, Σίδηρο, Ιώδιο και Φώσφορο, καθώς και βιταμίνες Α και Β.
Η αγκινάρα (Cynara cardunculus, Κυνάρα η καρδονίσκη ή αλλιώς Κυνάρα η κάκτος) είναι πολυετές λαχανικό της οικογένειας των Αστεροειδών (Asteraceae). Αναπτύσσεται σε σχήμα θάμνου, ύψους περίπου 1,5 μ. Με σχήμα που παραπέμπει σε «αρματωμένο πολεμιστή», η αγκινάρα είναι φυτό ιθαγενές της Αφρικής, καλλιεργείται, όμως, σε πολλά μέρη του σύγχρονου κόσμου σε θέσεις προφυλαγμένες από το δυνατό ψύχος και εδάφη χωρίς πολλή υγρασία. Η ρίζα της αγκινάρας είναι πασσαλώδης και προχωρεί βαθιά στο έδαφος.
Τα φύλλα της είναι μεγάλα με βαθιές σχισμές, χρώμα γκριζωπό στο κάτω μέρος και το στέλεχος της είναι μακρύ με διακλαδώσεις. Πολλαπλασιάζεται με παραφυάδες κατά την άνοιξη ή το φθινόπωρο ενώ ο βλαστός της ξεραίνεται το καλοκαίρι.
Από το φυτό χρησιμοποιείται στη μαγειρική το άνθος, που έχει σχήμα σφαιρικό, λίγο μακρύ και σαρκώδες. Μαγειρεύεται αφού καθαριστεί από τα πέταλα και το χνούδι, ενώ στην Κρήτη τρώγεται και ωμή με λεμόνι, πολύ νόστιμη και «ειδικός» μεζές για τσικουδιά.
Μέση Διατροφική Ανάλυση 100 γραμμάρια Φρέσκιας Αγκινάρας (Cynara scolymus)
(Πηγή : USDA National Nutrient data base)
Συστατικό % ΤΗΣ ΣΗΠ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 47kcal 2% ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ 10,51 γρ. 8% ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ 3,27 γρ. 6% ΟΛΙΚΑ ΛΙΠΑΡΑ 0.15 γρ. 0,50% ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ 5,4 γρ. 14% ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ΦΥΛΛΙΚΟ ΟΞΥ 68μg 17% ΝΙΑΣΙΝΗ 1.046 mg 6.5% ΠΑΝΤΟΘΕΝΙΚΟ ΟΞΥ 0,338 mg 7% ΠΥΡΙΔΟΞΙΝΗ 0.116 mg 9% ΡΙΒΟΦΛΑΒΙΝΗ 0.066 mg 5% ΘΕΙΑΜΙΝΗ 0.072 mg 6% ΒΙΤΑΜΙΝΗ C 11.7 mg 20% ΒΙΤΑΜΙΝΗ Α 13IU 0,50% ΒΙΤΑΜΙΝΗ Ε 0.19 mg 1% ΒΙΤΑΜΙΝΗ Κ 14,8 μg 12% ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΕΣ ΝΑΤΡΙΟ 94 mg 6% ΚΑΛΙΟ 370 mg 8% ΜΕΤΑΛΛΑ ΑΣΒΕΣΤΙΟ 44 mg 4% ΧΑΛΚΟΣ 0,321 mg 27% ΣΙΔΗΡΟΣ 1,28 mg 16% ΜΑΓΝΗΣΙΟ 60 mg 15% ΦΩΣΦΟΡΟΣ 90 mg 13% ΣΕΛΗΝΙΟ 0,2 μg < 0,5% ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ 0,49 mg 4,50% ΦΥΤΟΧΗΜΙΚΑ β-ΚΑΡΟΤΕΝΙΟ 8 μg ΛΟΥΤΕΙΝΗ – ΖΕΑΞΑΝΘΙΝΗ 464 μg
Χάρη στην κυναρίνη και ένα άλλο αντιοξειδωτικό που ονομάζεται σιλυμαρίνη, οι αγκινάρες είναι πολύ ωφέλιμες για το συκώτι. Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορούν ακόμη και να αναγεννήσουν τον ηπατικό ιστό. Οι αγκινάρες εδώ και πολύ καιρό χρησιμοποιούνται στην εναλλακτική ιατρική ως θεραπεία για παθήσεις του ήπατος και οι επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν πλέον την ορθή αυτή χρήση.
Οι αγκινάρες βοηθούν το πεπτικό σύστημα. Είναι ένα φυσικό διουρητικό, που βοηθά την πέψη και τη βελτίωση της λειτουργίας της χοληδόχου κύστης, αλλά και στην ανακούφιση γαστρεντερικών προβλημάτων. Είναι καλό να την προτιμούν άτομα που υποφέρουν από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή δυσπεψία αφού η κυναρίνη που περιέχει βοηθά στην αποτελεσματικότερη πέψη των λιπών και απορρόφηση των βιταμινών από το φαγητό μας.
Η αγκινάρα αποτελεί πολύ καλή πηγή βιταμίνης Κ, η οποία συμμετέχει στη διατήρηση της υγείας των οστών, ενεργοποιώντας την πρωτεΐνη οστεοκαλσίνη, ή με άλλους μηχανισμούς. Είναι λοιπόν ιδανικές για άτομα με αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση. Είναι επίσης διουρητική, γι’ αυτό είναι καλό και για όσους έχουν πέτρες στα νεφρά. Δυστυχώς όμως όχι για τους νεφροπαθείς που κάνουν αιμοκάθαρση, γιατί περιέχει υψηλή ποσότητα Καλίου.
Είναι τονωτική, αντιγηραντική και βοηθάει ιδιαίτερα στη μετεγχειρητική αναιμία.
Πολλοί αναφέρουν ότι η αγκινάρα είναι εξαιρετικά ευεργετική και μάλιστα προστατεύει τον άνθρωπο από τον διαβήτη.
Βοηθάει πολύ σε περιπτώσεις αρθριτικών και ρευματισμών και ιδιαίτερα το ζουμί από βραστές αγκινάρες είναι εξαιρετικό για τις αιμορροΐδες (όταν πίνεται με πολύ λάδι και λίγο αλάτι)
Χάρη στις θετικές επιπτώσεις της αγκινάρας στο ήπαρ, πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν ότι οι αγκινάρες θεραπεύουν τον πονοκέφαλο μετά το ποτό, ιδιαίτερα τα φύλλα τους.
Έχει αποδειχθεί ότι τα συστατικά στα φύλλα αγκινάρας μειώνουν τη χοληστερόλη. Αυξάνουν την καλή χοληστερόλη (HDL) και μειώνουν την κακή χοληστερόλη (LDL).
Μια μεγάλη αγκινάρα περιέχει το ένα τέταρτο της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης φυτικών ινών. Μια μεσαία αγκινάρα έχει περισσότερες φυτικές ίνες από ό, τι ένα φλιτζάνι αποξηραμένα δαμάσκηνα.
Έρευνες έδειξαν ότι πολυφαινόλες όπως η κερκετίνη και η ρουτίνη δρουν προστατευτικά ενάντια στον καρκίνο του μαστού, του προστάτη και ορισμένων τύπων λευχαιμίας.
Οι αγκινάρες είναι μια ασφαλής και υγιεινή επιλογή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Καλό είναι οι μητέρες που θηλάζουν ΝΑ ΜΗΝ τρώνε αγκινάρες γιατί η Κυναρίνη μπορεί να προκαλέσει εμετούς και κολικό στο παιδάκι. Επίσης, είναι σημαντικό οι έγκυες γυναίκες να πλένουν τις αγκινάρες τους πριν τις φάνε. Μπορεί να περιέχουν επιβλαβή βακτήρια και παράσιτα που μπορεί να προκαλέσουν ασθένειες που μεταδίδονται με τρόφιμα όπως τοξοπλάσμωση και λιστερίωση σύμφωνα με το FDA και την Αμερικανική Ένωση Εγκυμοσύνης.
Όλα τα οφέλη της αγκινάρας, υπάρχουν όσο αυτή είναι φρέσκια. Όταν μπαίνει στην κατάψυξη ή γίνεται τουρσί, δεν έχει καμία αξία.
Όταν μαγειρεύονται χάνουν ένα πολύ μεγάλο μέρος της θρεπτικής τους αξίας. Το τρυφερό μέρος τους είναι τρυφερό και μπορεί να φαγωθεί ωμό.
Θεραπευτική χρήση:
Χρησιμοποιούμε τα φύλα της αγκινάρας: Βράζουμε 100 γρ. σε ένα λίτρο νερού. Δυστυχώς το ζουμί της είναι αρκετά πικρό, αλλά είναι σημαντικό να το πιείτε σκέτο και μετά μένει μια ευχάριστη αίσθηση στο στόμα. Πίνουμε ένα φλιτζάνι την ημέρα με άδειο στομάχι.
Φάτε την ωμή.
Εάν βρείτε baby αγκινάρες είναι τόσο τρυφερές που μπορείτε να τις καταναλώσετε χωρίς να τις μαγειρέψετε, προσθέστε λίγο λεμόνι και ελαιόλαδο και είναι έτοιμες.
